Mefloquine (merknaam: Lariam) wordt volgens het Britse National Institute for Health and Care Excellence (NICE) geassocieerd met “potentieel ernstige neuropsychiatrische reacties zoals abnormale dromen, nachtmerries, slapeloosheid,(acute) angst, rusteloosheid, verwarring en depressie". Psychoses, zelfmoordgedachten en zelfmoorden worden ook gemeld.
Wie op zoek gaat naar een antimalariamiddel omdat er een reis op de planning staat in een gebied met de ziekte, krijgt mefloquine zeker niet als eerste keuze. Toch is het doorgaans het eerste antimalariamiddel waaraan mensen denken. Dat is de verdienste van de producent.
Toen mijn grootouders in de jaren dertig naar Belgisch Congo trokken, was er nog geen Lariam. Ze behielpen zich met grote doses kinine en veel whisky om de bittere smaak van die kinine door te slikken.
Lariam is na decennia onheilsberichten nu opnieuw in het nieuws omdat Stromae concerten 'vanwege gezondheidsredenen' schrapt. Paul Van Haver, de man achter Stromae, sukkelt al langer met zijn gezondheid. Nadat hij langdurig ziek was geworden door bijverschijnselen van dat antimalariamiddel Lariam (Mefloquine), kampte hij met een burn-out en angstaanvallen.
In 2015 slikte hij in de aanloop naar een tournee door Afrika die antimalariapillen van het merk Lariam. Hij kreeg ernstige bijwerkingen die hem zo ziek maakte dat hij, volgens de berichten, in een diepe depressie raakte, angstaanvallen kreeg en langdurig suïcidale gedachten had.
An Boudt slikte ook Lariam: “Pas na twee dagen in Malawi kreeg ik voor het eerst angstaanvallen. Ik kreeg het gevoel dat ik weg moest. Ik kroop in bed, ik wilde me afsluiten van de buitenwereld. Achteraf gezien niet toevallig twee dagen na het nemen van mijn Lariam-pil.” Ze vertelt het in het Nieuwsblad. Nadien ging het iets beter.
De Britse Vanessa Brunt nam Lariam, werd depressief en pleegde zelfdoding. "We twijfelen er niet aan dat de tabletten de ziekte hebben veroorzaakt. Vanessa werd fysiek en mentaal ziek binnen enkele weken na inname ervan", zegt haar vader Michael Brunt in de Britse media. Achteraf bekeken is het dus merkwaardig dat Van Haver - gezien zijn verleden - Lariam voorgeschreven kreeg.
Mefloquine is dus een antimalariamiddel dat als profylaxe (manier om een ziekte te voorkomen) en als behandeling van malaria gebruikt wordt. Mefloquine wordt veelal onder de merknaam Lariam in de handel gebracht.
Het werd in de jaren 1970 (net na de oorlog in Vietnam) door het Amerikaanse leger ontwikkeld als een synthetisch alternatief voor kinine. Mefloquine wordt ingezet waar chloroquine-resistente Plasmodium falciparum aangetroffen worden.
Om effectief te zijn moet Mefloquine (minstens) een week voor aankomst in een malaria-risico-gebied gebruikt worden, en na het verlaten daarvan nog gedurende vier weken.
Vanwege het serieuze risico op psychische bijwerkingen (zoals depressie), wordt geadviseerd om reeds drie weken van tevoren mefloquine te gebruiken opdat eventuele hinderlijke bijwerkingen bijtijds opgemerkt worden, en zo nodig op een ander middel overgeschakeld kan worden. Die strategie werkt zeker niet altijd.
De stof is toch opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de WHO. Hoewel de ernstige psychische bijwerkingen dan al overbekend zijn, gaf de FDA op 29 juli 2013 een nieuwe waarschuwing uit wegens psychiatrische en neurologische bijwerkingen. Na het stoppen van het geneesmiddel kunnen die bijwerkingen nog jaren blijven bestaan zoals Stromae kan getuigen.
Volgens het Zwitserse bedrijf Roche, dat Lariam produceert, is het de taak van de dokters om goed voor te schrijven. 'De gevaren staan duidelijk vermeld op de bijsluiter. We geven de dokters ook informatie zodat ze via een checklist kunnen nagaan of de patiënt in aanmerking komt voor het middel', zegt Christine Lenaerts, verantwoordelijke geneesmiddelenbewaking in het Nieuwsblad naar aanleiding van de negatieve ervaring van Boudt. 'Lariam is sowieso niet de eerste keuze voor preventie, want we weten dat het die bijwerkingen kan hebben.'
foto Drew de F Fawkes - wikipedia
