Verdelen en besparen, of gewoon een verdoken belasting?
Vanaf 2026 voert Wallonië het ‘aanmoedigingstarief’ in. Dat zou het elektriciteitsverbruik efficiënter moeten spreiden door slimme prijsverschillen in te voeren. Vlaanderen kijkt met argusogen toe, want ook hier staat de volgende stap in het capaciteitstarief onvermijdelijk voor de deur. Maar wat betekent dat concreet voor jouw energiefactuur?
Wallonië: van stroomvreter tot stroomplanner
In Wallonië neemt de CWAPE, de Waalse tegenhanger van de VREG, de leiding. Het nieuwe tarief verdeelt de dag in kleurcodes:
- Groen (goedkoop): van 1 uur tot 7 uur en van 11 uur tot 17 uur, wanneer de vraag laag is en het net voldoende capaciteit heeft.
- Oranje (gemiddeld): van 7 uur tot 11 uur, als de vraag stijgt.
- Rood (duur): van 17 uur tot 22 uur, de piekuren waarop het elektriciteitsnet het meest belast wordt.
Met deze kleurtjes wil de CWAPE consumenten aanzetten om hun energieverbruik te verschuiven naar momenten waarop het netwerk minder onder druk staat. Het wordt verkocht alsof een besparend systeem voor de consument, maar eigenlijk is het netwerk niet klaar voor de opgedrongen elektrificatie. Als we met z'n allen onze auto's gaan opladen, en ondertussen frieten bakken, terwijl de was draait, slibben de kabels dicht vast.
Vlaanderen: waarom het capaciteitstarief niet stil blijft staan
Het Vlaamse capaciteitstarief, dat sinds 2023 van kracht is, werd ingevoerd om grote pieken in het verbruik te bestraffen. Maar volgens energie-expert Alex Polfliet in ‘Het laatste Nieuws’ kan het beter. Fluvius stelde eerder al een dynamisch capaciteitstarief voor, waarbij tarieven variëren op basis van het tijdstip en de vraag. De VREG gaf voorlopig geen groen licht, maar de druk om te evolueren blijft toenemen.
Polfliet voorspelt dat het Vlaamse capaciteitstarief onvermijdelijk flexibeler zal worden, net zoals in Wallonië. In plaats van louter te kijken naar de hoogste piek in een maand, zal het tarief mogelijk worden opgesplitst in verschillende periodes:
- Winter: met een daltarief, normaal tarief en piektarief.
- Herfst, lente en zomer: met een daltarief en normaal tarief.
Dit systeem beloont wie slim plant en herverdeelt - zeg maar: straft - wie op de piekuren blijft verbruiken.
Wat betekent dit voor jou?
Een dynamisch capaciteitstarief heeft directe gevolgen voor jouw energiefactuur. Wie vooral energie verbruikt tijdens de piekuren – meestal tussen 17 en 20 uur – zal dieper in de buidel moeten tasten. Maar wie zijn verbruik kan verschuiven naar daluren, geniet van lagere tarieven.
Een thuisbatterij wordt in dit systeem een interessante speler. Door overdag opgewekte zonne-energie op te slaan, kun je die gebruiken tijdens de dure piekuren. Automatische systemen in een thuisbatterij kunnen zelfs helpen om pieken in jouw verbruik te beperken. Dat betekent minder betalen aan capaciteitstarief én een snellere terugverdientijd van je batterij.
Waarom deze evolutie nodig is
Het elektriciteitsnet in Vlaanderen wordt steeds intensiever gebruikt door de stijgende populariteit van warmtepompen, laadpalen en andere elektrische toestellen. Om de druk op het net beheersbaar te houden zonder miljarden te investeren in uitbreiding, is een flexibeler systeem zoals het dynamische capaciteitstarief een logische stap. Het geeft consumenten een financieel voordeel om slimmer om te gaan met energie en voorkomt dat iedereen tegelijk dezelfde piek veroorzaakt. Je zou het natuurlijk ook gewoon als een verdoken belasting kunnen zien.
Wat brengt de toekomst?
Vanaf 2026 zal Wallonië laten zien hoe een dynamisch systeem in de praktijk werkt. Vlaanderen staat nu nog op het kruispunt, maar de kans is groot dat de VREG zich binnenkort laat inspireren door onze zuiderburen. Dan moeten ze er wel eerst voor zoren dat iedereen een digitale meter heeft, en daar zijn ze nog lang niet.
