Op 31 maart 1999 kwam er een film in de bioscopen waar niemand in de eerste plaats grote verwachtingen van had.
Maar The Matrix was dé verassing niet alleen van dat jaar, maar ook van de jaren die zouden volgen. Regisseurs en broers Wachowski lieten iedereen kennismaken met een totaal nieuwe manier van filmen. Met behulp van CGI-effecten konden de meest spectaculaire actiescènes tot uiting worden gebracht. Je kunt het zo gek niet bedenken of het zit wel in The Matrix: science-fiction, romantiek, kung-fu, bijbelse aspecten, diepgaande filosofie en uiteraard onnavolgbare actiescènes.
Uiteraard staat en valt een film met het plot en op dat gebied schitterde The Matrix. Het draait allemaal om controle. De ‘echte’ wereld, zoals wij die kennen, is vergaan en overgenomen door kunstmatige intelligente, ofwel de machines. Aan het eind van de 20ste eeuw heeft er een immense strijd plaatsgevonden die de verhoudingen in de wereld voorgoed veranderde.
Doordat de ozonlaag verloren is gegaan en de zon niet langer meer op aarde schijnt, functioneren de mensen als energiebron voor de geperfectioneerde machines. Miljarden mensen worden niet langer meer geboren, maar ‘gekweekt’ in gigantische gebouwen. Met een plug in het achterhoofd wordt hen, met behulp van een computerprogramma dat de hersenen domineert, een schijnwerkelijkheid voorgespiegeld die hen doet denken dat zij in een realiteit leven.
Maar in feite wordt de mens dus ‘gevangen’ gehouden in deze computerwereld, de Matrix. Vervang deze machines door onze smartphones en de werkelijkheid zit er niet ver naast.
Twintig jaar later en de film maakt nog steeds indruk. Al was het maar alleen voor het bullettime-effect: het spectaculair vertragen van beelden die gefilmd werden met een heleboel camera’s, om zo het quasi stilstaande onderwerp langs alle kanten in beeld te brengen. Dat trouwens ook in ontelbare films werd geparodieerd.
Met volgende weetjes heb je weer wat te vertellen als je de film weer eens voor de duizendste keer herbekijkt.
In tegenstelling tot de sequel, moesten de Wachowski's het maar stellen met een miezerig budget van tien miljoen dollar. Dit budget hadden ze volledig opgesoupeerd aan de openingsscène van de film. Een risico dat het nemen waard was. Want toen de grote filmbazen het resultaat zagen, kregen de regisseurs prompt er vijftig miljoen dollar bij om de film volledig af te maken.
Will Smith als Neo en Val Kilmer in de huid van Morpheus. Het had niet veel gescheeld of dit was het geval geweest. De succesvolle acteur is er niet trots op dat hij de rol van Neo heeft afgewezen, maar hij is achteraf wel blij dat hij deze keuze gemaakt heeft. "Ik zou ‘The Matrix’ zonder enige twijfel verpest hebben, dus ik heb jullie eigenlijk een plezier gedaan", aldus de Fresh Prince. Ach ja, hij krijgt nu een herkansing om een film te verpesten in de komende live-action versie van Aladdin.
Keanu Reeves moest vier maanden lang bijna elke dag tien uren gevechtstraining ondergaan om zo geloofwaardig over te komen. Gelukkig kreeg hij hulp van Yuen Woo Ping, de bekendste Chinese actiechoreograaf.
Kleuren spelen een belangrijke rol in The Matrix. De scènes die zich afspelen in de matrix werden door een groene filter gehaald, waardoor het lijkt alsof je ze ziet door een computermonitor. Terwijl de echte thuisbasis van Zion een blauwe tint heeft. Het oefengevecht tussen Neo en Morpheus heeft dan weer een gele kleur omdat het zich in geen van beide werelden afspeelt.
De scène waarin Neo ontwaakt in de menselijke legbatterij werd als laatste gefilmd. Keanu Reeves moest namelijk zich volledig kaal scheren en flink wat kilo's verliezen om zo uitgehongerd mogelijk over te komen.
The Matrix heeft ook vele app-ontwikkelaars geïnspireerd. Met de CamSwarm app kan jij jezelf nu net zo vertragen als Neo. Om het special effect te maken, moet je normaal gesproken honderden camera’s opstellen en met elkaar verbinden. Al die camera’s moeten dan tegelijkertijd beeld nemen, terwijl ze om het onderwerp van het filmpje heendraaien. Een nogal duur grapje dus. Maar dankzij drie computerwetenschappers is het toepassen van dit effect binnen handbereik van iedereen. Met de CamSwarm app hebben ze een eenvoudiger en goedkoper alternatief ontwikkeld. Alleen heb je hiervoor dan wel verschillende smartphones nodig. De wetenschappers lieten hun app door proefpersonen testen in drie situaties. Er waren drie of vier pogingen nodig om een goed bullet time-filmpje te maken.
De zeer gewelddadige Lobby Scene waarin Neo en Trinity afrekenen met een hal gevuld met speciale eenheden duurde tien dagen om te filmen. Als je het eindresultaat ziet, begrijp je meteen waarom. Hier werden namelijk geen computereffecten toegepast, alle explosies zijn echt.
Acteur Laurence Fishburn was de enige acteur van de hele cast die meteen het script begreep. Hij was zelfs verrast dat niemand anders weg was met het plot. Het script kreeg zelfs de bijnaam 'het script dat niemand snapt' bij Warner Brothers. Tja, een blauwe of rode pil nemen, hoe moeilijk kan het zijn? Daarom lieten de Wachowski-broers de overige acteurs zware filosofische werken lezen zoals Simulacres et simulation van Jean Baudrillard. Een exemplaar van dat boek duikt ook op in de film als de plaats waar Neo verboden software verstopt.
De cijfers 1 en 3 zijn alomtegenwoordig in de film. 'Neo' is een anagram voor 'one' (een), terwijl het personage Trinity verwijst naar het cijfer drie. Cijfers in de achtergrond zijn dan ook vaak 1 of 3. Het nummer 13 wordt trouwens vaak gebruikt om te verwijzen naar de duivel.
Het ging er ook soms hard aan toe op de set. Zo verstuikte actrice Carrie-Anne Moss haar enkel tijdens een stunt, maar ze verzweeg het voor de rest uit vrees dat ze haar zouden vervangen door een andere actrice.
In de Griekse mythologie is Morpheus de god van de dromen. Ironisch genoeg is het de taak van Morpheus in de film om de mensheid te doen ontwaken uit een droomwereld.
De makers gebruikte enorm veel sets en props van de film Dark City uit 1998. Beide films tonen ook op gebied van het verhaallijn veel gelijkenissen.
De special effects in The Matrix vielen op, maar ook die telefoon zag er stoer uit: hoofdpersoon Neo drukte op een knop, en een element schoof naar beneden en onthulde een keypad. Dat klinkt anno 2019 niet als iets waarmee je indruk maakt, maar eind jaren negentig was je met zo'n telefoon helemaal de bom geweest.De originele 8110 van Nokia was gelijk aan die uit de film, met een elementair verschil: er was geen knop om het klepje naar beneden te schuiven. Dat kon pas met de latere 7110.
Een cookie is een klein tekstbestand met informatie erop. In de film geeft het Orakel aan Neo een koekje tijdens hun gesprek.
“… there is no spoon …” is ongetwijfeld één van de meest geciteerde uitspraken uit de film. Begin jaren 70 kreeg Spoon Bending wereldfaam door de exploten van Uri Geller. Zowel ‘believers’ als sceptici mengden zich in hoogoplopende discussies, zonder er echt uit te komen.
Wil je tenslotte weten wat al die groene naar beneden druppelende code allemaal wilt zeggen. Het antwoord zal je verrassen.
