Demonstratieverbod en militarisering.
In het kader van de federale regeringsvorming ligt de grootste politiehervorming in 25 jaar op tafel. Deze hervorming is bedoeld om het zwaartepunt van de ordehandhaving naar de lokale politie te verschuiven en voorziet tevens in de oprichting van één eengemaakte politiezone in Brussel. Deze aanpassingen komen in een tijd waarin de druk op de overheid toeneemt om adequaat te reageren op de complexe veiligheidsuitdagingen van vandaag.
Politieke druk om te handelen
Koning Filip heeft onlangs de opdracht van formateur Bart De Wever (N-VA) verlengd. Hij dringt aan op een snelle afronding van de onderhandelingen, vooral nu de gemeenteraadsverkiezingen achter de rug zijn. De onderhandelaars van vijf partijen - N-VA, MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V - hebben afgesproken om de resterende knelpunten tegen het weekend in kaart te brengen. Deze week zijn ze in de luwte van de lokale verkiezingscampagne al begonnen met het uitwerken van specifieke deelthema's van de hervorming.
Historische veranderingen bij de politie
De kern van de hervorming ligt in de aanpassing van de verantwoordelijkheden binnen de politie. De lokale politiezones moeten meer armslag krijgen om de 'complexiteit van moderne veiligheidsuitdagingen' aan te kunnen. De federale politie zal zich daarentegen moeten richten op hooggespecialiseerde opdrachten, zoals de bestrijding van georganiseerde criminaliteit, cybercriminaliteit, en terrorisme. Dit houdt in dat de federale politie niet in concurrentie met lokale korpsen mag treden, een kwestie die vooral speelt in steden zoals Antwerpen, waar De Wever burgemeester is.
Capaciteitsuitbreiding en bestuurlijke macht
Een belangrijk onderdeel van de hervorming is de terugvoering van de personeelssterkte van de federale gerechtelijke politie (FGP) naar het afgesproken niveau, met speciale aandacht voor Antwerpen. De Wever heeft herhaaldelijk zijn bezorgdheid geuit over de lagere capaciteit van de FGP in zijn stad, wat het moeilijk maakt om de 'war on drugs' effectief te voeren. Bovendien moeten burgemeesters meer bevoegdheden krijgen om ondermijnende criminaliteit aan te pakken. De optimalisatie van de wet bestuurlijke handhaving zou hen daarbij helpen.
Om overlast te bestrijden, wordt de gemeentelijke administratieve sanctie (GAS)-procedure versneld. Overlastgevers kunnen nu sneller administratief worden gedagvaard. Dit is een directe reactie op de groeiende druk om de veiligheid en leefbaarheid in de steden te waarborgen.
Een eengemaakte politiezone in Brussel
In Brussel staat een belangrijke verandering op het programma: de zes huidige politiezones zullen worden samengevoegd tot één zone. Deze historische stap werd al in de zomer van dit jaar voorzien en krijgt nu concrete vorm. Dit moet leiden tot een verbeterde coördinatie en efficiëntie binnen de Brusselse politie.
Strengere veiligheidscultuur
De onderhandelingen wijzen op een strengere veiligheidscultuur. In en rond grote stations zou een nultolerantie voor drugs moeten gelden. Daarnaast moet de spoorwegpolitie versterkt worden en moet de politie gemakkelijker toegang krijgen tot camerabeelden van de NMBS. De stad Brussel zal ook gevraagd worden om het zogenaamde 'Gate', een locatie waar verslaafden drugs kunnen gebruiken, te sluiten. De kritiek is dat deze ruimte drugshandel aantrekt en daarmee de straatcriminaliteit vergroot.
Bovendien wordt het ministerie van Defensie gevraagd om de politiediensten te ondersteunen, onder andere door belangrijke infrastructuur en instellingen te beschermen. Dit sluit aan bij de bredere trend van militarisering van de politie.
Oplopende spanningen en toekomstige testen
Onderhandelaars zullen ook de mogelijkheid van een demonstratieverbod heroverwegen, waartegen vakbonden vorig jaar protesteerden. Dit zou rechters de bevoegdheid geven om amokmakers tijdelijk te verbieden deel te nemen aan demonstraties. In dezelfde lijn worden boetes voor voetbalhooligans verhoogd en kunnen bekende oproerkraaiers uit recreatiedomeinen geweerd worden.
De uitdaging zal zijn om een evenwicht te vinden over de voorgestelde hervormingen, vooral gezien het feit dat de partijen in de zomer geen overeenstemming konden bereiken over de zogenaamde 'supernota' van De Wever. De formateur moet nu proberen een nieuwe dynamiek te creëren door samen te zitten met de voorzitters van de andere partijen in de onderhandelingen. De uitkomst van deze gesprekken zal bepalend zijn voor de toekomst van de politie en de veiligheid in België.
(Foto: screenshot VRT MAX/ politie 24/7)
