Kunnen dieren zich schamen?
Meer dan honderd jaar geleden verscheen de eerste editie van Charles Darwin’s ‘Expressions of emotions in man and animal’. Zoals de titel aangeeft behandelt dit boek de uiting van emoties bij mensen én dieren. Darwin stelde dat alleen mensen zelfbewustzijn en zelfgerichte emoties bezitten. Maar wat is dan die schuldige blik van je hond na zijn 'kattenkwaad'?
Tegenwoordig is bekend dat het ‘schuldgedrag’ van honden door middel van associatief leren verklaard kan worden. De eerste keer dat de hond de sloffen van de baas te pakken had, werd de baas boos waardoor de hond zich onderdanig ging gedragen. Het boze gedrag van de baas initieerde het onderdanige gedrag. De tweede keer dat de hond de sloffen pakte gebeurde hetzelfde. Na verloop van tijd leert de hond dat het aanraken van de slof ervoor zorgt dat de baas boos wordt. Niet het boze gedrag van de baas initieert dan het onderdanige gedrag van de hond, maar het aanraken van de slof zorgt ervoor dat de hond onderdanig wordt.
De hond heeft op dat moment een associatie gemaakt tussen het aanraken van de slof en het boos worden van de baas. Dat schuldgedrag door middel van associatief leren verklaard kan worden betekent dat honden niet noodzakelijkerwijs schuld gevoelens hoeven te hebben om schuld gedrag te laten zien.
