De ‘girl next door’ van het Vlaams parlement, Melissa Depraetere, heeft een plan om in je bankrekening te gaan neuzen.
Het is weer zover: de Vlaamse regering schudt de geldpot voor renovatiepremies opnieuw door elkaar. Vermogende Vlamingen kunnen straks fluiten naar royale steun voor nieuwe ramen, deuren, en daken of de installatie van die hypermoderne warmtepomp. Minister Melissa Depraetere (Vooruit), verantwoordelijk voor Energie, Klimaat en Wonen, heeft namelijk een plan in de steigers om het systeem radicaal te hervormen. In haar beleidsnota - die ‘De Tijd’ kon inkijken - komt het erop neer dat vooral de lagere inkomens een duwtje in de rug krijgen, terwijl wie al wat ruimer zit aan premies zal moeten inboeten — of zelfs helemaal naast de subsidies kan grijpen.
Mijn VerbouwPremie, maar dan met een vermogentoets
Momenteel geldt er voor de Mijn VerbouwPremie alleen een inkomenscriterium. Een alleenstaande die minder dan 42.340 euro per jaar binnenhaalt, krijgt al meer steun dan iemand die daarboven zit. Voor een koppel ligt de drempel op 59.270 euro. Zelfs Vlamingen met hogere inkomens kunnen aanspraak maken op subsidies, zolang ze binnen de huidige voorwaarden passen. Maar dat verandert drastisch als Depraetere haar zin krijgt. Ze wil dat vermogen — niet enkel het inkomen — vanaf nu een rol speelt in de toekenning van renovatiepremies. “Huishoudens met minder financiële middelen sterker ondersteunen,” staat er in haar beleidsnota.
Hoe rijk is rijk? De zoektocht naar een vermogenstoets
De vraag rijst uiteraard: waar trek je de grens? En belangrijker nog, hoe wil de minister controleren wie wel en wie geen steuntje in de rug écht nodig heeft? Een vermogenskadaster is nog altijd toekomstmuziek, maar de overheid beschikt wel over een aantal handige tools. De fiscus kan bankrekeningen natrekken via het bankenregister, maar alleen bij fraudeonderzoeken of als er sprake is van openstaande schulden. De details zijn nog vaag, maar Depraetere lijkt zich te laten inspireren door de vermogenstoets die haar voorganger, Matthias Diependaele (N-VA), al invoerde voor sociale huurwoningen. Wie een sociale woning wil, moet namelijk een bewijs van zijn banksaldo’s aanleveren. Het maximale saldo dat een alleenstaande mag hebben ligt op 29.515 euro. Socialisten wijzen erop dat het een vreemde zaak zou zijn als een dergelijk vermogencriterium geldt voor sociale woningen, maar niet voor renovatiepremies.
Renteloze leningen keren terug, maar de rente stijgt voor anderen
Naast een hervorming van de renovatiepremies heeft Depraetere ook oog voor de renovatieleningen. Haar voorganger Zuhal Demir (N-VA) lanceerde in 2022 een renovatielening met een rente van 0 procent voor mensen met een laag inkomen. Maar die rente kroop sindsdien omhoog tot 2,75 procent. Depraetere wil de renteloze lening terug invoeren voor lagere inkomens, zodat de renovatiegolf niet alleen bereikbaar is voor wie zijn spaargeld aanspreekt.
Een collectieve renovatiesprint: groepsaankopen en lagere stroomkosten
Depraetere denkt ook verder dan de individuele steunmaatregelen. In haar beleid zit een ambitieus collectief renovatieprogramma vervat, gericht op het verlagen van de kosten voor isolatiemateriaal, zonnepanelen en warmtepompen. Groepsaankopen zouden hierbij moeten helpen. Daarnaast wil de Vlaamse regering de hoge stroomprijzen aanpakken. Het streven is dat elektriciteit per kilowattuur nog slechts 2,5 keer zo duur wordt als gas, terwijl die verhouding recent tussen 3 en 5 lag. Depraetere stelt voor om de stroomfactuur te verlagen door de lasten deels over te hevelen naar de gasrekening.
Groene idealen en cijfers: is dit genoeg voor de klimaatdoelen?
Een blik op de ambities van de huidige regering toont dat Depraetere hoger mikt dan de vorige Vlaamse regering, die zich op een CO₂-reductie van 40 procent tegen 2030 richtte. Een tussentijdse evaluatie zal moeten uitwijzen of we dat doel überhaupt gaan halen. Haalt Vlaanderen het, dan verhoogt de regering dit doel tot 47 procent — een symbolische overwinning voor de socialisten.
Maar blijft de vraag: gaat deze nieuwe aanpak de klimaatdoelstellingen ook echt helpen halen? Kritische stemmen wijzen erop dat het wegvallen van de verplichting om verbrandingsmotoren te verbieden en de renovatieplicht voorlopig in de koelkast te zetten een rem kan zetten op de groene ambities van Vlaanderen. Depraetere gooit nu haar kaarten op tafel; alleen de tijd zal leren of dit het juiste spel is om Vlaanderen klaar te stomen voor een duurzame toekomst.
