Sammy Mahdi doorbreekt gentleman’s code met zijn strijd tegen verplichte gemeentefusies.
Discretie, het was hét codewoord tijdens de Vlaamse onderhandelingen. Tot CD&V-voorzitter Sammy Mahdi het licht van de schijnwerpers zocht met een publiekelijke petitie tegen verplichte gemeentefusies. Een demarche voor de tv-camera’s die de geplande discretie de nek omdraaide, maar wel de perfecte springplank bleek voor Mahdi’s campagne naar de lokale verkiezingen.
"Computer says no"
“Computer says no. Dat is duidelijk, zeker?” klonk het op maandagochtend voor de camera’s van VTM Nieuws. Mahdi ging net een gesprek aan met zijn toekomstige coalitiepartners, N-VA en Vooruit, en sloeg meteen een stevige deur dicht voor verplichte gemeentefusies. N-VA had het idee vorige week op de onderhandelingstafel gegooid: gemeenten krijgen tot 2030 om vrijwillig samen te smelten, daarna dwingt de Vlaamse overheid hen. Het idee is dat grotere gemeenten – met 40.000 inwoners als streefdoel – betere dienstverlening kunnen bieden. Maar wat met de kloof tussen burgers en politiek die zo enkel groter wordt? In tijden van politieke vervreemding hechten mensen juist waarde aan het directe contact met hun burgemeester en dichtbijgelegen voorzieningen zoals het gemeentehuis of de lokale bibliotheek.
Wrevel over indiscretie
CD&V koos publiekelijk de kant van 'nabijheid' en kant zich daarom tegen verplichte fusies. Dat is algemeen bekend. N-VA’s voorstel voelde voor de christendemocraten als een geniepige zet om hen toegevingen af te dwingen, bijvoorbeeld het afschaffen van de provincies. Bovendien merken de christendemocraten fijntjes op dat N-VA in haar eigen verkiezingsprogramma geen verplichte fusies voorstelt. Een pure onderhandelingsstrategie dus.
In plaats van dit geschil aan de onderhandelingstafel te beslechten, besloot CD&V het publiek te bespelen. Een mail aan haar lokale afdelingen leidde tot een actie en petitie tegen de fusies – breed uitgemeten op Facebook. De kers op de taart was Mahdi’s tv-optreden. Deze openlijke uiting van ongenoegen wekte heel wat wrevel bij N-VA en Vooruit. De afspraak om geen elementen uit de nota’s te lekken werd door CD&V aan hun laars gelapt, tot grote ergernis van de andere partijen.
Verplichte fusies zijn niet populair
Zijn toekomstige coalitiepartners zien Mahdi’s move als een openingsbod voor de lokale verkiezingscampagne. Op nationaal niveau is CD&V niet meer wat het ooit was, maar lokaal levert de partij nog steeds een op drie burgemeesters. Dat machtsbastion wil CD&V niet kwijt. Verplichte fusies zijn allesbehalve populair: in elk lokaal referendum stemde een meerderheid tegen. De geur van een Brusselse beslissing die de lokale identiteit bedreigt, wil CD&V capteren.
De CD&V-voorzitter, zelf inwoner van Vilvoorde, trekt resoluut de kaart van het ‘vergeten’ landelijke Vlaanderen. In het stikstofdossier koos zijn partij al de kant van de boeren, en regelmatig haalt CD&V het Gemeentefonds aan, dat volgens hen grote steden als Antwerpen en Gent te veel geld toeschuift ten koste van landelijke regio’s. De christendemocraten hopen zo terrein te winnen op Vlaams Belang, dat bij de Vlaamse verkiezingen de grootste werd in de helft van de Vlaamse gemeenten. Vooral in landelijke regio’s in West-Vlaanderen, Limburg, de Kempen en de Denderstreek was Vlaams Belang succesvol. Op lokaal niveau spelen andere dynamieken, maar de schrik is groot dat Tom Van Grieken’s partij dat resultaat op 13 oktober kan herhalen.
Schaduw lokale verkiezingen
De lokale verkiezingen hangen als een onhgeilspellende schaduw boven de onderhandelingstafel. Hoe dichter 13 oktober nadert, hoe moeilijker het wordt om vervelende beslissingen te nemen die lastig te verkopen zijn aan de bevolking. De drie Vlaamse onderhandelende partijen hopen dan ook op een versnelling in de formatie, voordat de campagne hen volledig in de tang neemt.
Het ideale scenario? Alle 19 Vlaamse werkgroepen klaar tegen vrijdag 2 augustus, gevolgd door een weekje congé familial om even op adem te komen. Vanaf maandag 12 augustus zouden de Vlaamse hoofdonderhandelaars dan in de centrale werkgroep de moeilijke knopen doorhakken, met het doel om midden augustus echt vaart te maken. In september, nog ruim op tijd voor de lokale verkiezingen, moet de Vlaamse regering dan eindelijk een feit zijn.
(Foto: Didier Lebrun / Photonews)
