Elke vrijdag van maart coveren we de grootste mysteries en schandalen uit de sportwereld. Vandaag: was de terugwedstrijd om de wereldtitel in het zwaargewicht tussen Muhammad Ali en Sonny Liston doorgestoken kaart?
Op 25 februari 1964 vochten Sonny Liston en Muhammad Ali, toen nog bekend als Cassius Clay, in Miami een robbertje uit om de wereldtitel boksen in het zwaargewicht. Het was Clays eerste titelwedstrijd en bij de bookmakers stond hij met 7-1 gemarkeerd als underdog. In de zevende ronde moest Sonny Liston echter de handdoek in de ring gooien wegens een schouderblessure, waardoor Cassius Clay zich voor de eerste keer in zijn bokscarrière tot wereldkampioen kroonde. De dag daarop maakte hij bekend dat hij aanhanger was van de Nation of Islam, een Amerikaanse organisatie van Afro-Amerikaanse moslims, waarvan ook Malcolm X lid was. De toenmalige leider van de organisatie, Elijah Muhammad, maakte bekend dat Cassius Clay voortaan als Muhammad (de profeet van de islam) Ali (de vierde kalief) door het leven zou gaan.
Gezien het ongewone einde van die eerste titelwedstrijd, besloten de boksautoriteiten een jaar en drie maanden later, op 25 mei 1965, een terugwedstrijd te organiseren. Deze ging door in de zaal van een jeugdcentrum in Lewiston, Maine, en trok een totaal aan 2.434 toeschouwers, een laagterecord voor wereldtitelwedstrijden in die tijd.
Waar Sonny Liston bekendstond om zijn harde stoten, onderscheidde Ali zich met zijn lichtvoetigheid en snelle handen. Halverwege de eerste ronde, op minuut 1:44, ging Sonny Liston tegen de vlakte na een van die razendsnelle rechtse hoeken, waarnaar later verwezen zou worden als de phantom punch, omdat bijna niemand in het publiek de slag die Liston voor de eerste keer in zijn bokscarrière tegen de vloer werkte, gezien had. Op de vertraagde beelden van de wedstrijd valt te zien dat Listons duik naar het canvas zelfs Muhammad Ali verraste.
[embed]
[/embed]Sonny The Ugly Bear Liston viel op zijn rug, draaide zich op zijn buik en probeerde zichtbaar met moeite weer recht te staan. De scheidsrechter, zelf voormalig wereldkampioen in het zwaargewicht, Joe Jersey Walcott had er alle moeite mee om Ali in toom te houden. Deze laatste bleef Liston uitdagen om verder te vechten, al roepend: "Get up and fight, sucker" en "Nobody will believe this". In deze verwarring vergat de referee om de knock-out te timen en stond hij de kemphanen vreemd genoeg opnieuw toe om te vechten, nadat Liston op minuut 1:56 weer recht was gekomen. Pas toen de aanwezige publicist Nat Fleischer naar Walcott riep dat Liston out was, legde de ref de wedstrijd stil en werd Ali opnieuw uitgeroepen tot wereldkampioen.
Al snel begonnen de toeschouwers de wedstrijd te verdenken van doorgestoken kaart en beschuldigden ze Sonny Liston ervan opzettelijk te zijn neergegaan, aangezien zelfs op de vertraagde beelden moeilijk te zien is hoe de regerend wereldkampioen voor het eerst in zijn carrière knock-out geslagen kon worden. Maar over het waarom van deze wedstrijdvervalsing bestaat geen eenduidigheid.
Aangezien Sonny Liston als chauffeur en spierbal werkte voor maffiabaas John Vitale, de beruchte Frankie Carbo en diens compagnon Frank Blinky Palermo, denken sommigen dat hij de maffia geld verschuldigd was en daarom opzettelijk verloor. Tijdens zijn vroege bokscarrière was Palermo Listons manager en tegen de late jaren '50 hadden Carbo en Palermo de helft van Listons contract in handen. Tijdens de titelwedstrijd tegen Cassius Clay in 1964 was Palermo bij de toeschouwers. Erg laat in de weddenschappen werd er opeens geld ingezet op Cassius Clay, die nochtans niet de favoriet was. Ook deze wedstrijd werd daarom later van vervalsing verdacht. Zowel Palermo als Carbo werden nadien veroordeeld voor afpersing en samenzwering bij ongerelateerde bokswedstrijden. Op 91-jarige leeftijd stierf Frank Palermo in gevangenschap. Hij stond bekend om de quote: "Het probleem met het hedendaags boksen is dat legitieme zakenmannen zich met onze wedstrijden beginnen te bemoeien." Desondanks is er geen bewijs dat Sonny Liston de maffia wel degelijk geld verschuldigd was.
De complottheorieën rond Sonny Liston en de maffia consolideerden toen Liston in 1970 op 38-jarige leeftijd dood werd teruggevonden in zijn appartement. Hoewel artsen zijn overlijden toeschreven aan hartfalen, waren er duidelijk naaldsporen op zijn arm terug te vinden, die een overdosis heroïne suggereerden. Opmerkelijk, aangezien Listons fobie voor naalden niet onbekend was. De bokskampioen weigerde na zijn titelwinst in 1962 op tournee doorheen Europa te gaan, omdat hij daarvoor ingeënt moest worden. Zijn dood werd als onopgelost geregistreerd.
Anderen denken dat Muhammad Ali's banden met de Nation of Islam, ofwel de Black Muslims, aan de grond lagen van de wedstrijdvervalsing. Vlak voor het tweede titelgevecht in 1965 ontstonden er spanningen tussen leiders Malcolm X en Elijah Muhammad. Ali schaarde zich achter Elijah Muhammad en toen Malcolm X in februari van dat jaar vermoord werd, dachten sommigen dat de bokser uit wraak omgelegd zou worden. Vandaar dat er gevreesd werd dat huurmoordenaars hun opwachting zouden maken tijdens de wereldtitelwedstrijd tussen Muhammad Ali en Sonny Liston en de wedstrijd verplaatst werd naar de kleine zaal in Maine. Er werd gezegd dat Sonny Liston per ongeluk doodgeschoten zou kunnen worden tijdens de wedstrijd, geruchten die volgens Ali een negatieve impact konden hebben op zijn tegenstander. Hij zou gezegd hebben: "Ik kan met deze geruchten om, maar begin Sonny nu niet bang te maken."
Nigel Collins, auteur van het geschiedkundige boek Boxing Babylon, schreef dat Liston tijdens een training voor het gevecht bezoek zou hebben gekregen van een paar zware jongens van de Black Muslims. Zij zouden hem met de dood bedreigd hebben als hij de wereldtitel zou winnen. Listons assistent trainer, Ted King, bevestigde dit vele jaren later in een interview met Sports Illustrated.
Sonny Liston zelf zou later in interviews gezegd hebben dat hij inderdaad bang was voor de Black Muslims en dat hij daarom het gevecht opzettelijk verloor. Desalniettemin bleef hij steeds ontkennen dat hij mee had gewerkt aan matchvervalsing. Opmerkelijk is wel dat zijn verhaal over de wedstrijd steeds opnieuw veranderde, waardoor zijn geloofwaardigheid in twijfel getrokken wordt. Zo zou hij eerst beweerd hebben dat de rechtse hoek waarmee Ali hem raakte, een goede slag was waar hij een tijd groggy van was, en dat hij wel recht wilde staan, maar het tellen van de scheidsrechter niet kon horen. In zijn verhaal over de Black Muslims liet hij echter optekenen dat Ali hem nooit geraakt had:
"That guy [Ali] was crazy. I didn't want anything to do with him. And the Muslims were coming up. Who needed that? So I went down. I wasn't hit."
Was de titelwedstrijd inderdaad vervalst of probeerden Liston en zijn managers een beschamende bokspartij goed te praten? Niemand weet het. Sommige medische professionals zeggen op basis van de vertraagde beelden dat het mogelijk is dat de impact van de stoot de zenuwbanen in de medulla oblongata belastten, waardoor Sonny Liston aan een tijdelijke spierverlamming leed.
