De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdienst AIVD (te vergelijken met onze VSSE) maakt zich grote zorgen over het “anti-institutioneel extremisme” in Nederland.
De AIVD publiceerde deze week een zeer interessant rapport over dat anti-institutioneel extremisme en dan specifiek over de beweging die gelooft dat er internationaal en in Nederland een 'kwaadaardige elite' aan de macht is die de bevolking zou willen onderdrukken, tot slaaf maken en deels vermoorden. Een gelijkaardig fenomeen bestaat uiteraard ook in Vlaanderen.
Kijkende naar het aantal volgers, kijkers en reacties op belangrijke anti-institutionele aanjagers en kanalen, schat de AIVD in dat er “waarschijnlijk meer dan honderdduizend personen in meer of mindere mate geloven in het narratief over een 'kwaadaardige elite'.” De AIVD schat in dat het narratief over een 'kwaadaardige elite' op dit moment het meest populairste narratief is onder extremistische groeperingen in Nederland.
De AIVD: “De brede verspreiding van het wereldbeeld dat een kwaadaardige elite mensen wil onderdrukken, tot slaaf wil maken of vermoorden, vormt waarschijnlijk op langere termijn een dreiging voor de democratische rechtsorde van Nederland.”
Om deze bevolking angst aan te jagen, tot gehoorzaamheid te dwingen en haar eigen ‘geheime’ agenda uit te rollen zou deze 'kwaadaardige elite' allerlei zaken verzinnen en orkestreren. Zoals de coronapandemie, de stikstofcrisis, de oorlog in Oekraïne, de aardbevingen in Turkije en de treinontsporing in Voorschoten.
Als een van de verklaringen voor het niet functioneren van de Nederlandse (en Belgische, red.) overheid, wordt volgens de AIVD het World Economic Forum (WEF) in combinatie met de ‘Great Reset’ veel genoemd. De ‘Great Reset’ betreft volgens de inlichtingendienst een voorstel van het WEF om de wereldeconomie na de coronapandemie “eerlijker verdeeld opnieuw op te bouwen”.
De AIVD: “Binnen het narratief over een 'kwaadaardige elite' wordt het echter gezien als groot geheim plan waarmee de elite naar een nieuwe werkelijkheid wil, waarin de wereld volledig door haar gecontroleerd wordt en de bevolking wordt uitgedund.”
De AIVD noemt het geheel aan boodschappen dat hierover verspreid wordt ‘het narratief over een kwaadaardige elite’.
Het anti-institutioneel-extremisme is geen onderdeel van het rechts-extremisme, of andersom. Hoewel er raakvlakken zijn tussen de twee bewegingen, zijn anti-institutioneel-extremisten niet per definitie antisemitisch, en beschouwen zij het ‘witte ras’ niet als superieur.
Het narratief ondermijnt volgens de AIVD “de democratische rechtsorde door een beeld te schetsen over het bestaan van een kwaadaardige elite dat feitelijk onjuist is”. Daarmee tast het narratief het vertrouwen in de wetgevende, uitvoerende, en/of rechtsprekende macht, de ‘traditionele’ media en wetenschap onterecht aan, en ondermijnt het langzaam maar zeker de legitimiteit van deze instituties.
De AIVD schat in dat de brede verspreiding van het narratief mogelijk op de kortere termijn ook een geweldsdreiging vormt. Hoewel aanjagers van het anti-institutioneel-extremisme over het algemeen niet expliciet oproepen tot geweld, voorziet het narratief wel in een frame dat er een vijand is - de 'kwaadaardige elite' - waarmee men feitelijk in staat van oorlog verkeert. Individuele aanhangers kunnen dat zien als rechtvaardiging voor geweld en intimidatie gericht op vertegenwoordigers van instituties, zoals politici, rechters, journalisten en wetenschappers.
Een voorbeeld van een prominent anti-institutioneel subnarratief is het idee dat de beschreven 'kwaadaardige elite' zich niet alleen schuldig maakt aan onderdrukking van de bevolking, maar ook aan kinderhandel en satanisch kindermisbruik. Binnen dit soort groeperingen wordt bijvoorbeeld een link gelegd tussen het overlijden van een aantal kinderen en satanische pedofilie. Dit heeft al geleid tot meerdere bedreigingen aan het adres van vertegenwoordigers van deze zogenaamde elite.
Anti-institutioneel-extremisten zetten zich in voor het volk als geheel en zien thema’s als migratiebeleid als nieuw bewijs dat de 'kwaadaardige elite' het volk wil onderdrukken, maar zien deze onderdrukking ook in een scala aan andere thema’s.
Stromingen die geloven dat de elite zich schuldig maakt aan satanisch kindermisbruik, lijken volgens de AIVD erg op de verhalen uit de QAnon complottheorieën. Dit ging in Nederland al rond voor het ontstaan van QAnon. De AIVD: “Als naar de oorsprong van dit soort theorieën gekeken wordt, zijn er zelfs al verhalen over satanisch kindermisbruik uit de vijftiende en zeventiende eeuw en verhalen over een kinderbloed drinkende elite uit de twaalfde eeuw.”
Ook de rechterlijke macht is onderdeel van de 'kwaadaardige elite'. Rechters worden weggezet als criminelen.
Het is volgens de AIVD opvallend dat de extremistische anti-institutionele beweging overwegend pro-Russisch is, waarbij Poetin wordt afgeschilderd als ‘verlosser’ in de strijd tegen de 'kwaadaardige elite’.
Door de opkomst van sociale media zijn verschillende protesten meer vermengd geraakt. Personen vinden elkaar snel en laagdrempelig online. Personen met weerstand tegen specifiek beleid, zoals migratie- of stikstofbeleid, komen in aanraking met personen die zich richten tegen beleid op andere thema’s. Ondanks deze verschillende oorsprongen van protest, heeft een deel van deze personen elkaar gevonden in hun weerstand tegen en afkeer van de overheid en instituties. Deze denkbeelden zijn vervolgens binnen deze online omgeving constant bevestigd. Tijdens de coronapandemie is dit in een stroomversnelling gekomen.
Ook de ‘traditionele’ media en de wetenschap moeten het ontgelden binnen het narratief. Zij zouden deel uitmaken van de 'kwaadaardige elite' en daarom bewust ‘fake news’ verspreiden en in stand houden.Omdat men deze media niet meer vertrouwt, worden verschillende alternatieve media ontwikkeld om ‘de waarheid’ te verspreiden.
De mate van aanhang in Nederland is cruciaal voor de dreiging uitgaande van een extremistisch narratief. De AIVD: “Als slechts een tiental personen gelooft in een gedachtegoed dat ondermijnend is voor de democratische rechtsorde, dan kan dat als problematisch worden beschouwd, maar is het voortbestaan van de democratische rechtsorde niet in het geding. Zodra aanzienlijke delen van de Nederlandse samenleving niet meer achter de uitgangspunten van de rechtsstaat en de open samenleving staan, wordt de democratische rechtsorde in haar functioneren aangetast.”
De aanhang van het narratief over een 'kwaadaardige elite' heeft volgens de AIVD “bovendien groeipotentieel”. Dit komt voor een deel omdat het door zijn wendbaarheid goed samengaat met andere extremistische boodschappen en ook opportunistisch wordt ingezet.
Door de wendbaarheid van het narratief en het aanpassingsvermogen van aanjagers, schat de AIVD in dat het narratief waarschijnlijk ook op de lange termijn een rol zal blijven spelen in de Nederlandse (en Belgische,red.) samenleving. Het is volgens de dienst dan ook belangrijk hier blijvend aandacht aan te besteden.
foto: 7C0 - wikipedia
NASCHRIFT: Burgers die menen dat er een 'kwaadaardige elite' aan de macht is die de bevolking wil onderdrukken, tot slaaf maken en deels vermoorden hechten uiteraard geen geloof aan dit rapport, maar zien de conclusies net als een bevestiging van hun (waan)ideeën. Volgens hen is ook de AIVD onderdeel van of spant samen met die 'kwaadaardige elite'.
