‘Reiziger – De Waanzin Voorbij’ van Philip Muls is een boek over zijn zoektocht naar een nieuwe zin in het leven nadat hij besloot zijn grote liefde, alcohol, voorgoed uit datzelfde leven te bannen. Een verhaal dat je aanvankelijk bij de keel grijpt, maar je vervolgens met vertrouwen vult. Psychotherapeute Myriam Bruyninckx speelde een niet onbelangrijke rol in dit hele verhaal, en wij hadden een gesprek met haar.
Hoi Myriam, vertel eens wie je bent, en hoe je erbij komt om jezelf te specialiseren in ‘alcoholisme’?
“Ik ben eigenlijk psychotherapeute middelenmisbruik, wat niet alleen alcohol maar ook drugs omvat. Ik heb nu zes jaar een privépraktijk. Daarnaast geef ik opleidingen aan diensten en bedrijven. Dat gaat vooral over hoe ze moeten omgaan met middelenmisbruik op de werkvloer. Tot slot toer ik rond in Vlaanderen met ‘Nu ben ik het zat’, een geanimeerde lezing rond alcohol en alcoholisme voor volwassenen en jongeren. Op een laagdrempelige manier probeer ik een groot publiek vertrouwd te maken met alcoholmisbruik, wat trouwens nodig is want het is een stijgend probleem bij de jeugd.”
“Ik ben een ervaringsdeskundige, die inmiddels bijna zestien jaar nuchter is. Als je stopt met drinken, krijg je veel tijd. Het is dan ook de moment om je dromen te verwezenlijken. Psychotherapie heeft me altijd geboeid en zo ben ik aan een vierjarige postgraduaat opleiding begonnen. Dit stond helemaal los van mijn verslaving, mijn alcoholisme was een afgesloten hoofdstuk.”
“Tijdens die opleiding ontdekte ik echter, dat veel hulpverleners weinig vertrouwd waren met alcoholisme. Verslaving leek een doos van Pandora die ze liever toe lieten dan ze te openen. Hierdoor is mijn specialisatie organisch gegroeid. Een ervaringsdeskundige therapeute in de verslaving bleek trouwens ook een heel specifieke niche waardoor ik mensen uit gans Vlaanderen over de vloer krijg in mijn praktijk.”
Wanneer ben je eigenlijk een gezellige drinker, en wanneer heb je een alcoholprobleem? Wat maakt van iemand een alcoholist?
“Het grote verschil tussen iemand die graag een glas drinkt en iemand die een probleem heeft, zie je aan twee dingen. Ten eerste: iemand die een probleem heeft, weet op een gegeven moment nog wel wanneer hij begint met drinken, maar niet meer wanneer hij stopt. Het is zoiets als een ‘stopknop’ die kapot geraakt. Dat is iets dat meestal geleidelijk aan groeit. Ten tweede: iemand die een drankprobleem heeft, die verlegt geleidelijk aan zijn grenzen wanneer hij ‘mag’ drinken. Omdat hij of zij het effect van alcohol aangenaam vindt, wordt er alsmaar meer gedronken, en krijgt de drank een steeds centralere plek in het leven.”
“Wat voor mij een alcoholist is: iemand die door de drank zichzelf en/of zijn omgeving last berokkent, en niet in staat is om daar mee op te houden. Vanaf het moment dat de drank voor problemen begint te zorgen, heb je een drankprobleem.”
Je hoeft niet elke dag te drinken om een alcoholprobleem te hebben.
Zijn er cijfers over hoe groot dat drankprobleem is in ons land?
“Als je cijfers hoort, dan is dat meestal tien procent. Maar dat zijn geregistreerde alcoholisten. Zij die opgenomen werden en vaak fysiek afhankelijk zijn. Dat is slechts het topje van de ijsberg en dan zit je al heel ver in je verslaving. Er zijn mensen die geen hulp zoeken, en die dus niet opgenomen worden in die cijfers. Ik denk dat het in werkelijkheid ergens rond de dertig procent zal zitten. Eén op tien is alleszins van de pot gerukt. Het probleem daarvan is: als ons voorgeschoteld wordt dat slechts tien procent een drankprobleem heeft, schetst dat een heel verkeerd beeld. Daardoor stellen mensen de stap om hulp te vragen veel te lang uit. Je hoeft immers niet van ’s morgens te drinken, zelfs niet elke dag en zeker niet lichamelijk afhankelijk van de drank te zijn om een alcoholprobleem te hebben.”
Zijn er types van mensen die vatbaarder zijn om een verslaving te ontwikkelen, dan anderen?
“Wat ik als gemeenschappelijke factor bij mijn cliënten zie: het gemis van een soort van filter waardoor dingen harder lijken binnen te komen dan bij anderen. Het zijn meestal gevoelige mensen, die slecht om kunnen met emoties of omstandigheden. Alcohol helpt hen dan om die emoties los te laten, of niet meer te voelen. Dat hoeven niet per se negatieve dingen te zijn. Ook goed nieuws moet gevierd worden met een glaasje, om de uitbundigheid weer naar beneden te helpen.”
Wat doet drankmisbruik met iemands lichaam en geest?
“Op een gegeven moment moet je meer drinken om hetzelfde effect te voelen. Maar toch kan je er hoe langer hoe minder tegen. Je lever krijgt die hoeveelheid alcohol niet meer verwerkt, zodat je sneller onder invloed geraakt, zonder dat je dat zelf doorhebt. Je begint sneller te lallen, krijgt sneller blackouts,...”
“Je krijgt zowel lichamelijk als psychisch een soort van afstomping. Je hunkert hoe langer hoe meer naar het middel, het wordt hoe langer hoe meer een automatisme om ernaar te grijpen. Daarom noemen ze alcoholisme ook een ziekte. Zelfs na tien jaar ‘droog staan’, kan dat mechanisme in de hersenen na één slok terug worden geactiveerd.”
Het alter ego van Philip Muls gaat in het boek na de zoveelste keer in een afkickkliniek hulp zoeken, omdat hij vreest dat hij anders dezelfde dag nog weer naar de fles zal grijpen. Kan iemand in zijn eentje afkicken van de drank?
“Da’s een moeilijke. Dat proberen we aanvankelijk allemaal, omdat we denken dat het met wilskracht te maken heeft, maar het lukt bijna nooit of we houden het niet vol. Om succesvol te stoppen met je verslaving moet je ophouden om ermee te vechten, je moet het loslaten. Daarvoor heb je meestal hulp nodig. Het gaat niet alleen om te stoppen met drinken. Dat is de eerste stap. Je moet je drankloze bestaan ook weer zin geven, en dat is niet eenvoudig.”
“Je moet ook de mechanismes van verslaving kennen. Eens je die kent, zijn ze simpel. Het zijn de valkuilen, waar je iedere keer weer intrapt. Daarom zijn zelfhulpgroepen ook goed.”
Je hebt de Engelstalige versie van het boek van Philip Muls al gelezen. Wat vond je ervan?
“Ik ben een fervent lezer, en ik vond het echt een goed boek. Ik heb mijn buik vol van autobiografieën over stoppen met drinken. Voor mij is dat eigenlijk werken en niet ontspannend. Het boek van Philip is helemaal anders, en daardoor ook vernieuwend. Zijn verhaal begint waar hij stopt met drinken, en hij schrijft over het herstel. Hij beschrijft heel mooi zijn worsteling met loslaten, en zijn zoektocht naar een nieuwe zin in zijn leven, en het is op een zeer intelligente en onderhoudende manier.”
“Het feit dat hij het vanuit verschillende perspectieven schrijft – als Peter, als zijn therapeute, als zijn kinderen – is knap, en dat maakt het voor mij een echte pageturner. Ook de reisverhalen die hij erin verweeft, wekken een zeer specifieke sfeer op. Een gevoel van leegte en eenzaamheid: je voelt je er heel erg bij betrokken.”
“Ik vind zijn boek een absolute aanrader. En niet alleen voor mensen die kampen met een verslaving, maar ook naar mensen die gewoon een echt goed boek willen lezen.”
Een absolute aanrader voor mensen die gewoon een goed boek willen lezen.
Welke vond je de meest aangrijpende passage in het boek?
“Het beeld van hem in de zee, die denkt: ‘Keer ik terug naar het strand, of probeer ik te blijven zwemmen en gewoon te verdwijnen’ vond ik ongelooflijk sterk: kies ik voor het leven, of kies ik voor de dood?”
Terwijl ik me verder en verder van het strand verwijder, wordt het me duidelijk dat ik en alleen ik beslis of ik verder naar de open zee zwem of niet. Er is niemand om me te zeggen dat het nu welletjes is en dat ik maar beter kan terugkeren. Die complete vrijheid om zelf te beslissen over leven of dood, werkt verlammend. Ik voel me helemaal alleen en bodemloos – letterlijk en figuurlijk. Is er nu echt niemand die me ziet?Ik heb mezelf niet gemaakt, maar ik zit wel met mezelf opgescheept. Als ik deel uitmaak van het universum, waarom doet het er dan niet toe of ik leef of sterf?
Reiziger – De waanzin voorbij: het Nederlandstalige boek van Philip Muls kan je HIER bestellen.
