Captagon, het prestatiebevorderende medicijn dat vroeger in België wel eens werd gebruikt door blokkende studenten, doet vandaag het nachtleven in het Midden-Oosten draaien én houdt het regime van president Bashar al-Assad in Syrië in leven. Dat zegt journalist en Syrië-expert Fernande van Tets in de VRT-podcast "Vranckx & Byloo".
Fernande van Tets (1985) is een Nederlandse journaliste van adel en auteur. Ze werkte jarenlang als Midden-Oostencorrespondente vanuit de standplaats Beiroet. In 2020 verscheen haar boek Vier Seizoenen in Damascus over de tijd dat ze tijdens de oorlog in Syrië werkte voor de Verenigde Naties.
Captagon (eigenlijk een merknaam) is veruit het belangrijkste exportproduct van Syrië. Tachtig procent van de Captagon komt uit Syrië. Het land is verworden tot een heuse narcostaat.” Dat zegt Fernande van Tets, journaliste en Syrië-expert bij Vranckx & Byloo. Ze bestudeert al jaren de handel in Captagon én vooral de rol van het Syrische Assad-regime hierin.
Van Tets aan VRT: “In een jaar tijd werd er voor 5,3 miljard dollar aan Captagon in beslag genomen. Experts gaan ervan uit dat de totale handel ongeveer tien keer groter is. Er wordt dus per jaar voor meer dan 50 miljard dollar aan Captagon verhandeld. Olijfolie, het grootste legale exportproduct van Syrië, is jaarlijks (slechts) 110 miljoen waard. Captagon is bijgevolg de grootste inkomstenbron van het regime.”
In het noordwesten van Syrië controleren getrouwen van de Syrische president de productie en handel. Vooral Maher al-Assad, de broer van de president en tevens de commandant van de Vierde Brigade, heeft volgens Van Tets de touwtjes hier stevig in handen: “Hij controleert de haven van Latakia en smokkelt zo containers gevuld met drugs naar buiten.”
VRT: “De drugshandel helpt zo het regime het hoofd boven water te houden. Na jaren oorlog en tal van internationale sancties ligt de Syrische economie op apegapen. Grote industriële laboratoria met chocolademachines van Chinese makelij persen nu honderdduizenden pillen per dag en zorgen zo voor miljarden aan inkomsten.”
Van Tets: “De grondstoffen komen gewoon uit Europa. Maar Syrië importeert evenveel van die grondstoffen als Zwitserland, dat is het land met de grootste farmaceutische industrie ter wereld. Dat zegt genoeg.”
De captagonproductie kwam niet toevallig in Syrië terecht. Het zwaartepunt van de productie lag een tiental jaar geleden in de Libanese Beekavallei waar de sjiitische militie en politieke beweging Hezbollah de plak zwaait.
In de jaren 80 duikt die Beekavallei zelfs op in het dossier van de Bende van NIjvel. De link naar Libanon is zelfs een van de meer geloofwaardige pistes.
Volgens van Tets verdient Hezbollah al decennia aan internationale drugstrafiek. “Hasj, cocaïne, tramadol en dus ook captagon: de militie beheert een wereldwijd netwerk voor drugssmokkel en is sinds het begin van de burgeroorlog ook aanwezig in het zuiden van Syrië als bondgenoot van Assad. Uiteindelijk heeft het Syrische regime die productie gewoon overgenomen en opgeschaald.”
Er komt volgens Van Tets steeds meer Captagon richting Europa. “In de Golfstaten en dan vooral Saudi-Arabië is het gebruik echt wijdverspreid: van vrachtwagenchauffeurs en arbeiders die veel uren maken tot de feestende elite en studenten die willen presteren.”
Ondanks de strenge straffen die er in Saudi-Arabië staan op drugsfeiten, lijkt de Saudische jeugd minder problemen te hebben met het gebruik van Captagon dan alcohol of andere drugs. “Velen zien het gewoon als een onschuldig geneesmiddel,” aldus van Tets.
VRT: “En omdat Saudi-Arabië de smokkel en het gebruik aan banden wil leggen, komt er de laatste jaren ook steeds meer Captagon onze kant uit.”
Schepen die vanuit Latakia of andere regionale havens Saudi-Arabië aandoen, komen meteen in het vizier van de Saudische douane. Daarom worden drugstransporten vaak omgeleid via Europese havens, zoals die van Antwerpen. Van hieruit gaat het dan via vrachtvliegtuigen of andere schepen weer naar de Perzische Golf.
Over de vraag of Captagon ook hier zal blijven plakken antwoordt Van Tets ontkennend aan VRT. De journaliste: “Wij hebben hier nu eenmaal sterkere drugs in overvloed, zoals cocaïne en MDMA. Er is naar een drug als Captagon niet echt veel vraag.”
Foto: screenshot verslag France 24
