Wie niet alles in één keer haalt, mag diep, heel diep, in de portemonnee tasten.
Je eerste rijbewijs halen, een mijlpaal in het leven van velen, maar voor je de weg op mag, moet je eerst door de administratieve, theoretische en praktische jungle van rijexamens, rijlessen en kosten. De prijzen schommelen sterk—de ene kandidaat slaagt erin om voor slechts 258 euro z’n rijbewijs te bemachtigen, terwijl de andere een stevige 2.108 euro moet ophoesten. Waar zit het verschil?
Hoe werkt een en ander in de wereld van examencentra, rijscholen en ondergrondse deals. En wat betaal je nu écht om achter het stuur te kruipen? De schommelingen in de prijs zijn op zijn zachtst gezegd duizelingwekkend: van een relatief goedkoop bedrag van 258 euro voor wie het helemaal zelf doet, tot meer dan 2.000 euro voor wie het parcours volgt met professionele begeleiding.
Van koopje tot financiële aderlating: een overzicht
De krant ‘Het Laatste Nieuws’ sprak met huidige en voormalige rijexaminatoren verspreid over Vlaanderen, die uit de biecht klapten over de soms verraderlijke praktijk achter de prijskaartjes. Daarnaast werden de tarieven uit van meer dan 50 erkende rijscholen vergeleken en kandidaten die hun rijbewijs behaalden, naar hun ervaringen gepolst.
Neem het verhaal van Eunice Renee (40) uit Deurne, bijvoorbeeld. Zij is dolblij dat ze eindelijk haar rijbewijs in handen heeft, maar het heeft haar wel meer dan 2.000 euro gekost. “Ik ben alleenstaande moeder van drie kinderen, dus dat geld komt niet vanzelf. Ik heb er flink voor moeten sparen,” vertelt ze. Ondanks de kosten was het voor haar noodzakelijk. “Ik kan gewoon niet zonder rijbewijs, met al die stakingen en problemen met het openbaar vervoer.”
Voor wie het met een beperkter budget wil doen, zijn er goedkopere alternatieven. Het kan al voor (slechts) 258 euro, mits je alles in één keer haalt en zonder de hulp van een rijschool. Wat moet je daarvoor doen? Slaag voor je theorie-examen (18 euro), vraag een voorlopig rijbewijs aan bij je gemeente (circa 25 euro), zorg voor een begeleider die sinds 1 maart van dit jaar een verplichte vorming heeft gevolgd (20 euro), en leg uiteindelijk het praktijkexamen af (48 euro). Sluit af met een verplicht terugkommoment na zes tot negen maanden, waarvoor je nog eens 122 euro betaalt.
Niet geslaagd? Dubbele kosten, dubbele stress
Rijlessen zijn niet goedkoop. Bij de VAB betaal je bijvoorbeeld 85 euro per uur, en voor het behalen van je bekwaamheidsattest moet je minstens 20 uur lessen volgen. Wil je ook je praktijkexamen afleggen met een rijschool, dan betaal je nog eens 170 euro extra, plus de 48 euro voor het examen. Alles opgeteld kan dat bedrag voor een volledige rijopleiding oplopen tot 2.108 euro, en dat is geen uitzondering.
Het kan nog duurder worden als je niet meteen slaagt. Twee keer falen voor het theorie-examen? Dan ben je verplicht om theorielessen te volgen, wat je opnieuw 183 euro kost. Wie twee keer faalt voor het praktijkexamen, moet verplicht zes uur rijlessen nemen, tegen dezelfde prijzen. "Zo zien we dat kandidaten die eigenlijk nog niet klaar zijn voor het examen, toch komen proberen, wat hun kosten alleen maar doet oplopen," aldus een ervaren examinator.
Volgens cijfers van GOCA, de koepelorganisatie voor rijexamens en rijscholen, kiest 56 procent van de kandidaten in Vlaanderen voor een vrije begeleiding, terwijl de rest op de rijschool vertrouwt. Vrije begeleiding is een goedkope optie, maar examinatoren wijzen op de gevaren. “We zien vaak dat kandidaten die via vrije begeleiding komen, niet altijd voldoende voorbereid zijn. Dat zorgt voor meer herexamens en dus extra kosten.”
Vergiftigde geschenken en (te)dure lessen
Het systeem van vrije begeleiding, waarbij je met een vriend of familielid oefent, lijkt aantrekkelijk door de lage kostprijs. Maar zoals examinatoren benadrukken, is goedkoop soms duurkoop. “Veel mensen denken dat ze het er goedkoop van af kunnen brengen, maar vergeten dat elke mislukking nieuwe kosten met zich meebrengt. De goedkoopste weg naar een rijbewijs kan een valstrik zijn.”
Steven Raes, manager rijbewijzen bij GOCA, pleit zelfs voor een verhoging van de examenprijs. “Als je 150 euro zou vragen voor een rijexamen, zouden kandidaten zich misschien beter voorbereiden. Nu komen er vaak mensen die het niet serieus nemen, wat de werkdruk verhoogt en het slaagpercentage verlaagt.” Een vreemde redenering van een al even vreemd instituut dat – volgens sommigen – op het eind van de rit niet meer dan een verdienmodel blijkt te zijn. Of wat dacht je hier van, we citeren HLN: “Een goedkope opleiding kan leiden tot een groter aantal mislukkingen, wat de kost uiteindelijk nog verder de hoogte in jaagt,” zegt een anonieme examinator." Dus?
Vergelijken met de buren
Als je de prijzen van het rijbewijs in België vergelijkt met andere Europese landen, komen wij er nog goedkoop vanaf. In Nederland betaal je gemiddeld 3.125 euro voor een rijbewijs, terwijl de kostprijs in Frankrijk rond de 1.204 euro ligt. In Duitsland hangt het af van de regio: daar variëren de prijzen van 2.600 tot 3.500 euro. België is met haar vrije begeleiding een uitzondering, want in de meeste Europese landen zijn verplichte rijlessen een must.
