Wie niet horen wil, zal voelen.
De uitrol van de digitale meter in Vlaanderen werd ons met zachte dwang opgedrongen. Doch, de Vlaming was niet onder de indruk van de verplichte omschakeling. Vorig jaar botsten de installateurs van Fluvius bijna 37.000 keer op een gesloten deur of stuitten ze op halsstarrige weigeraars die liever vasthouden aan hun oude, vertrouwde terugdraaiende teller. Sinds 2024 is het spel nochtans grimmiger geworden: wie blijft weigeren, riskeert nu een rechtszaak. Die harde aanpak is volgens Fluvius noodzakelijk om een langverwachte modernisering van het energienet te realiseren. Meten is weten. En Big Brother ‘weet’ graag.
De teller draait niet langer terug
De weerstand tegen de digitale meter is het sterkst bij gezinnen met zonnepanelen die nog genieten van het voordeel van de terugdraaiende teller. En wie kan het ze kwalijk nemen. De overheid is haar beloftes niet nagekomen. Zonnepaneeleigenaars konden zonnestroom die ze in de zomer opwekten in de winter kosteloos van het net halen. Zo was het hen beloofd door de Bart Tommeleinen van deze wereld. Maar helaas dat beloofde systeem werd in 2021 door het Grondwettelijk Hof teruggefloten. Sindsdien geldt voor nieuwe installaties een systeem van digitale meters die de werkelijke energiestromen registreren. Voor eigenaars van oudere installaties bleef er een uitstelmogelijkheid, maar ook die uitzonderingsmaatregel verdween eind 2024.
Fluvius schakelde vanaf oktober een versnelling hoger en startte met het aanschrijven van ruim 400.000 gezinnen die nog vasthielden aan hun terugdraaiende teller. Weigeren kon niet meer.
Weerstand in cijfers
Het voorbije jaar stuurde Fluvius bijna 37.000 aangetekende brieven naar burgers die eerdere oproepen om een digitale meter te laten installeren negeerden. “Niet al die gevallen zijn pure weigeringen,” verduidelijkt Lara Lammens, woordvoerster van Fluvius in ‘De Tijd’. “Sommige mensen zagen de brieven over het hoofd of wisten niet goed waar het over ging. Toch is er een kleine minderheid die resoluut weigert toegang te verlenen.”
Van de hardleerse weigeraars kregen 181 gezinnen uiteindelijk een ingebrekestelling. Wie deze brief ontving, moet niet alleen de installatiekosten, maar ook een administratieve boete van 285 euro betalen. In 73 gevallen kreeg deze ingebrekestelling nog een staartje door een juridische procedure en liepen de kosten nog verder op. Voor 34 hardnekkige ‘gevallen’ stapte Fluvius effectief naar de rechtbank.
De juridische stok achter de deur
In drie rechtszaken kregen weigeraars van de digitale meter al ongelijk. De rechtbank oordeelde dat Fluvius gerechtigd is om toegang te eisen tot de technische ruimte. Weigeraars werden veroordeeld om de installateurs binnen te laten en moeten bovendien opdraaien voor de gerechtskosten. Indien nodig kan Fluvius zelfs een deurwaarder en slotenmaker inschakelen om toegang te krijgen.
Fluvius relativeert echter haar gedrag van boeman. “We proberen via sensibilisering en persoonlijk contact de meeste mensen te overtuigen,” zegt Lammens. “Slechts een fractie van de gevallen eindigt in een rechtszaak.”
Een digitale meter: vloek of zegen?
De digitale meter staat symbool voor verlies van beloofde voordelen. Maar dat ziet Fluvius anders. Zij vinden dat eigenaars van zonnepanelen niet moeten neuten, want mensen met een digitale meter betalen niet langer het prosumententarief, een vergoeding voor het gebruik van het elektriciteitsnet. Daarnaast biedt de meter – aldus Fluvius – meer inzicht in het energieverbruik en kan – last but not least – wie dit jaar overstapt nog rekenen op de retroactieve investeringspremie, een financiële compensatie voor het wegvallen van de terugdraaiende teller.
Kan Fluvius overtuigen?
De komende maanden richt Fluvius zijn pijlen op de moeilijkste doelgroep: zonnepaneeleigenaars van voor 2021. De vraag is of de combinatie van sensibilisering en juridische stappen voldoende is om ‘de weerstand’ te breken. Fluvius hoopt tegen het voorjaar een duidelijker beeld te hebben van de bereidheid om mee te stappen in de digitale toekomst. Tegen 2029 moeten alle Vlaamse huishoudens voorzien zijn van een digitale meter.
