De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet.
Het is moeilijk te volgen voor leken. We krijgen te horen dat de staat druk wil zetten op de banken om de rente verhogen. Vadertje staat beschuldigt de banken er namelijk van te weinig rente te geven op spaargeld, en er winst op te maken door dat geld te herbeleggen. “We lanceren een staatsbon”, besluit minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). De banken zouden niet anders kunnen dan volgen.
Zo gezegd, zo gedaan. Het wordt een enorm succes. De vermaledijde banken verdienen zelfs aan het initiatief van Vincent, want waar worden de meeste staatsbonnen verhandeld? Bij de banken. Het is een Europees record, wellicht zelfs een wereldrecord. 21,896 miljard euro haalde de overheid uiteindelijk definitief op via de fiscaal voordelige staatsbon van minister van Financiën Vincent Van Peteghem. Tien keer meer dan de voorzichtige schatting van 2 miljard. Maar het beoogde doel – de banken onder druk zetten om de rente op de spaarboekjes op te drijven – blijft voorlopig uit.
Heel even volgden Axa en Argenta door elke 2,81 procent nettorente op een termijnrekening van een jaar. Evenveel als de staatsbon. Maar zij trekken dat aanbod weer in. “We hebben nooit onder stoelen of banken gestoken dat het een tijdelijk aanbod was”, klinkt het bij Axa. “Argenta heeft zijn verantwoordelijkheid tegenover zijn klanten opgenomen en hen een mooi alternatief geboden”, zeggen ze bij Argenta, maar ook daar is alles weer zoals voorheen.
En nu? De staat heeft plots teveel geld, en besluit te doen wat ze de banken verweet: herbeleggen. “De overheid heeft zoveel geld opgehaald met de staatsbon dat ze er geen blijf mee weet”, zegt Geert Noels, hoofdeconoom en CEO van vermogensbeheerder Econopolis in ‘Het Nieuwsblad’. “Nu kloppen ze bij de bank aan om een deel van het geld tegen een hogere rente uit te lenen. Ik snap niet waar die oorlog tussen de overheid en de banken vandaan komt. Ik denk dat het beter zou zijn moesten de banken, de Nationale Bank en de minister samen rond tafel gaan zitten.”
Er wordt wel opmerkelijk veel langs dezelfde kassa gepasseerd. En wat zullen de gevolgen van de succesvolle staatsbon zijn? We citeren Noels: “Ik voorspel duurdere hypotheekleningen, duurdere bedrijfsleningen, minder ruimte om kredieten te geven of bedrijfsinvesteringen te doen en in het slechtste geval bancaire problemen. Dat willen we toch ten alle tijden vermijden. We mogen echt geen spelletjes spelen. De staatsbon is niet voor herhaling vatbaar.”
Hoezo, niet voor herhaling vatbaar? Wat zegt Van Peteghem? “We zullen de komende periode blijven bekijken hoe het evolueert. De banken moeten de kans nog krijgen om te reageren. De staatsbon moest vooral de concurrentie in de sector opkrikken. Nu zie je toch dat de spaarders hun geld anders gaan gebruiken zijn. Ze hebben een belangrijk signaal gegeven. Het is nu aan de banken om het vertrouwen terug te winnen. Als de banken volhouden aan de lage rentes op het spaarboekje, is het niet uitgesloten dat er nog een rondje staatsbon komt.”
