Het is een periode in de Belgische geschiedenis die niet zo goed gekend is en vandaag zelfs een beetje vergeten is: het regentschap van prins Karel van september 44 tot midden 50.
Na de Tweede Wereldoorlog is Leopold III immers "niet in ons land" en wordt zijn jongere broer Karel in twee bewegingen als regent aangesteld.
ARCHIEF
In het rijksarchief vinden we vandaag interessante stukken over die merkwaardige periode tussen 1945 en 1950.
Vooral in het archief van vrijmetselaar en Bruggeling Achiel Van Acker zitten pareltjes.
Na de Tweede Wereldoorlog bouwde Van Acker een indrukwekkende politieke loopbaan uit. Hij was achtereenvolgens minister van Arbeid en Sociale Voorzorg (september 1944 - februari 1945 en maart 1946), premier en minister van Steenkool (februari 1945 - maart 1946 en maart - augustus 1946), minister van Verkeerswezen (maart 1947 - juni 1949) en opnieuw premier (april 1954 - juni 1958).
De regering-Van Acker I (12 februari 1945 – 2 augustus 1945) was een Belgische regering. Het was een regering van nationale eenheid die bestond uit het Katholieke Blok (73 zetels), de BSP/PSB (64 zetels), de Liberale Partij (33 zetels), en de KPB/PCB (9 zetels). De regering-Van Acker II (2 augustus 1945 - 13 maart 1946) was een Belgische regering. De regering bestond uit de BSP/PSB (63 zetels), de Liberale Partij (31 zetels), de KPB/PCB (9 zetels) en de UDB (1 zetel).
REDDER VAN MONARCHIE
Als premier had hij uiteraard veel contact met de regent. Karel speelde de rol van staatshoofd goed en wordt weleens beschouwd als de redder van de monarchie. Hij was een uitstekend diplomaat en had zeer goede contacten met de Britse premier Winston Churchill en de andere geallieerde leiders.
Het is geen geheim dat Van Acker een groot probleem had met Leopold III. Van Acker voerde zelfs een heftige campagne tegen de oudere broer van Karel. Met die laatste is de verstandhouding duidelijk veel beter.
Volgens Leopold III had Van Acker in juli 1945 als premier, in volle koningskwestie, getracht Lilian Baels met de 14-jarige Boudewijn naar België te lokken “met veel geld”. Dat plan mislukte. Interessant is om te weten indien Karel op de hoogte was van dat ‘snode’ plan.
Door de contacten van Anglofiel Karel in de periode 44-50 was hij dé Belgische contactpersoon voor het Amerikaanse hulpplan voor Europa, het Marshallplan.
Hij volgde ook trouw de beslissingen van zijn ministers, wat onder Leopold III niet altijd het geval was geweest. Overigens werd de regent met heel wat politieke crisissen geconfronteerd. In nog geen zes jaar moest hij liefst negen regeringen aanstellen.
CRUCIALE MOMENTEN
De prins was waarnemend staatshoofd op cruciale momenten in de geschiedenis: bij de oprichting van de Benelux in 1944, de VN in 1945, de NAVO in 1948 en de Raad van Europa in 1949. Hij ondertekende verschillende bestuurlijke wetten die nu nog gelden: die over de Raad van State, de Sociale Zekerheid en het Vrouwenkiesrecht (1948).
Het regentschap van Karel is vandaag een onderbelichte periode in de Belgische geschiedenis. Karel stierf net als zijn oudere broer Leopold in 83.
foto: Wikipedia - alle documenten: Rijksarchief
