Als we Hollywood mogen geloven, belooft het dit jaar maar een somber jaar te worden.
Om één of andere reden was 2019 een geliefkoosd jaar onder beloftevolle regisseurs in het science fiction-genre. In de jaren tachtig was het nogal gissen hoe de verhoudingen tussen mens en technologie vandaag zouden liggen. Al zijn we nog een heel eindje verwijderd van vliegende auto's in het verkeer, vorig jaar werd er al eentje voorgesteld aan de wereld op het autosalon van het Zwitserse Genève.
Ook zijn robots voor plezier en de gevaren van artificiële intelligentie niet langer meer fictie.
Maar hier en daar zitten in onderstaande films, die zich afspelen in 2019, toch wat raakpunten met onze huidige maatschappij.
Blade Runner (1982)
Hoe ziet de authentieke mens eruit? Dat is na al die jaren nog steeds de vraag wanneer je Ridley Scotts sciencefictionfilm Blade Runner uit 1982 terugziet. Toen de eerste testvoorstellingen tegenvielen en bezoekers de film deprimerend en ondoorgrondelijk noemden, liet de studio tegen de zin van Scott een verklarende voice-over toevoegen en een happy end. Dat hielp niet. Het was de zomer van 1982, bioscoopbezoekers liepen uit voor de sciencefiction-familiefilm E.T., niet voor het op Aziatische overheersing zinspelende Blade Runner, waarin de onderklasse in een futuristisch Los Angeles het daglicht niet meer kan zien door de smog en grote corporaties de wereldorde bepalen. Het is pas jaren later dat het filmpubliek begon te beseffen wat een invloedrijk meesterwerk dit was.
Een wereld die gebukt gaat onder de overbevolking, en grote steden gevuld met flitsende reclamepanelen. Ridley zat er niet ver naast met zijn toekomstbeeld. Het is nog wel even wachten totdat de digitale assistenten van vandaag emotionele speeches kunnen houden in de regen. Voorlopig zijn we tevreden als ze ons de voetbaluitslagen geven en onze favoriete Spotify-lijst afspelen.
Daybreakers (2009)
Een uitstekende horrorfilm uit 2009 waarin Ethan Hawke de mens probeert te redden van zijn ondergang, nadat een virus in 2019 bijna iedereen in vampieren veranderde. Doordat de bloedvoorziening ontoereikend begint te worden, is een klopjacht geopend op de weinig overgebleven mensen.
Al zijn er geen vampieren te bespeuren in het echte leven, de slachthuizen gevuld met mensen en het oogsten van menselijk bloed op industriële schaal, verschilt niet veel van hoe wij dieren dagelijks behandelen. Zelfs gisteren nog waren er beelden opgedoken van een flagrant geval van dierenmishandeling in de Belgische pluimveesector. Dierenrechtenorganisatie Animal Rights had gefilmd hoe de werknemers van een transportbedrijf voor pluimvee de dieren hardhandig vangen en in containers duwen. Een helse lijdensweg van boer tot slachthuis.
Geostorm (2017)
Een reeks onvoorspelbare natuurrampen brengen het voortbestaan van onze planeet in gevaar. Wereldleiders besluiten naar aanleiding van de natuurrampen een netwerk van satellieten te laten bouwen waarmee het weer beheerst kan worden. Maar er gaat iets mis. In plaats van te beschermen, valt het systeem de aarde aan.
De rampen in de film nemen vorm aan in 2019 en bereiken een hoogtepunt vier jaar later. Geostorm is uiteraard pure fictie en lichtjes overdreven, maar het komt wel met een waarschuwing die we al in levende lijve hebben mogen ervaren. Namelijk dat de klimaatverandering geen geleidelijk, lineair proces is. Het komt in schokken. Vorig jaar hebben we dat kunnen ervaren. Hittegolven die blijven hangen, verwoestende bosbranden, extreme droogte en de honderden doden na een verwoestende tsunami in Indonesië.
The Island (2005)
De psychologische en fysiologische binnenwereld van de kloon en de ethische debatten rondom het klonen van mensen en het ontwikkelen van organen komen in deze futuristische triller van Michael Bay niet echt ter sprake, maar het zet de kijker wel aan tot nadenken. Het ingehouden eerste deel van The Island leunt weliswaar zwaar op sf-films als THX-1138, Logan's Run, Coma en 1984, maar het toekomstbeeld is interessant uitgewerkt, afgezien van de storende sluikreclame.
Genetisch gemanipuleerde mensen lijken veertien jaar later niet langer inspiratie te zijn enkel voor actieregisseurs, maar ook voer voor echte wetenschappers. Zo claimden onlangs nog Chinese bollebozen dat de eerste genetisch gemanipuleerde baby’s gezond en wel geboren zijn. De meisjes heten Lulu en Nana en zouden resistent zijn tegen het HIV-virus. Het is volgens hen niet de bedoeling om designerbaby's te creëren, maar wel om genetische aandoeningen de wereld uit te helpen en om de mensheid bepaalde nieuwe genetische kenmerken mee te geven.
The Running Man (1987)
Vooraleer er de Hunger Games en The Purge waren, had je The Running Man. De Verenigde Staten is veranderd in een politiestaat, en de bevolking wordt vermaakt met sadistische tv-programma’s. Eén van deze shows is The Running Man, waarin gevangenen uit een doolhof moeten ontsnappen terwijl gewapende gekken op hen jagen. Het programma start in 2017, maar in 2019 doet er een bijzondere kandidaat mee. Ben Richards (Arnold Schwarzenegger) wordt onterecht veroordeeld tot de show, maar hij weet één voor één zijn jagers uit te schakelen, met bijhorende fantastische oneliners uiteraard.
Daar tegenwoordig de social media van iedereen een journalist maakt, voelt het authentieker dan het echte nieuws en oneindig meer realtime. Wat je vrienden zeggen, wat mensen zeggen die middenin het nieuws zijn en daar live verslag van doen maakt dat de wereld nog dichterbij komt. Maar de smartphone zorgt wel voor een verlies van betrokkenheid. Door continu te communiceren via schermpjes zijn mensen minder gericht op lichaamshouding en gezichtsuitdrukking. Ze vergeten hoe ze in het echt moeten communiceren en worden minder empathisch. Daarnaast gebruiken ze bij het communiceren via de smartphone minder zintuigen. Hierdoor verliezen ze inlevingsvermogen: denk maar aan de harteloze lezersreacties wie we soms voorgeschoteld krijgen. Helaas is er geen Ben Richards om ons even wakker te schudden...
Akira (1988)
Akira is de moeder van de hedendaagse manga. Ondanks het een oude prent is, nog steeds een mooie film om te zien. Zowel de graphics en het geluid (en muziek) als het verhaal zijn nog steeds van een hoge standaard. Het verhaal speelt zich af in Tokio en in een post-
Niet alleen verschilt het huidige Tokio met de stad voorgesteld in de film zeer weinig, maar wetenschappers en hoogtechnologische bedrijven die alleen maar oog hebben voor de winstmarge en niet de werkomstandigheden waarin dit allemaal moet gebeuren is steeds vandaag nog een trieste realiteit.
The Road (2009)
Een man en zijn zoontje doorkruisen een verwoest Amerikaans landschap, bedekt met de as van een vergane wereld. Een intense film vol wanhoop en verdriet maar ook met geluk, hoop en liefde. De mens is slecht, naar en bedorven maar een kinderhart is oprecht en ziet geen kwaad. De film toont aan wat er gebeurt met een paar gekken aan de knop en dat we moeten beseffen dat er maar één aarde is en dat er nergens een planeet op overschot is.
Helaas een boodschap die aan heel wat wereldleiders nog steeds verloren gaat. We behandelen de natuur nog steeds als onze persoonlijke vuilnisbelt.
Laten we hopen op een beter toekomstbeeld in 2059!
