Is er een goede kant aan de klimaat- en coronacrisis? Laat me eerst stellen dat het niet de bedoeling is om mensen te schofferen. Elk slachtoffer is er een te veel, zeker als die burgers gestorven zijn door politieke fouten zoals tijdens de eerste coronagolf in ons land.
En toch is er ook een goede kant aan die dubbele crisis. Freud stelde niet zo lang geleden dat geluk geen deel uitmaakt van het evolutionaire plan. Tot enkele honderden jaren geleden was geluk ook iets waar amper iemand zich mee bezig hield. De mens was bezig met overleven in een per definitie vijandige omgeving. Tot het de laatste decennia vrij goed ging met de mens en we - vaak zinloze - tips kregen om gelukkig(er) te worden.
Vandaag komt de essentie opnieuw naar boven: de mens is (opnieuw) verwikkeld in een permanente strijd met een vijandige omgeving. Het nieuw coronavirus kan eigenlijk niets. Een virusdeeltje is niets meer dan een stukje genetisch materiaal (DNA of RNA), ingepakt in een laagje eiwitten. Het virus is ook eerder dood dan levend. Toch slaagt dat virus erin om de menselijke beschaving grondig te verstoren.
De mens is in een evolutionair gevecht verwikkeld met dat virus. Het nieuw coronavirus probeert enkel om zich zoveel als mogelijk te verspreiden. Mensen doden is niet eens de bedoeling, want daar heeft het virus weinig aan, zeker als die gastheren overlijden vooraleer ze zoveel mogelijk andere mensen besmet hebben.
Ook bij de klimaatcrisis is de mens verwikkeld in een strijd met een vaak vijandige omgeving. Hier is het zeker dat de mens deels verantwoordelijk is voor die klimaatverandering. Misschien is dat bij het nieuw coronavirus ook wel zo als ooit zou blijken dat het uit een Chinees lab ontsnapte.
De illusie bij die klimaatcrisis is allicht dat de mens ook die klimaatverandering zou kunnen controleren en beheersen, als een tuinier die door diverse maatregelen een grote impact zou hebben op die gigantische tuin.
Het alarmistische rapport van het IPCC heeft als doel om de mensen nog eens wakker te schudden. Maar misschien heeft dat verslag wel een omgekeerd effect. Sommigen zullen stellen dat het toch te laat is. Dat klinkt defaitistisch, maar dat is niet de bedoeling want leg mij eens uit wat een burger met écht goede bedoelingen hier kan doen om een proces te keren dat toch onomkeerbaar is?
Naar verwachting bereikt de aarde immers de komende twintig jaar al de kritische drempel van 1,5 graden Celsius opwarming door die klimaatverandering. Dat gebeurt hoe dan ook, stelt het IPCC, ongeacht hoe ver regeringen wereldwijd de uitstoot van broeikasgassen nog weten terug te dringen. Dat proces is dus niet meer te stoppen.
Wat we dus ook doen, de mens blijft leven in een vijandige omgeving en heeft als doel om te overleven, zoals het eigenlijk altijd al geweest is. De laatste decennia kregen we als mens de indruk dat we controle kregen over processen die inherent niet te controleren zijn. Vandaag moeten we toegeven dat we die controle niet of amper hebben. Die dubbele crisis zou ons in ek geval bescheiden moeten maken. Of toch bescheidener.
