De Vlaamse huisartsenvereniging Domus Medica slaat alarm: er wordt te snel en ondoordacht gescreend op longkanker. "Er heerst een fetisj op 'meten is weten'," zegt voorzitter Jeroen van den Brandt in ‘het laatste Nieuws’. Maar wat mensen vaak niet beseffen, is dat screenings soms nadelen voor de patiënt hebben. Hij verwijst naar een Belgisch onderzoek dat preventieve longkankerscreening onder de loep nam.
Waarom longkanker anders is
Bij borstkanker, baarmoederhalskanker en dikkedarmkanker is het eenvoudig: vanaf een bepaalde leeftijd krijgen mannen en vrouwen een oproep om zich te laten testen. Longkanker ligt complexer. Hier hangt preventieve screening af van rookgedrag, iets wat vaak alleen de huisarts weet. Ondanks de druk vanuit Europa om meer preventieve screenings voor longkanker te organiseren, reageren zowel de huisartsenvereniging als de Vlaamse overheid terughoudend.
Screeningshype: meten is weten?
De populariteit van preventieve onderzoeken stijgt. Mensen verkiezen een onderzoek boven nadenken over hun levensstijl, net zoals ze liever Ozempic willen dan te diëten en bewegen. Van den Brandt waarschuwt dat veel mensen niet weten dat screenings niet zonder gevaar zijn en soms nadelen voor de patiënt hebben.
Schadelijke gevolgen van overdiagnose
Een studie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) toont dat bij 1.000 hoogrisicopersonen die drie keer gescreend worden, 64 mensen een kankervlekje zullen vertonen, maar slechts drie levens worden gered. Van die 64 krijgen 34 mensen een vals positief resultaat en moeten onnodige zware ingrepen ondergaan. Daarnaast zullen zes mensen onnodig een operatie moeten ondergaan, met mogelijke schade en complicaties. De resterende 21 personen krijgen de diagnose van longkanker zonder dat het ooit symptomen zal geven of dodelijk zal zijn, waardoor ze onnodig in een angstige molen terecht.
Stoppen met roken: de sleutel
Domus Medica pleit voor een zinvoller gebruik van de tijd van huisartsen: minder focus op longkankerscreening, meer op rookstopbegeleiding en inzet van tabakologen. Dit kan op lange termijn veel meer levens redden, ook bij hart- en vaatziekten.
