In het najaar van 2019 schort de Amerikaanse detailhandelaar CVS de verkoop van ranitidine, een middel tegen brandend maagzuur op, in afwachting van meer duidelijkheid. Er zou mogelijk een link zijn met kankerverwekkende stoffen. Walgreens, Walmart en Rite Aid in de VS hadden eerder een soortgelijk besluit genomen.
Uit onderzoek van het Nederlandse RIVM is eveneens gebleken dat in vrijwel alle maagzuurremmers met ranitidine die dan op de Nederlandse markt zijn, een te hoge concentratie kankerverwekkend N-nitrosodimethylamine (NDMA) heeft gezeten.
Toen werd wereldwijd bezorgd gereageerd op dat middel en de aanwezigheid van potentiële 'onzuiverheden' (lees: kankerverwekkende stoffen). Van die ranitidine-producten is de merknaam Zantac de bekendste is, maar bijna alle farmaceuten hebben een product. Canada en Frankrijk hebben Zantac dan al eerder teruggeroepen.
De Verenigde Staten en de Europese Unie zijn nog niet zover gegaan, maar er lopen wel onderzoeken. De VS zullen Zantac iets later verbieden. Gezondheidsautoriteiten beweren dan “dat er geen onmiddellijk risico is”, maar patiënten worden wel geadviseerd om een arts te raadplegen die alternatieven voor ranitidine kan voorschrijven.
Het Europese medicijnagentschap EMA, dat medicijnen controleert, opent dan een onderzoek naar die producten met de werkzame stof ranitidine. Volgens verschillende tests zou de ‘onzuiverheid’ N-nitrosodimethylamine (NDMA) in de producten zitten, wat een kankerverwekkende stof is. EMA zoekt dan uit of de NDMA in Zantac mogelijk wel problematisch is. Het middel wordt vooral gebruikt om de productie van maagzuur af te remmen, bijvoorbeeld bij maagzweren. Zantac kun je in sommige landen zonder voorschrift kopen.
Naar schatting gebruiken in Nederland dan 150.000 mensen maagzuurremmers met NDMA erin. De inspectie snapt dat er zorgen zijn maar benadrukt dat er geen acuut risico is en dat het onverstandig is om zomaar te stoppen met de maagzuurremmers. De hoeveelheden die gevonden zijn in een deel van de maagzuurremmers zijn alleen schadelijk voor mensen die langdurig grote hoeveelheden gebruiken en zelfs dan is het risico op gezondheidsklachten ‘erg laag’.
Deze week verscheen dan een onderzoeksrapport waarin staat dat de farmaceuten die ranitidine verkochten en verkopen zich mogen verwachten aan gigantische schadeclaims van gebruikers. De koersen van die farmceuten gingen flink lager.
Consumenten hebben immers al duizenden rechtszaken aangespannen om schade te claimen van die farmaceuten. Sommigen ontwikkelden kanker. Het Amerikaanse agentschap had in 2019 gezegd dat het lage niveaus van NDMA, wat het een "waarschijnlijk carcinogeen voor de mens" noemde, had geïdentificeerd in monsters van het medicijn, dat tegen die tijd een vrij verkrijgbare behandeling was. De bedrijven beweren uiteraard dat 'bewijs' heeft aangetoond dat het medicijn geen kanker veroorzaakte.
Dimethylnitrosamine of DMN, (ook NDMA, van N-Nitrosodimethylamine) is een zeer toxische organische verbinding met als brutoformule C2H6N2O. De stof komt voor als een gele vloeistof, die goed oplosbaar is in water.
In juli 2018 bleek dat er in het bloeddrukverlagend geneesmiddel Valsartan, afkomstig van verschillende fabrikanten, een verontreiniging met dimethylnitrosamine was opgetreden. Gebruikers werden geadviseerd het geneesmiddel terug te brengen naar hun apotheek. In oktober 2019 bleek dat er in het geneesmiddel Ranitidine een verontreiniging met dimethylnitrosamine was opgetreden. Gebruikers werden geadviseerd het geneesmiddel terug te brengen naar hun apotheek. In november 2020 werd vervolgens bekend dat het diabetesmedicijn metformine van meerdere fabrikanten vervuild was met NDMA.
