Het zijn nogal grapjurken daar bij AI.
De wereldwijde klimaatbeweging kreeg in september 2019 een ongekende impuls toen miljoenen jongeren de straat op gingen voor internationale schoolstakingen. Deze massale betogingen, geïnspireerd door de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg, dwongen beleidsmakers over de hele wereld om de klimaatverandering op de agenda te zetten. Het momentum leek niet te stoppen, tot in maart 2020 de uitbraak van de coronapandemie alles tot stilstand bracht. Landen gingen op slot, publieke bijeenkomsten werden verboden en de beweging kwam abrupt tot stilstand.
Van fysieke marsen naar digitale stakingen
Met de straatprotesten opgeschort, zochten Thunberg en haar medestanders naar nieuwe manieren om hun strijd voort te zetten. Ze gingen over op "digitale stakingen" via Zoom, in de hoop het activisme levend te houden. Maar deze online stakingen misten de impact en de organisatie van de massamarsen die de beweging groot hadden gemaakt. Waar de kracht van de klimaatbeweging voorheen lag in de zichtbaarheid en de energie van duizenden betogers in de straten van steden zoals Parijs, Berlijn en Brussel, verloor het initiatief nu aan kracht. De spontane Zoom-oproepen misten de structuur en dynamiek van de traditionele protesten.
Een nieuwe weg
Tijdens aparte Zoom-oproepen begonnen de radeloze activisten samen te werken en vormden ze een groep genaamd MAPA, wat staat voor "Most Affected People and Areas". Deze groep richtte zich op de - naar eigen zeggen - urgente en verwoestende gevolgen van klimaatverandering voor de meest kwetsbare mensen ter wereld, die vaak ook het minst verantwoordelijk zijn voor de CO2-uitstoot. MAPA legde de nadruk op de noodzaak om de beweging voor klimaatrechtvaardigheid te dekoloniseren en te hervormen.
Dekolonisatie van de klimaatbeweging
De MAPA-activisten begonnen hun mede-activisten te onderwijzen over de structurele ongelijkheden in de klimaatstrijd. Ze organiseerden zogenaamde "dekolonisatietrainingen", waar Thunberg en haar Europese trawanten zich bij aansloten.
Van wetenschap naar rechtvaardigheid
In april 2022 introduceerde Thunberg een nieuwe boodschap, een die breder ging dan enkel het volgen van wetenschappelijke consensus. "Luister niet alleen naar de wetenschap," verklaarde ze, "maar luister vooral naar de meest kwetsbaren." Hiermee verschuift Thunberg de focus van haar activisme: het gaat niet langer alleen om de toekomstige dreiging van klimaatverandering zoals die in Europa wordt gevoeld, maar om de urgente realiteit die mensen in het mondiale zuiden nu al zouden meemaken. Het is een oproep om niet enkel te denken aan CO2-uitstootreductie, maar ook aan klimaatrechtvaardigheid.
Een nieuw gezicht voor de klimaatstrijd
Hoewel Greta Thunberg wereldwijd wordt gezien als hét gezicht van de klimaatbeweging, is ze ondertussen vastbesloten om die rol te herzien. Ze heeft zich de laatste jaren steeds meer teruggetrokken uit de schijnwerpers en benadrukt dat zij niet langer de centrale figuur wil zijn in de strijd voor klimaatrechtvaardigheid. Dit betekent echter niet dat ze zich volledig terugtrekt uit het activisme. Integendeel, Thunberg wil ruimte maken voor activisten uit het mondiale zuiden om de voorhoede van de beweging over te nemen. Deze stap weerspiegelt haar streven naar een meer inclusieve en diverse beweging, die de verhalen en ervaringen van de meest getroffen mensen en gebieden centraal stelt.
Er mag al eens gelachen worden
Genoeg stof om Greta door een satirische molen te draaien. Artificiële Intelligentie helpt Greta een handje en laat haar dingen zeggen, die ze niet zegt, maar in haar eigen absurdistan misschien wel had kunnen zeggen. Wat dacht je van een milieuvriendelijke oorlog? Niet? Greta weet hoe. Neem bijvoorbeeld de vegan-handgranaten. Kijk maar.
(Foto: screenshot X/Benonwine)
