Beenders (Vooruit) lanceert genderquota voor directies van beursgenoteerde bedrijven.
Vier dagen geleden zei de voorzitter van Vooruit, Conner Rousseau het volgende: "We hebben historische hervormingen aangekondigd. Laat ons dat regeerakkoord, waar we 8 maanden over onderhandeld hebben, uitvoeren. Holderdebolder met losse flodders komen, zorgt voor chaos. Dan worden hervormingen teniet gedaan. Als we echt veiligheid en welvaart willen, moeten we stoppen met ballonnetjes op te laten."
Maar deze week mag Vooruit-minister van Gelijke Kansen Rob Beenders (Vooruit) een ballontje oplaten dat niet in het regeerakkoord staat. Hij kondigt aan dat de directiecomités van grote, beursgenoteerde bedrijven binnenkort aan genderquota moeten voldoen. Daarmee voert hij een Europese richtlijn uit die tegen 2026 moet worden omgezet. Maar niet iedereen in de federale regering is opgezet met het plan. CD&V en N-VA zien quota in de bedrijfswereld nog altijd als een verboden woord en hebben hun hakken in het zand gezet.
Politiek mijnenveld
Beenders laat er in zijn beleidsverklaring geen twijfel over bestaan: de strijd voor gendergelijkheid in beslissingsfuncties is een prioriteit. De EU-richtlijn, die het aandeel vrouwen in bestuursraden al optrekt van 33 naar 40 procent, breidt nu ook uit naar directiecomités. En dat ligt gevoelig. De vorige regering-De Croo durfde al eens aan het idee te morrelen, maar kreeg meteen de wind van voren van CD&V en Open VLD. Ditmaal lijkt het Beenders menens, maar hij weet dat hij zich op glad ijs begeeft.
Nee, zijn plan stond niet in het - voor Vooruit heilige - regeerakkoord van de Arizona-coalitie en volgens insiders was er tijdens de onderhandelingen zelfs een voorstel om élke vorm van genderquota uit overheidsbedrijven en de privésector te schrappen. Dat voorstel haalde het niet, maar dat quota nu effectief worden uitgebreid, roept wrevel op bij de coalitiepartners.
"Dit is geen persoonlijke hobby"
Beenders benadrukt dat dit geen eigen verzinsel is, maar een Europese verplichting. “Dit is afgetoetst met alle partijen in de regering,” klinkt het. “De beleidsverklaringen zijn op voorhand besproken.” De minister is ook persoonlijk een voorstander van quota: “Het is bewezen dat meer diversiteit in bedrijven leidt tot betere beslissingen en prestaties.” Maar hij hamert erop dat de vraag niet van hem komt, maar van de Europese Commissie, die aan België heeft laten weten dat de richtlijn tegen 2026 moet zijn omgezet.
Toch blijven er cruciale vragen openstaan. Hoe groot moet het aandeel vrouwen in de directiecomités exact worden? Welke ondernemingen vallen onder de nieuwe regeling? In de EU-richtlijn staat dat minstens één op de drie leden van een directiecomité een vrouw moet zijn, maar Beenders laat nog in het midden of België zich daar exact aan zal houden. Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen krijgt alvast de taak om als toezichthouder te fungeren. Belgischer wordt het niet.
Bel20: een harde realiteit
Als de richtlijn effectief wordt omgezet, zal dat een schokgolf teweegbrengen bij sommige bedrijven. Volgens een onderzoek uit 2023 bestaat in de Bel20 gemiddeld slechts 16 procent van de directieleden uit vrouwen. Dat betekent dat veel bedrijven straks ofwel hun directie moeten hervormen, ofwel creatief aan ‘diversiteitsmanagement’ moeten doen.
Koele minnaars en harde tegenstanders
Binnen de Arizona-coalitie heerst er allesbehalve enthousiasme. CD&V maakt er geen geheim van dat het tegen verplichte quota in privébedrijven is. “Voor ons tellen de competenties,” klinkt het droog. Bij N-VA is de toon nog explicieter. “Liever een raad vol competente dames dan een minder capabele man of vrouw die er enkel zit om een quotum te halen,” sneert Kamerfractieleider Axel Ronse. “We moeten terughoudend zijn met als overheid te bepalen wie een bedrijf bestuurt.”
N-VA stelt voor om opnieuw met de Europese Commissie in gesprek te gaan. Die boodschap is politiek geladen: sommige partijen hopen stiekem dat de richtlijn alsnog wordt afgezwakt of vertraagd. Volgens regeringsbronnen werd de kwestie tijdens de onderhandelingen al eens besproken, maar sneuvelde ze in de eindfase wegens een gebrek aan consensus.
Quota komen eraan, maar in welke vorm?
Dat genderquota in directies er komen, lijkt onvermijdelijk. Europa beslist, het kleine Belgiê mag zwijgen en uitvoeren. Dat heet democratie. De vraag is enkel hoe streng de regels zullen worden en hoeveel politieke tegenwind Beenders kan verwachten. De bedrijven van de Bel20 houden alvast hun adem in. Want als 16 procent vrouwen in directies straks niet meer volstaat, wacht hen een stevige denkoefening.
(Foto: Didier Lebrun/Photonews)
