100.000 langdurig werklozen dreigen op 1 januari uitkering te verliezen.
Vanaf 1 januari 2026 verliezen naar schatting 100.000 Belgen hun werkloosheidsuitkering. Niet omdat ze wat mispeuterd hebben, maar omdat ze al twee jaar of langer zonder job zitten. Volgens premier Bart De Wever (N-VA) is het een broodnodige daad van rechtvaardigheid. Volgens vakbonden, economen en zowat iedereen met een kloppend sociaal hart, is het eerder een rituele slachting van de kwetsbaren.
“De tijd van eeuwige zetelplakkers is voorbij”
Bart noemt het trots “het koninginnenstuk” van zijn beleid. Eindelijk een einde aan wat hij als een Belgisch unicum beschouwt: de eeuwige werkloosheidsuitkering. “We waren zowat het laatste land ter wereld waar inactief zijn een levenskeuze kon zijn”, verkondigde hij vrijdag met de zelfverzekerdheid van een turnleraar die net de snoepautomaat op school heeft afgeschaft.
Concreet: wie jonger is dan 55 en op 1 januari 2026 al twee jaar zonder job zit, mag zijn of haar uitkering opbergen in de doos met ongebruikte sollicitatiebrieven. Uitzonderingen zijn er voor vijftigers met een stevig arbeidsverleden en wie tegen dan een opleiding volgt voor een knelpuntberoep. Liefst in de zorg, want daar is zelfs een goedgemutste zombie welkom. De beperking zal ook niet gelden voor wie ouder is dan 55 jaar, mits die persoon vanaf 2025 een loopbaan van 30 jaar met minstens 156 gewerkte dagen heeft.
Communautaire kogel door de kerk
Volgens de RVA gaat het in totaal om 100.102 mensen, al zijn de precieze gevolgen nog een groot vraagteken. Maar één ding is wel duidelijk: bijna de helft van die groep woont in Wallonië, een kwart in Brussel, en een kwart in Vlaanderen. Dat maakt het meteen de meest communautaire hervorming sinds de splitsing van BHV. De Wever glimt: “De meeste slachtoffers vallen niet in mijn achtertuin.”
In Brussel, waar men al decennialang leeft op een dieet van subsidies, linkse retoriek en moeizame sollicitaties, kijken ze met argusogen naar deze nieuwe federale zweep. En in Wallonië? Daar overweegt men massaal om de winter alvast in een OCMW-zetel door te brengen.
Van werkloos naar werkarm
De bedoeling van de maatregel is helder: besparen. Liefst 1 miljard euro moet er verdwijnen uit de werkloosheidskas. Tegelijk gooit de regering er 400 miljoen euro tegenaan voor OCMW’s, die zich mogen opmaken voor een tsunami aan leefloon-aanvragen.
De hamvraag luidt natuurlijk: wat schiet de Belgische arbeidsmarkt hiermee op? Onze werkzaamheidsgraad – een magere 72,3 procent – blijft hinken achter de stevige scores van Duitsland en Nederland. Volgens minister Clarinval en werkgeversclub Voka moet deze maatregel de zieltogende arbeidsmarkt eindelijk wat ademruimte geven. Er stonden eind vorig jaar nog 170.000 vacatures te popelen om ingevuld te worden. “Deze prik in het zitvlak zal mensen aansporen om te blijven zoeken naar werk en niet weg te zakken in de comfortabele lethargie van de werkloosheid,” zo luidt het hoopvol bij Voka. Of die prik ook doeltreffend is, blijft voorlopig een kwestie van geloof.
Economen: “Dit is een pleister op een houten been”
Arbeidsexperts zijn minder enthousiast. Professor Ive Marx (UAntwerpen) denkt niet dat de werkzaamheidsgraad er zelfs maar één procentpunt door stijgt. “Je geeft wel een signaal: wie kan werken, moet gaan werken — ook als die job hem niet ligt.” Sympathiek, dat signaal, maar je betaalt er wel een sociaal bloedbad mee.
Stijn Baert (UGent) ziet het nóg somberder in de krant ‘De Tijd'. Volgens hem verdwijnen veel mensen niet naar de arbeidsmarkt, maar recht de inactiviteit in: geen job, geen uitkering, misschien een leefloon. “En minder opvolging.” Met andere woorden: je dumpt ze uit de ene lijst en vergeet ze in de andere.
Wat wél werkt: degressiviteit en begeleiding
In plaats van de uitkering radicaal af te knippen, pleiten sommige economen voor andere recepten: intensieve begeleiding in de eerste maanden, en een steviger degressief systeem waarbij de uitkering in het begin hoger is, maar daarna sneller daalt. Dat motiveert mensen, zonder hen meteen het ravijn in te duwen. Maar dat ligt blijkbaar te genuanceerd voor de regering-De Wever.
ACV: “Dwaze beslissing, punt.”
Bij de christelijke vakbond ACV verliezen ze hun geduld én hun geloof in politieke empathie. “Analyses tonen dat de meeste langdurig werklozen simpelweg geen kansen krijgen op de arbeidsmarkt,” klinkt het. De reden dat ze nog thuis zitten, is niet luiheid of Netflixverslaving, maar een structureel tekort aan gepaste jobs, opleidingen en begeleiding. “Dit is een ronduit dwaze beslissing.” Geen politiek jargon, geen semantisch spel. Gewoon: dwaas.
Gokken en hopen op winst
De regering-De Wever-Clarinval gokt: snoei in de uitkeringen, jaag mensen richting arbeidsmarkt, en incasseer de besparingen. Maar zoals zo vaak in de Belgische politiek is het een remedie die meer kwaad dan goed kan doen — tenzij je politieke bonuspunten telt in plaats van mensen. Wat is het makkelijk om langdurig werklozen met de vinger te wijzen. Moeilijker wordt het om hen effectief naar duurzaam werk te begeleiden.
“Je kan het paard naar de vacature leiden, maar dwingen om te solliciteren? Daar is nog geen AI voor.”
(Foto: Philip Reynaers/ /Photo News)
