Ken je Felix Mendelssohn? Een van de allergrootste componisten (na Bach uiteraard). Felix had volgens sommigen een nadeel: hij was Joods. Gevolg: de nationaalsocialisten verboden Mendelssohns werk dat zij als "Joods" en daarom als "Entartete Kunst" beschouwden.
De nationaalsocialisten hebben nog meer kunst als ontaard bestempeld. Onzinnig uiteraard. Boeken werden op de brandstapel gegooid. Het ergste is nog dat de nationaalsocialisten dat deden met de beste bedoelingen (bekeken vanuit hun perspectief uiteraard). Stel je voor dat een blanke ariër de muziek van Felix zou horen...
Iets gelijkaardigs vind je vandaag in Nederland. Bij Bibliotheek Eemland, waar ook de Woudenbergse bibliotheek onder valt, zijn diverse boeken waarin Zwarte Piet voorkomt voortaan niet meer te verkrijgen.
Een boek zoals De spiekpietjes is zelfs uit de rekken gehaald en bij het oud papier gezet.
"We kijken ieder jaar kritisch naar de inhoud van onze Sinterklaascollectie. Boeken waarin racisme en discriminatie nadrukkelijk zichtbaar zijn, zijn daarom bij ons niet meer te vinden’’, vertelt Erno de Groot, directeur van Bibliotheek Eemland in de pers. Een selectie boeken waarin Zwarte Piet voorkomt is daarom de afgelopen weken uit de Woudenbergse schappen gehaald.
"De bibliotheek past de collectie zo goed mogelijk aan aan de maatschappelijke ontwikkelingen’’, gaat hij verder in de pers. "Dat is meestal een geleidelijk proces, maar in het geval van Zwarte Piet is dit in een stroomversnelling gekomen en hebben we de laatste jaren al kritisch gekeken naar wat wel en niet controversieel is. De stereotypen komen ook in recente publicaties nog geregeld voor.’’
Een voorbeeld van een boek dat uit de collectie van bibliotheek Eemland is verdwenen, is Pietje Pedro en de geheimen van Sinterklaas geschreven door Vivian den Hollander, uitgegeven in 2005. "Vaak zijn het de illustraties die doorslaggevend zijn. In dit geval worden alle stereotypen gebruikt. Niet meer bruikbaar dus.’’
Dit is vergelijkbaar met het nog recentere boek De Spiekpietjes geschreven door Thaïs Vanderheyden. "Dit boek is in 2018 uitgekomen met het oogmerk om aan Sinterklaas een moderne twist te geven, maar helaas is dit door de illustraties een gemiste kans.’’ Sommige titels die uit de collectie zijn gehaald, zijn nog wel te vinden in de catalogus. Deze exemplaren staan nog in het magazijn, maar komen niet meer in de uitleen terecht.
“We maken een zorgvuldige afweging om een collectie op te bouwen en actueel te houden’’, sluit De Groot in de pers af. Met andere woorden: zij beslissen wat "Entartete" of ontaarde boeken zijn en welke niet.
De nationaalsocialisten hebben telkens ook een zorgvuldige afweging gemaakt. De sublieme muziek van Mendelssohn was wel snel in de ban gedaan.
