Hoe cijfers ons leiden, verleiden en misleiden.
Het gemiddelde aantal ziekenhuisopnames daalt verder. Tussen 25 en 31 december werden dagelijks gemiddeld 139,4 mensen in het ziekenhuis opgenomen, een daling met 8 procent. Op dit moment liggen er 1.761 mensen in het ziekenhuis (-14 procent), van wie er 532 intensieve verzorging nodig hebben (-18 procent). Gemiddeld stierven tussen 22 en 28 december nog 28 mensen per dag aan de gevolgen van Covid-19 en ook hier gaat het om een daling (-22 procent) vergeleken met een week eerder.
Inderdaad wij spreken niet over het aantal besmettingen dat volgens de dagcijfers alweer stijgt. Dat was zo voorspeld en het moet bewijzen dat we streng, strenger, strengst moeten zijn met de maatregelen. Doch, hangt dat niet af van interpretatie en en van welke cijfers je – net zoals wij nu doen – eruit haalt?
“Omikron zorgt voor ongezien hoge besmettingscijfers: Mogelijk vier keer meer dan bij vorige golf”, schrijft ‘Het Nieuwsblad’. Moeten we dan panikeren, of relativeren? Want als het aantal besmettingen stijgt en het aantal ziekenhuisopnames daalt, dan dalen die laatste eigenlijk nog veel harder dan dat de naakte cijfers weergeven. Niet? Samengevat: laten we voorzichtig zijn met cijfers en er geen godsdienst van maken.
In 2018 verscheen een boek van Sanne Blauw met de opmerkelijke titel: “Het best verkochte boek ooit. “Hoe cijfers ons leiden, verleiden en misleiden”, was de ondertitel. Je zou het een visionair boek kunnen noemen. We plukken enkele zinnen uit het voorwoord.
“Toen mijn boek Het bestverkochte boek ooit (met deze titel) uitkwam in 2018, had ik – uiteraard – geen idee wat ons te wachten stond. Dat een virus in 2020 niet alleen de Verenigde Staten, maar de hele wereld plat zou leggen. Dat het wereldwijd tientallen miljoenen besmettingen zou veroorzaken en al meer dan 1,8 miljoen doden.”
“Anderhalf jaar na de publicatie van mijn boek stonden cijfers ineens in de schijnwerpers. Het ging over exponentiële groei, over het reproductiegetal, over flattening the curve. Appgroepen werden gebruikt om berekeningen te delen, cijfers waren een vast onderdeel in het achtuurjournaal en kennis van statistiek kon je een beroemdheid maken.”
“Nog nooit was de invloed van cijfers op ons leven zo evident als tijdens de pandemie. Het lag aan de coronacijfers of je je familie kon zien, alcohol kon kopen, op kantoor kon werken, naar school kon gaan, een feest kon organiseren, een reis kon maken, een voetbalwedstrijd kon spelen, een theater kon bezoeken, een uitvaart kon bijwonen. Het leven zag er volstrekt anders uit, en dat kwam door de cijfers.”
'"Of nou ja, dat kwam door het virus. En die cijfers waren cruciaal om dat virus in de gaten te houden. Stel je eens een wereld voor zonder: dan wisten we niet hoeveel ic-bedden er nog beschikbaar waren, of de maatregelen hielpen tegen de verspreiding, of een vaccin ook effectief was. Getallen bleken, letterlijk, van levensbelang. Dus is het zaak om ze goed te begrijpen. Want waar cijfers belangrijk worden, ligt misleiding op de loer. “
