In De Kamer vergadert de bijzondere commissie belast met het onderzoek over Congo-Vrijstaat (1885-1908) en het Belgisch koloniaal verleden in Congo (1908-1960), Rwanda en Burundi (1919-1962) deze week. De commissie onderzoekt de impact hiervan en de gevolgen die hieraan dienen gegeven te worden. Concreet staat vandaag 'de erkenning en onderzoek van het verleden en verantwoordelijkheden - de rol van de Staat' op het programma.
Een belangrijk aspect hiervan is en blijft de moord op de eerste premier van Congo: Patrice Lumumba. Hij werd op 17 januari 1961 vermoord. Tot vandaag blijven er vraagtekens over de exacte toedracht.
Daniel Monguya Mbenge, een voormalige gouverneur van West-Kasaï, loste al in 1977 het raadsel van de moord op Lumumba op, toen hij in België het boek Histoire secrète du Zaïre publiceerde. Hij overleed in 2021 en werd 87 jaar.
Hoofdpolitiecommissaris van de Katangese politie Gerard Soete (en later leraar in een college te Brugge) bekende later dat hij samen met zijn broer, een mecanicien van het departement van Openbare Werken, aanwezig was toen op 18 januari 1961 de lijken van Lumumba en zijn twee medestanders Mpolo en Okito in stukken werden gehakt en opgelost in zuur. Het drietal was daags voordien vermoord door een Katangees vuurpeloton in aanwezigheid van een paar Belgen.
Volgens Daniel Monguya Mbenge kwam het bevel de lijken te laten verdwijnen van majoor Guy Weber, de toenmalige Belgische rechterhand van Katanga's secessieleider Moïse Tsjombe. "Majoor Weber, destijds de rechterhand van president Tsjombe, stelde voor om ze (de lijken van Lumumba en zijn twee medestanders) te laten verdwijnen in zwavelzuur", schrijft Mbenge.
Naast Weber speelde volgens Mbenge ook Union Minière een grotere rol dan tot dusver werd aangenomen. Er is al een paar keer gesteld dat Soetes zwavelzuur afkomstig was van het UMHK (Union Minière du Haut-Katanga), maar Mbenge brengt ook de directeur-generaal van het UMHK in opspraak. "Het was in Jadotville (nu: Likasi), in de installaties van de maatschappij Sogechim, waar de oplossing van de drie lichamen plaatsvond onder supervisie van Henri Fortant, directeur-generaal van de UMHK", schrijft hij. Sogechim staat voor Société Générale Industrielle et Chimique du Katanga en is een filiaal van UMHK.
In 1960 trok de Union Minière du Haut-Katanga (UMHK) 1,5 miljoen frank uit om de toenmalige Congolese premier Patrice Lumumba politiek uit te schakelen. De UMHK controleerde een belangrijk deel van de economie in het toen pas onafhankelijke Congo en wantrouwde de ,,collectivistisch" gezinde Lumumba, die enkele maanden later zou worden vermoord.
Guy Weber werd geboren op 22 januari 1921 in Brussel. Als telg uit een geslacht van militairen en kolonialen trok hij naar de kadettenschool en later naar de Koloniale Universiteit in Antwerpen. Webers vader Herman was ooit actief als procureur des konings in Congo. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakt hij betrokken bij het verzet en vlucht hij naar Groot-Brittannië. In 1949 trekt Weber voor een eerste keer naar Congo om er vier jaar lang actief te zijn bij de koloniale strijdkrachten, de Force Publique. Weber was tussen 1975 en 1983 adviseur van Leopold III en daarna ordonnansofficier van prinses Lilian. Weber overleed enkele jaren geleden.
