Iets vroeger dan haar oudere zus Ann die op dezelfde school zat, fietste Lieve Desmet op maandag 7 mei 1984 van Tielt naar Dentergem, waar ze woonde met haar ouders, broer en twee zussen. Het meisje van 13 was het gewoon om de bijna 10 kilometer te rijden met haar fiets. Maar die bewuste dag stopte de rit abrupt. Lieve verdween.
In de Heilige Familie in Tielt genieten de leerlingen van het tweede middelbaar die maandag 7 mei 1984 van een sportnamiddag. Lieve is na afloop als een van de eersten uit de sportzaal en zwaait een vriendinnetje uit dat opgehaald wordt met de auto.
KW: “Zelf fietst Lieve altijd naar huis, aan de Herpelplas in Dentergem. Via landelijke wegen (zie onder) doet ze dat elke dag met haar twee jaar oudere zus Ann, maar die staat die dag nog wat te kletsen met haar vrienden in een klaslokaal op de eerste verdieping.” Het is een mooie zonnige meidag.
Ann ziet hoe haar jongere zusje haar fiets neemt uit de stalling en vertrekt. ‘Ik haal ze later wel in', denkt Ann. Maar wanneer ze twintig minuten later thuis arriveert, is Lieve er nog niet. Ann slaat alarm bij haar moeder Leona, die haar man Frans opbelt en samen begint het koppel te zoeken. Maar van Lieve is geen spoor.
De federale politie: “Ze fietste altijd, vanaf haar school Heilige Familie aan het Hulstplein in Tielt, via de Driesstraat en verder via een landelijke route naar het ouderlijke huis in Dentergem waar ze nooit aankwam.”
DE FIETS VAN LIEVE
Even later, net voor ook hij thuiskwam van school, zag boerenzoon Filip Ally aan de oprit van een akker in de buurt van de Poelbergmolen een meisjesfiets liggen. “Ik vond het eigenaardig dat er een boekentas op vastgebonden was”, vertelt de vijftiger eind 21 aan DPG. “Wij woonden vlakbij (in de Marialoopstraat) en dus besloot ik van uit het raam van mijn kamer de fiets in het oog te houden, in de veronderstelling dat iemand ‘m zou komen ophalen.”
De federale politie: “Dezelfde avond werden de fiets en de boekentas van Lieve teruggevonden in de Marialoopstraat in Tielt. Deze straat ligt op de reisweg die Lieve elke schooldag volgde.”
Enkele uren verstreken en niemand daagde op. Filip vond dat vreemd en sprak er zijn zus over aan. Samen gingen ze een kijkje nemen. “Toen ik de boekentas openmaakte, stak daar een schoolagenda in op naam van Lieve Desmet”, vertelt Filip nog aan DPG. “Mijn zus kende haar en wist waar ze woonde. Haar ouders kwamen direct ter plaatse. We begonnen te zoeken, met een man of zes, zeven misschien. De politie was er niet bij.
“Ach, wacht nog een paar uur, veel kans dat ze dan intussen weer is opgedoken”, klonk het toen de ouders alarm sloegen over de vermissing. “Maar Lieve was plichtsbewust. Ze zou nooit zomaar wegblijven zonder verwittigen. Het is pas later die dag, rond 22 uur, dat het bij de politie eindelijk alle hens aan dek was. Toen stonden hier plots een hele reeks combi's en werd in het donker zelfs een helikopter ingezet.”
KW: “Getuigen vertellen de politie hoe ze in de buurt van de vindplaats van de fiets een witte auto gezien hebben. Er stapte een man uit, die met een verrekijker de velden afspeurde maar wegstoof toen de getuigen dichter kwamen. In een gracht vond een rijkswachter een vuile vod met spermavlekken. Een turnleraar die langsfietste, werd meteen opgepakt voor verhoor. Alle grachten en bosjes werden minutieus uitgekamd, maar zonder resultaat. Lieve Desmet leek van de aardbol verdwenen te zijn.”
Alle leraars van Lieves middelbare school moesten ook DNA-stalen afstaan. Twee jonge kerels die – toevallig in een witte Volkswagen Golf – een veertienjarig meisje aanspraken in het nabijgelegen Aarsele, werden meteen opgepakt. Het kwam tot een angstpsychose in de streek. Meisjes werden door hun ouders verboden nog met de fiets naar school te gaan.
EIND JULI
Op 29 juli, zowat 2,5 maanden later dus, werd het lichaam van Lieve Desmet toevallig gevonden. “Door een loonwerker (Patrick Lampaert) die aan het maaien was op een akker”, herinnert Filip zich nog glashelder bij DPG.
Op het gerstveld in de Oude Gentweg in Aarsele (bij Kanegem) dat hij met zijn pikdorser aan het maaien was, reed hij bijna het lichaam van een meisje aan. KW: “Het leek niet te geloven dat het lichaam daar bijna drie maanden zou gelegen hebben, vlak bij de straat en op een moment dat de gerst nog niet hoog kon gestaan hebben. Was het hier achteraf neergelegd?”
Lieve lag er op haar buik. Het meisje bleek vermoedelijk aangerand en gewurgd met een touw (zie onder) en was half uitgekleed. Het touw zat nog rond haar nek. Haar bril en sandalen ontbraken. Naast het lichaam lag een rode roos, wellicht achtergelaten door de dader. Daarom heeft men het weleens over de 'moordenaar met de roos'. Werd de roos door de moordenaar achtergelaten? Waarom? Wil de moordenaar hiermee een boodschap geven?
En vermoedelijk aangerand? Het lichaam verkeert immers in een te verregaande staat van ontbinding om zeker te zijn, maar de speurders vermoeden dat het jonge meisje ook seksueel is misbruikt.
De federale politie: “Op zondag 29 juli 1984 werd het vermiste meisje levenloos aangetroffen in een gerstveld aan de Oude Gentweg nabij Kanegem en Aarsele op enkele kilometers van de plaats waar haar fiets werd gevonden. Het meisje werd aangerand en vermoord.”
Speurders vermoeden dat Lieve daar niet vermoord werd. Maar waar dan wel?
Filip: “De pastoor is meegegaan met iemand van de familie, toen Lieve moest geïdentificeerd worden. Er was geen twijfel, ondanks het feit dat het stoffelijk overschot al in een staat van ontbinding was. De vondst van het lichaam zorgde voor nog meer ophef dan in de weken toen het al gonsde van de geruchten.”
Op 10 augustus 1984 in Het Wekelijks Nieuws: “De 13-jarige Lieve Desmet uit Dentergem was op terugweg per fiets van het Instituut van de Zusters der Heilige Familie te Tielt. Men kreeg zekerheid dat het ging om het stoffelijk overschot van dat meisje nadat prof. Verresen van de Kulak een lijkschouwing had uitgevoerd die mede aan het licht bracht dat Lieve Desmet op een gewelddadige manier, wellicht door wurging, om het leven was gebracht.”
VERDACHT
Filip nog bij DPG: “In de dagen en weken na de verdwijning bleken tientallen mensen ineens verdacht. Zelfs mijn ouders. Ze zijn er lang niet goed van geweest. Ik zie nog hoe de politie arriveerde aan ons ouderlijk huis, waar ik nu zelf nog woon. Mijn vader en moeder werden onmiddellijk gescheiden, om apart ondervraagd te kunnen worden zonder dat ze eerst nog met elkaar konden spreken. Natuurlijk hadden ze er niks mee te maken.”
“Nadien moest mijn vader zelfs mee met de speurders, en werd hij gevraagd om in een line-up mogelijk iemand te herkennen. Enkele dagen voordien had hij immers een verdachte witte auto gezien die zich in de buurt ophield. En toen hij was gaan kijken, maakte die bestuurder zich uit de voeten. Het woog erg op mijn vader. De ondervraging, de huiszoeking, uiteraard allemaal zonder resultaat. Hij is daar lang boos en verontwaardigd over geweest.”
Eind augustus 1984 schrijft Het Wekelijkse Nieuws: “Er schijnt geen verhelderende evolutie te komen in het onderzoek van de misdaad waarbij de 13-jarige Lieve Desmet uit Dentergem om het leven werd gebracht. Een fiets en een boekentas lagen in de wijk Poelbergmolen op de grensscheiding Dentergem-Tielt.”
HELDERZIENDEN EN ANDERE KWAKZALVERS
Filip herinnert zich bij DPG ook nog hoe het gezin Desmet voortdurend heen en weer tussen hoop en wanhoop werd geslingerd. “Die mensen werden niet met rust gelaten. Om de haverklap kregen de speurders zogezegd een gouden tip. Bekenden en onbekenden kwamen aandraven met verhalen en geruchten. Helderzienden boden hun diensten aan, wezen de plek aan waar Lieve zou misbruikt zijn geweest. Voor zover ik weet, werd dat ook allemaal minutieus onderzocht. Zonder resultaat, weliswaar. De ouders van Lieve zijn verschillende keren bij ons geweest, om te overleggen welke mogelijkheden er nog restten, waar er nog kon gezocht worden. Maar niemand is ooit op het juiste spoor geraakt. Tot die loonwerker plots het lichaam vond.”
VANDE VEIRE IN HET VIZIER
Eén verdachte blijft tot vandaag nog altijd in beeld, hoewel de man al tientallen jaren spoorloos is en mogelijk zelfs intussen overleden: Gustaaf ‘Staf’ Vande Veire, een vrachtwagenchauffeur die na zijn uren ook een café uitbaatte op de weg waarlangs Lieve Desmet, Filip Ally en tientallen andere scholieren elke dag passeerden.
KW: “Vande Veire, een toen 47-jarige vrachtwagenchauffeur baatte samen met zijn vrouw Godelieve (en zoon) café De Meerlaan (ook: 't Meerlaantje of Meirlaentje) uit in de Driesstraat, vlakbij de spoorweg en langs de route die Lieve die dag moest gefietst hebben. Staf was al eens ondervraagd door de speurders en had een uitnodiging gekregen voor een nieuw verhoor op 15 september 1984. Daags voordien haalde hij plots 5.000 Belgische frank (125 euro) van zijn rekening en verdween met de noorderzon.” Die transactie vond wel plaats na een echtelijke ruzie.
Vluchtte hij misschien naar Portugal, zoals kennissen dan beweren? Daarvoor is hij wel nog al eens een jaar ondergedoken. Toen zat hij al die tijd in Wallonië.
De federale politie: “In de jaren 1963 - 1965 verbleef Gustaaf Vande Veire in de streek van Gosselies en Warneton. Zijn zoon werd in die periode in Roux geboren.”
Filip over Vande Veire: “Ik ben zelf ooit met een stuk chocolade door hem in zijn café binnengelokt, maar hij heeft mij niets aangedaan.”
Niemand zou Vande Veire ooit nog terugzien. Hij wordt vandaag nog steeds gezocht door de federale politie. Wel dreven na de eeuwwisseling plots de boordpapieren van zijn roodbruine Volvo 144 model 1970 met nummerplaat FCA-144 op het water, in het kanaal Roeselare-Leie. De federale politie: “Werd Gustaaf het slachtoffer van een bende en werd hij gedumpt in het kanaal ?”
DANNY
In februari 1994, pakt het gerecht plots Daniël ‘Danny’ D. op, de zoon van Staf en Godelieve. De man bekent eerst – en ontkent dan later – dat hij het was die een anonieme brief had geschreven naar de familie van Lieve Desmet waarin hij zijn vader als dader aanduidt. Na enkele weken komt hij weer vrij. Het onderzoek bloedt dan helemaal dood.
De federale politie: “Het is best mogelijk dat de moord op Lieve en de verdwijning van Gustaaf Vande Veire zich louter toevallig in dezelfde periode en dezelfde streek hebben afgespeeld.”
LEONA
In 2004, twee jaar voor haar dood, gaf moeder Leona een zeldzaam interview. 'Het is nu twintig jaar geleden dat Lieve niet thuiskwam', zegt ze daarin. 'Vooral de eerste maanden waren verschrikkelijk zwaar. Dat zoeken naar je eigen kind maakt je gek. Telkens als we thuiskwamen, voelden we ons schuldig. We hadden haar wéér niet gevonden. En hup, we vertrokken meteen weer om haar te zoeken...’
Profiler Sigrid Noelanders: “Ik heb in het daderprofiel opgenomen dat er mogelijk sprake is van eerdere feiten.” De dader had duidelijk een band met de streek, nam een redelijk groot risico, overdag op een vrij open terrein, toonde geen empathie, gebruikte mogelijk alcohol voor de feiten, had mogelijk relationele of financiële problemen, handelde impulsief en opportunistisch, handelde uit eigenbelang en gericht op behoeftebevrediging, had waarschijnlijk eerder al seksuele overtredingen begaan, zou een zonderling kunnen zijn en kan zich na de feiten anders hebben gedragen, met meer alcoholgebruik en opvliegender.
En enkele jaren nadien, in 2009, stootten duikers tijdens een zoekactie in datzelfde kanaal plots op… een roodbruine Volvo 144. Alleen werd het chassisnummer nooit teruggevonden en bleef het dus onduidelijk - hoewel alles in die richting wees - dat het ging om de wagen van de verdwenen trucker.
TWEE VRIENDEN
De laatste actie van het gerecht dateert van 2011, wanneer in een anonieme brief twee vrienden - oude mannen intussen - met de vinger worden gewezen. Het is de eerste piste sinds lang waarin de naam van Gustaaf Vande Veire niet opduikt. Eén van de mannen die worden beschuldigd, verdedigt zich met klem. 'Ik ken de briefschrijver', beweert hij. 'Die persoon stalkt me al jaren.'
Op 7 mei 2014, exact dertig jaar na de verdwijning van Lieve Desmet, moet de toenmalige Kortrijkse procureur des Konings Frits Verhaeghe melden dat het onderzoek definitief afgesloten wordt. Zonder dader, zonder dat de waarheid aan het licht gekomen is. Lieves broer Wim en zussen Hilde en Ann moeten definitief verder met het besef dat ze nooit zullen weten wat er met hun zus gebeurd is
Procureur Frits Verhaeghe is in 2014 naar eigen zeggen wel nog niet klaar met deze zaak. Het dossier telt dan 10.000 bladzijden. 'Wat ons betreft, is het dossier nog altijd geopend', zegt Verhaeghe aan DPG. 'Als er nog tips binnenkomen, zullen we die zeker onderzoeken. Al was het maar om zekerheid te bieden aan de familie. Maar mochten we, hoe onwaarschijnlijk het ook klinkt, de moordenaar alsnog vinden, dan kunnen we die niet meer vervolgen.' De zaak is immers verjaard.
BEGRAAFPLAATS
Op de begraafplaats in Dentergem wordt intussen na al die jaren het graf van Lieve Desmet nog altijd netjes onderhouden. “Een schande wat de moordenaar dat gezin heeft aangedaan”, zegt een tachtiger aan DPG die de ouders van Lieve goed kende en Allerheiligenbloemen komt weghalen aan een grafzerk. “Ik kwam er nu en dan over de vloer. Doodbrave mensen waren het die op de duur helemaal verscheurd waren door de gebeurtenissen. Weet je dat ze kort na de verdwijning van Lieve een dreigbrief kregen? Daarin stond dat ze 1 miljoen oude Belgische frank (zo'n 25.000 euro, red.) op het kerkhof in Tielt moesten achterlaten. Anders zou hun dochter worden vermoord. Daar was natuurlijk niks van aan. De politie lag op de loer, aan het kerkhof kwam niemand opdagen. Frans en Leona hoopten vurig dat de zaak zou opgelost worden maar dat gebeurde niet. Ze stierven in onwetendheid.”
Leona Vancoillie overleed in december 2006 in het ziekenhuis. Ze was 65. Haar echtgenoot Frans was toen al 14 jaar dood. Een hartaanval werd hem fataal. “Ik zag het gebeuren”, zegt Filip Ally aan DPG. “Die bewuste dag was ik aan de slag op een akker naast de woning van het gezin Desmet. Frans was in de weer met een bosmaaier. Hij stak z'n hand op, om dag te zeggen. Een seconde later zeeg hij neer. Alle hulp kwam te laat. Precies alsof de familie nog niet genoeg getroffen was.”
Ook Koenraad Degroote (N-VA), burgemeester van Dentergem, is volgens DPG nog altijd begaan met het dossier. “Ik was al een jaar of twee gemeenteraadslid toen Lieve verdween. De zaak liet niemand onberoerd. Veel verhalen deden de ronde, er waren de verdachtmakingen, een nooit gezien gerechtelijk onderzoek… Maar ik heb nooit ervaren dat de verdwijning van Lieve tot tweespalt leidde in de gemeente. Je voelde wel sterk aan dat de gemeenschap wou dat de zaak zou worden opgelost. Ook nu is dat nog altijd zo. Veel mensen zitten nog met vragen die allicht nooit zullen beantwoord worden.”
Degroote herinnert zich volgens DPG nog veel verhalen uit de tijd. “Zoals dat van de fameuze pastoor Vanhoutte, die zijn soutane droeg tot hij in 1993 overleed - hij was toen al een negentiger. Van hem werd gezegd dat hij in de biechtstoel te weten was gekomen hoe de vork in de steel zat, maar er onmogelijk mee naar buiten kon komen omdat hij het biechtgeheim moest respecteren. Vanhoutte was een pastoor van de oude stempel. Hij zou de waarheid meegenomen hebben in zijn graf. Kort voor het dossier verjaarde en afgesloten werd (in mei 2014, red.) was er ook plots het verhaal dat de verdachte cafébaas Gustaaf (zie foto onder) was opgedoken in Antwerpen en dat hij een gezichtsverandering had ondergaan. Daar was natuurlijk niets van aan. Maar het is wel veelbetekenend dat zoveel jaar na datum nog altijd kennelijk veel mensen begaan zijn met wat toen is gebeurd.”
Degroote schrok wel toen er, veel jaren geleden, plots een anonieme brief op zijn bureau lag, in het gemeentehuis. “Daarin werd de moord tamelijk minutieus beschreven”, vertelt hij aan DPG. “Ik heb de brief overgemaakt aan de speurders. Zij hebben een intensief onderzoek gedaan. Ze zijn hier een aantal keer over de vloer geweest, hebben enkele mensen ondervraagd, maar ik heb nooit geweten wie de brief geschreven heeft. Toen de verjaring van het dossier er zat aan te komen, ben ik eens naar het gerecht gestapt. Ik speelde met de idee om als burgemeester een oproep te lanceren naar de bevolking, in de hoop dat het zou leiden tot een opheldering van de zaak. Men heeft mij toen teruggefloten. ‘Dit is niet het werk van een burgemeester', kreeg ik te horen. Als jurist heb ik me daarbij neergelegd en de wens van het gerecht gerespecteerd. Als mens hou ik er echter nog altijd een wrang gevoel aan over, want de waarheid heeft haar rechten, zelfs al is het dossier afgesloten.”
FOLDERS
Zelf wordt Degroote volgens DPG niet vaak meer aangesproken over de zaak, ook al zegt hij dat de moord op Lieve Desmet nog altijd gevoelig ligt bij veel inwoners. “Dat de dader nooit werd gevat, ook niet na opsporingsreportages op tv en het ronddelen in 2009 van meer dan 10.000 folders in Tielt en Dentergem, allemaal met de bedoeling om de moordenaar te ontmaskeren, is voor velen moeilijk te aanvaarden. Wijlen Frans Beke, voormalig schepen en destijds een buur van Lieve Desmet, heeft ooit een gedicht geschreven voor haar. Ik vond het zo mooi dat ik het later bij het graf van Lieve liet plaatsen. In dat gedicht riep Frans de moordenaar in versvorm op om zich alsnog te melden bij het gerecht maar vroeg hij zich tegelijk ook af of de Poelbergmolen misschien voor eeuwig de enige stille getuige zal blijven van wat er die bewuste dag, in mei 1984, is gebeurd. Het zal dat laatste worden, vrees ik.”
OP SEKSFEESTJES?
In de nasleep van de affaire-Dutroux is er even hoop op een doorbraak. Regina Louf, later bekend als getuige X1, vertelt de speurders dat Lieve Desmet één van de meisjes was die ze had gezien op seksfeestjes die door hogere kringen georganiseerd werden en waarvoor Marc Dutroux en zijn trawanten de meisjes moesten leveren. Ook dat spoor levert niets op.
Toenmalig onderzoeksrechter en naamgenoot Boudewijn Desmet in 2019 bij Mediahuis: “Er kwam een twintigtal mensen in beeld die het konden hebben gedaan. Maar nooit had ik genoeg aanwijzingen om iemand in voorhechtenis te nemen. Elk jaar in de maand mei moet ik aan dat meisje terugdenken. Men zegt altijd: voor de rijke mensen doen ze alles en de armen laten ze stikken. Maar Lieve was een gewoon meisje van een eenvoudig arbeidersgezin. Er is zoveel moeite, geld en tijd in dat onderzoek gekropen. Maar de zaak zal helaas nooit opgelost worden. Het dossier is intussen zelfs verjaard.”
De federale politie is vandaag nog steeds op zoek naar informatie.
foto’s: federale politie - kaartje: Microsoft TomTom - graf Lieve en gedicht: 'nonkelpalm' via findagrave
