Eind juni raakt bekend dat Gent Jazz de komende vijf jaar geen subsidies meer krijgt van de Vlaamse overheid. Toch gaat organisator Bertrand Flamang (30/12/68) dan niet uit van het einde van het festival. Flamang: “We hebben onze vechtlust altijd op een positieve manier getoond en gaan dat nu ook doen.”
Een ex-medewerker: "Op een bepaald moment was er zenuwachtigheid over een controle van de Vlaamse overheid, waarbij heel wat kritiek geuit werd. Maar die controle is uiteindelijk ook gewoon gepasseerd. Dat was vóór corona, en dus jaren voor de afkeuring van hun nieuwe subsidiedossier.”
Eind november spreekt de ondernemingsrechtbank dan het faillissement uit van Jazz en Muziek, de vzw die Gent Jazz en Jazz Middelheim organiseert.
‘De medewerkers werden vorige week op de hoogte gebracht’, verklaart woordvoerder Frederik Declercq aan het persbureau Belga. ‘Het doek valt helaas over beide festivals.’
Dat achter Jazz Middelheim en Gent Jazz de hel schuilging voor wie er werkte, was volgens DPG Media "een publiek geheim". (NVDR: Auteur van dit stuk heeft daar nooit iets over gehoord.) Nu, vlak na het faillissement, toont DPG aan hoe manager en sterke man Bertrand Flamang ook honderdduizenden euro's aan reizen, etentjes en wijnen opsoupeerde. De organiserende vzw laat volgens DPG een schuldenberg achter van meer dan 3 miljoen euro. De Tijd: “Daarvan moet 1,4 miljoen euro dit jaar (nog) worden afbetaald.”
Naast de leveranciers zijn overigens ook de festivalgangers schuldeiser: zij hebben immers drank- en eetbonnen gekregen als compensatie voor de afgelaste edities (door corona).
DPG Media (De Morgen en Humo) omschrijft Bertrand Flamang als een slang en zelfs een varken. Dat is een hele beestenboel.
Over zichzelf beweerde Flamang volgens DPG eerder dat hij nooit een blad voor de mond neemt, en initiatief durft te nemen. Die instelling leidde hem van zelfverklaard “schoffie en anarchist” in de jaren 80 tot cafébaas in de jaren 90 en vervolgens naar de status van grootste jazzfestivalorganisator in dit land. DPG: “Vandaag blijft nog weinig over van dat patina.”
Flamang in 2020 over zichzelf in De Tijd: “Mijn ouders scheidden toen ik twee was. Nadat ik tien jaar alleen met mijn moeder had geleefd, kwam mijn stiefvader erbij. Ze hielden van goede muziek: geen schlagers of country bij ons thuis. In school had ik nul interesse. Ik heb nooit iets voor ogen gehad dat me de investering in een studie waard was. Eten en drinken waren wel een grote passie, en dus sprak de horeca voor zich. Een jazzfestival werd de grote droom. Het kwam er in 2002. Duvel wilde al hoofdsponsor worden vóór ik het vertrouwen kreeg van het Amerikaanse jazzlabel Blue Note. De financiële groeipijnen van de beginjaren werden verholpen door vrienden en trotse fans die het initiatief mee financierden. Het engagement van onze 50 tot 80 vrijwilligers was en is immens, ook nu (in 2020) veel financiële druk op de organisatie ligt.”
Flamang is volgens DPG vandaag ook “een machtsgeile megalomaan.” Jarenlang “extreem wanbeheer” onder zijn schrikbewind richtte volgens DPG de ware ravage aan bij Gent Jazz en Jazz Middelheim.
Flamang in 2020 nog over zichzelf in De Tijd: “De emotie rond materiële dingen vind ik belangrijker dan het bezit. Een huis afbetaald krijgen zegt me niets, maar het vooruitzicht van een plek waar ik altijd naartoe kan, is bevrijdend. Voor kunstwerken geldt hetzelfde. Errond vertoeven en erdoor geïnspireerd raken is wat telt. Ik heb het derde middelbaar afgewerkt en bezit een rijbewijs. Daardoor ben ik verplicht snel en permanent bij te leren. Dat maakt me sterk. Ik ken veel mensen die gestudeerd hebben, maar wier leerhonger weg is. Ik kan ook goed een helikopterbeeld vormen. Mijn talent is intuïtief puzzelstukjes te laten samenvallen, ook in een veranderende omgeving.”
Een bron vandaag: “Pas op met Bertrand Flamang. Een gevaarlijk individu.” Het werd DPG herhaaldelijk op het hart gedrukt, lang voor het faillissement van de vzw Jazz en Muziek uitgesproken was. “Het is een publiek geheim dat zijn zaakjes stinken. Dat iemand als hij zo lang ongehinderd zijn gang is kunnen gaan, ligt voor een deel aan de rookgordijnen die hij wist op te trekken. Maar allicht ook aan de angstcultuur die hij creëerde op de werkvloer.”
Desondanks wilden de meesten wel getuigen bij DPG over het wanbeheer dat Gent Jazz en Jazz Middelheim naar het failliet heeft geleid. Jarenlang zou Flamang namelijk de vzw achter beide festivals geplunderd hebben. DPG: “Zijn schaamteloze robbery by daylight zorgde voor grote interne frustraties.”
HLN (eveneens DPG): “De Morgen kreeg vijftig documenten in handen die aantonen dat Flamang vanaf 2015 jaarlijks 165.000 euro factureerde aan de vzw Jazz en Muziek voor zijn consultancydiensten. Zelfs in coronajaar 2020, toen Gent Jazz en Jazz Middelheim werden geannuleerd, leverde hij hier niks op in.”
Flamang twee jaar geleden over zichzelf nog in De Tijd: ‘Na een hectische en heftige jeugd uit een verslaving raken was de eerste kwantumsprong. Mijn natuurlijke vader leerde ik pas in zijn laatste jaren kennen. Dat deed deugd. Maar zijn dood was ook een geschenk: toen leerde ik afscheid nemen, wat ik sindsdien vaak moest doen. Zakelijk was het de overname van café Den Turk, toen ik 24 was. Dat werd mijn universiteit. Ik leerde er leven als zelfstandige en ontmoette advocaten, beleidsmakers en cultuurmensen. De Gentse filosoof Leo Apostel zat er haast elke dag. Het festival was opnieuw een groot groeimoment.’
Een getuige vandaag: “Als een vadsige koning zat hij op de troon van die vzw.” De vorst hield er volgens DPG ook een schrikbewind in stand: “Flamang is iemand voor wie je dag en nacht paraat moest staan, tot op de meest ongebruikelijke ogenblikken. Vanzelfsprekend ligt de druk hoog voor en tijdens zo’n festival. Maar die druk was abnormaal, onmenselijk hoog. Flamang toonde weinig respect voor andermans grenzen. Geen respect tout court, eigenlijk. Hij leek er wel op gebrand om mensen te willen breken.”
Flamang over zichzelf in De Tijd: “ ‘Mijn grote winst zit in het onnoemelijk aantal mensen dat ik heb ontmoet. Dat Gent Jazz geteld werd bij de 17 ‘leading jazz festivals worldwide’ was een kroon op het werk.”
Eén gedesillusioneerde werkneemster die in zijn bijzijn haar tranen niet kon bedwingen, versleet hij publiekelijk voor “hysterisch kutwijf”. Zij geeft aan DPG aan achteraf in therapie te zijn moeten gaan.
Een andere medewerker beweert op zijn beurt dat het gedrag en gesjoemel van Flamang hem haast tot een wanhoopsdaad hadden gedreven. Ontslag nemen leek in beide gevallen de enige uitweg. Die persoon bij DPG: “Sinds ik ben opgestapt, kon ik me er fysiek of mentaal niet meer toe bewegen om nog naar Gent Jazz te gaan. Terwijl het altijd een van mijn lievelingsfestivals is geweest. Het klinkt misschien niet zo mooi, maar ik ben eigenlijk al een paar jaar op dit moment aan het wachten. Het ogenblik dat de maskers zouden afvallen.”
Flamang over zichzelf in De Tijd: “ ‘Ik laat me sterk leiden door mijn intuïtie. Ook omring ik me met mensen met heel verschillende ideologieën en uit alle lagen van de bevolking. Het beste advies komt van mijn Burundese vriend Beda Ntibanoboka, de mede-inspirator van Gent Jazz: moving to the positive. Dat deed hij áltijd, ook als hij racistisch benaderd werd. Toen hij kanker kreeg en een langzame dood stierf, hielp hij zijn omgeving zelfs bij het afscheid nemen. Dat straal ik graag uit. Als je positiviteit uit in plaats van zorgen, ontstaat soms wel de perceptie dat alles goed gaat. Dat heeft me ook al hulp gekost.”
Is Flamang dan een wolf in schaapsvacht? Zo wilde een andere medewerker hem zelfs niet noemen. “Een varken is het. Machtsgeil, seksistisch en vals.”
Flamang over zichzelf nog in De Tijd: ‘Ik ben altijd blij en verwonderd als ik iets krijg, maar ook zelf doe ik niets liever dan trakteren en geven. Met mijn werk investeer ik in muzikanten en in mijn team. Mijn omgeving staat in het verdomhoekje. Mijn vrouw is al acht jaar ziek, bij momenten ernstig. Zij investeert haar leven in mij. Als we elkaar zien, maken we er qualitytime van, maar ik ben er niet genoeg. Voor vrienden in moeilijkheden en mijn petekind geldt hetzelfde. Om dat recht te zetten is in de vzw de eerste stap gezet, maar de echte klik moet ik nog maken.’
Flamang die investeert in zijn team? "Een eigenwijze machiavellist leunt dichter bij de waarheid aan", klinkt het vandaag van binnenuit. Alles leek toegestaan voor het behoud van macht en eigengewin. “Sinds zijn ‘vertrek’ in maart (uit de RVB) factureerde hij bijvoorbeeld maandelijks aan de vzw nog steeds een bedrag van 13.000 euro. En in september dit jaar had hij eigenlijk zelfs weer alle touwtjes alleen in handen. Rond die tijd werd bekend dat er een aanvraag zou ingediend zijn om te verhuizen van de site van de Oude Bijloke naar het veel grotere Sint-Pietersplein. Zoiets megalomaan, dat kon enkel van Bertrand komen.”
DPG: “Voor hij Gent Jazz en Jazz Middelheim zou bestieren, was Flamang vier jaar lang cafébaas van Den Turk. Strategisch gelegen tegenover het stadhuis van Gent, waar politici tijdens en na het werk al eens kwamen verpozen of gesprekken voeren. Er wordt aangenomen dat hij op die manier nauwe banden kon aanhalen met het stadsbestuur. Die haring bleef niet braden.”
“Flamang ging steeds driester op grote voet leven, zelfs terwijl het de laatste jaren minder voor de wind ging bij de vzw. Hij betaalde leveranciers niet op tijd, en hanteerde daarbij zijn eigen pikorde. Leveranciers van tenten en het interimkantoor voor de medewerkers zouden nu ook schuldeiser zijn in het faillissement. Op een bepaald ogenblik hield Flamang er vijf verschillende bankkaarten op na in naam van de vzw Jazz en Muziek. Eén maandafrekening van American Express liep zelfs op tot 36.000 euro, blijkt nu. Exuberante sommen werden opgesoupeerd aan reizen, etentjes en wijnen.”
HLN: “De raad van bestuur tikte Flamang omzeggens nooit op de vingers, omdat hij vooral omringd was door vertrouwelingen. Maar ook vanuit Stad Antwerpen, Stad Gent of de Vlaamse overheid werd er weinig controle uitgeoefend. Nochtans betaalden zij elk jaar 250.000 tot 300.000 euro subsidie voor het organiseren van Gent Jazz en Jazz Middelheim, ongeveer één vijfde van de volledige omzet van Jazz en Muziek.”
Flamang in 2020 in De Tijd: “ ‘We hebben al veel tikken gekregen. We zijn 200.000 euro overheidssteun verloren, na de aanslagen in Zaventem werden festivals potentieel gevaarlijk, vorig jaar was er de lastminuteannulatie van Sting, en nu is er corona. Het bedrijf gaat na jaren knokken wel de goede richting uit. Zelf ga ik grote delen van het jaar in het rood. Ik compenseer dat door met vrienden en familie goed te eten en een glas wijn te veel te drinken. En ik ga minstens drie keer per week lopen. Vorig jaar liep ik een marathon.”
Bertrand Flamang is volgens DPG voorlopig ook nog steeds betrokken bij de organisatie van Mardi Gras op het Braunplein tijdens de Gentse Feesten, en bij het restaurant SGOL onder de Stadshal. Die zaken staan volgen hen evenwel los van de failliete vzw Jazz en Muziek.
