Op 12 januari 2004 kreeg senator Wim Verreycken (VB) eindelijk de kans om een belangwekkende vraag aan toenmalig minister van Justitie Onkelinx te stellen.
Verreycken had namelijk gedaan wat de VSSE (Staatsveiligheid) nagelaten had te doen: onderzoek doen in het Stasi-archief naar de mogelijke link tussen spionnen van de Stasi en linkse politici in ons land.
Het Ministerium für Staatssicherheit (Ministerie voor Staatsveiligheid), Stasi of MfS, was de binnenlandse veiligheidsdienst en inlichtingendienst in de Duitse Democratische Republiek (DDR).
Willem Marcel (Wim) Verreycken (Antwerpen, 3 januari 1943) is een voormalig Belgisch politicus voor Volksunie, VNP en Vlaams Blok/Vlaams Belang.
Verreycken was toen naar eigen zeggen in het archief op een telegram gestoten. Het bewuste telegram was afkomstig van geheim agent “Tsirlich”, gedateerd op donderdag 21 juli 1983, en was gericht aan “generaal Mahlov” in Oost-Berlijn.
“Tsirlich” bracht verslag uit van een gesprek met een zekere “T”.
Tsirlich is uiteraard een codenaam. Het kan verwijzen naar zierlich manierlich, een uitdrukking gebruikt door Lenin.
RAKETTENCRISIS
Ter info: 1983 was het jaar van de rakettencrisis en de Vlaamse socialisten onder leiding van voorzitter Karel van Miert waren toen fel tegen de installatie van Amerikaanse raketten.
VRT NWS hierover: “In de jaren 80 woedde de Koude Oorlog nog volop en was er nog een echte wapenwedloop tussen Oost en West. Als reactie op de plaatsing van Russische SS20-raketten in Centraal-Europa had de NAVO in 1979 het zogenoemde dubbelbesluit genomen.”
“Enerzijds werden 464 kruisraketten voor de middellange afstand en 108 Pershing II-raketten voor de korte afstand geplaatst in een aantal West-Europese landen, met tegelijkertijd een aanbod aan het Oostblok om te onderhandelen over wapenvermindering. Al die raketten konden worden uitgerust met kernkoppen.”
Op zondag 23 oktober 1983 betoogden uiteindelijk in ons land 400.000 mensen tegen de plaatsing van Amerikaanse en Russische kernraketten in West- en Centraal-Europa.
De regering-Martens V (17 december 1981 - 28 november 1985) was een Belgische regering. Het was een coalitie tussen de CVP/PSC (43 en 18 zetels) en de PVV/PRL (28 en 24 zetels).
De socialisten zaten dus in de oppositie.
Begin jaren 80 waren ook de loden jaren. In 1982 en 1983 vond de eerste golf van de Bende van Nijvel plaats. De Cellules Communistes Combattantes (CCC) (Frans voor: Strijdende Communistische Cellen) pleegden in 1984 en 1985 dan weer vijfentwintig aanslagen in België. De Bende en de CCC waren volgens minister Gol "twee takken van dezelfde boom".
Hoogleraar Emmanuel Gerard kadert de Bende van Nijvel in de sfeer van die Koude Oorlog. "In die periode is er een nieuwe fase in de Koude Oorlog. Denk aan de kruisraketten, de vredesbetogingen. Bepaalde geheime diensten zouden bepaalde groepen hebben gestuurd en dat zou dan uit de hand zijn gelopen.”
CVP
Geheim agent “Tsirlich” besprak met “T” ook de middelen en wegen om de CVP (cd&v) – toen in de regering – onder druk te zetten om die Amerikaanse raketten tegen te houden.
De socialisten deden dat toen vooral in het parlement. Volgens ons onderzoek was ‘Tsirlich’ (sierlijk) een vrouw.
“T” verzekerde de Oost-Duitse spion ook dat er absoluut geen bezwaren waren tegen de uitbouw van goede betrekkingen tussen de SP (nu: Vooruit) en de SED.
De Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (Nederlands: Socialistische Eenheidspartij van Duitsland, SED) was de regerende communistische partij in de voormalige Duitse Democratische Republiek.
Met het oog op die antirakettenbetoging in oktober 1983 verzocht “T” agent Tsirlich haar bazen te zeggen dat ze niet op bezoek moesten komen, want “de burgerlijke partijen en de media” zouden dan de socialisten ervan beschuldigen "handlangers van de communisten" te zijn, wat ze de facto al waren.
VAN MIERT
Een bezoek aan de DDR was “T” nochtans wel ten zeerste genegen. Maar dan wel als privé-persoon, want dan hoefde hij geen formele toestemming te vragen aan zijn partijvoorzitter Karel Van Miert.
In 1976 werd Van Miert op vraag van Willy Claes adjunct-nationaal secretaris van de unitaire BSP. Een jaar later, in juni 1977, werd hij co-voorzitter van de BSP. Door de moeilijkheden rond het Egmontpact kwam het tot een breuk met de Franstalige socialisten en ging de Vlaamse BSP vanaf oktober 1978 alleen verder. In maart 1980 werd de BSP omgevormd tot de SP. Van Miert speelde een belangrijke rol in deze partij, die hij onafhankelijk maakte van de vakbonden. Van Miert bleef partijvoorzitter tot in januari 1989.
Na de betoging van oktober zouden dan in Oost-Berlijn gesprekken kunnen beginnen over in de toekomst te voeren acties, uitlopend op de zending van een officiële SP-delegatie naar Oost-Berlijn begin 1984.
WIE IS ‘T’?
Wie is nu die geheimzinnige “T” ? Geheim agent “Tsirlich” is volgens sommigen zo vriendelijk om het ons te vertellen.
De Stasi-top in Oost-Berlijn kan het volgende in overweging nemen: een kort privé-bezoek van Louis Tobback (Tsirlich noemt hem trouwens de “SP-Spitze”), het uitsturen van een SED-vertegenwoordiger naar Brussel en een uitnodiging voor de SP-fractievoorzitter in de senaat Jos Wijninckx. Wijninckx was in 1971 tot 1990 lid van de Senaat.
Er is overigens geen enkel hard bewijs dat ‘T’ effectief slaat op toenmalig socialistisch zwaargewicht Louis Tobback.
VAKANTIE IN USSR
Zijn er bijkomende indicaties? In een ‘De Standaard’-interview met toenmalig SP.A-voorzitter Bruno Tobback van enkele jaren geleden stond dat de jonge Tobback op 13-jarige leeftijd de gezinsvakantie in de communistische dictatuur Sovjet-Unie doorbracht.
Bruno Tobback werd geboren op 22 augustus 1969. Hij was dus 13 in de periode 1982-1983. Zijn vader Louis Tobback was in die periode fractievoorzitter van de Vlaamse socialisten in de Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Louis Tobback ontpopte zich in het parlement tot één van de rabiaatste tegenstanders van dat Navo-dubbelbesluit. In de Kamer voerde hij verbale nummers en efficiënte vertragingsoperaties uit en deed daarnaast alles wat hij kan om de “rakettenbetoging” tot een succes te laten uitgroeien.
SED
“Tsirlich” was in elk geval zeer optimistisch wat betreft de mogelijkheden voor “constructieve samenwerking” met leidende Vlaamse socialisten. Zelfs Van Miert opperde geen bezwaar tegen gesprekken met de SED.
In het Stasi-archief dat Wim Verreycken kon inkijken (meer dan honderd bladzijden had hij gevonden), stond volgens hem ook veel te lezen over de contacten in 1986 en 1989 tussen DDR-afgevaardigden en leden van VAKA, Vrede, Pax Christi, Oxfam, CVP, Agalev, Volksunie, CNAPD en UBDP.
We hebben Verreycken hierover dit weekend gecontacteerd. We vroegen meer bepaald of we inzage kunnen krijgen in die documenten. Verreycken: “Nee, die documenten bewaarde ik niet.”
DDR
VAKA en “Rencontres pour la paix” aanvaardden met plezier een uitnodiging om de DDR te bezoeken, schreef de Stasi-spion.
Rencontres pour la Paix werd in 1982 opgericht door leiders van pacifistische organisaties die in België streden voor deverdediging van de vrede.
En Agalev, stelde Tsirlich, ondersteunt ten volle een hele reeks van “initiatieven van de Sovjetunie en van de socialistische landen”.
VAKA
Agalev (later: Groen) werkte trouwens goed samen met VAKA, merkte de spion nog op, en was trouwens in maart van datzelfde jaar al in Moskou geweest om te praten over “ bewapeningsvraagstukken “.
Wat gebeurde er met de vraag van de senator? De Senaatsvoorzitter moffelde de tussenkomst van Verreycken begin 2004 weg achter de gesloten deuren van het Comité I, dat ook toezicht houdt op de staatsveiligheid VSSE. Minister Onkelinx (bevoegd voor die VSSE) verwees er naar een onderzoek dat haar voorganger al in 1994 liet uitvoeren, waaruit bleek dat in België “geen Stasi-activiteiten bestonden”. Daarmee was de discussie afgesloten.
Foto: Bundesarchiv, Bild 183-1990-0116-013 - wikipedia
