"Als het gerecht had gedaan wat het moest doen, was Julie nu nog in leven."
Het nieuws dat de Belgische Staat aansprakelijk is gesteld voor de tragische dood van Julie Van Espen laat niemand onberoerd. De rechtbank in Brussel heeft geoordeeld dat de ouders van Julie, Erik Van Espen en Kaat De Wilde, recht hebben op een symbolische schadevergoeding van één euro. Een uitspraak die niet draait om het geld, maar om het erkennen van een pijnlijk falen binnen het gerechtelijk systeem.
Een juridische strijd voor gerechtigheid
Julie Van Espen was 23 toen ze op 4 mei 2019 werd verkracht en vermoord door Steve Bakelmans onder de Theunisbrug in Antwerpen. Bakelmans was op dat moment al een bekende van het gerecht als veroordeelde zedendelinquent, maar zat niet achter de tralies. Door een Belgische combinatie van gerechtelijke traagheid en onderbezetting, bleef deze verkrachter op vrije voeten. In 2021 werd dze ideale schoonzoon nochtans veroordeeld tot levenslang. Hoe kon iemand met zijn verleden nog vrij rondlopen?
Erik Van Espen en Kaat De Wilde besloten actie te ondernemen. Via hun advocaat Stijn Verbist dagvaardden ze de Belgische Staat om het gerechtelijke falen officieel te laten erkennen. "We willen dat de rechtbank vaststelt dat er fouten zijn gemaakt, dat die fouten hebben bijgedragen aan Julie’s overlijden," verklaarde Verbist eerder.
Een structureel probleem blootgelegd
De zaak van Steve Bakelmans is een schrijnend voorbeeld van de mankementen in het Belgische rechtssysteem. In 2017 werd Bakelmans veroordeeld tot vier jaar cel voor verkrachting, maar hij ging in beroep. Door onderbezetting in het hof van beroep bleef zijn zaak jarenlang aanslepen. De kamer die zijn dossier moest behandelen, was zelfs tijdelijk gesloten wegens personeelsgebrek. Niemand achtte zijn zaak urgent genoeg om voorrang te krijgen.
Deze administratieve en organisatorische chaos leidde ertoe dat Bakelmans in mei 2019 vrij rondliep en Julie kon aanvallen. “Het is onbegrijpelijk dat zo’n dossier niet als prioritair werd beschouwd,” klinkt het bij betrokken partijen.
De symboliek van één euro
De uitspraak van de rechtbank is op het eerste gezicht bescheiden: een symbolische schadevergoeding van één euro. Maar de impact ervan reikt veel verder. Met dit vonnis erkent de Belgische Staat haar verantwoordelijkheid in het falen dat leidde tot Julie’s dood. Voor de ouders is dit geen overwinning, maar wel een stap in de richting van gerechtigheid.
De familie Van Espen heeft ondertussen al laten weten dat ze de ontvangen schadevergoeding zal schenken aan een goed doel. Het gaat hen niet om geld, maar ze willen het systeem in de spiegel doen kijken. De uitspraak opent bovendien de deur naar een nieuwe juridische procedure waarin de concrete schade begroot kan worden.
Een pijnlijke wake-upcall
De zaak Julie Van Espen is meer dan een individuele tragedie; het is een aanklacht tegen een systeem dat te vaak faalt. De onderbezetting van rechtbanken, het gebrek aan urgentie in zedendossiers en de bureaucratische molen die gerechtigheid vertraagt, hebben een onherstelbaar verlies veroorzaakt.
Burgers en advocaten roepen nu op tot actie. “Het gaat niet enkel om Julie. Hoeveel zaken zoals deze wachten nog op behandeling? Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen voordat het systeem wordt aangepakt?”
(Foto: Bert Van Den Broucke/Photo News)
