Midden november 2009 staat een glunderende Jean Stéphenne van GSK in De Tijd. Per dag verscheept GSK dan tot drie vliegtuigen met Pandemrix, het vaccin tegen A/H1N1. De Mexicaanse griep is big business, ook in het Waals-Brabantse Rixensart. Het verklaart ook de naam van het vaccin. Er wordt grof geld verdiend aan de pandemie, maar ze leidt ook tot hevige discussies.
De Mexicaanse griep, officieel Nieuwe Influenza A (H1N1), en aanvankelijk ook wel varkensgriep is een griepvirus dat in 2009 een pandemie veroorzaakte. Het virus behoort tot een nieuwe stam van het H1N1-varkensgriepvirus en had zijn oorsprong in Mexico in maart 2009.
De journaliste van De Tijd vraag of Pandemrix wel voldoende getest is. Stéphenne: “Je laat toch geen miljoenen mensen vaccineren als je niet zeker bent? Ik bedoel maar, de medische instanties gaan ervan uit dat het vaccin veilig is en zetten vaccinatieprogramma's op. Daar wordt nogal meewarig op gereageerd, vooral op het internet. Maar dat is een emotioneel debat. Niet wetenschappelijk gefundeerd. Al wil ik niet loochenen dat een vaccinatie een medische ingreep is, met alle mogelijke gevolgen. Wie een vaccinspuitje krijgt, moet minstens nog een half uur bij zijn dokter blijven. Dat staat buiten kijf. En het is ook duidelijk in alle bijsluiters vermeld. Het moet ook een dokter zijn die de injectie geeft en geen verpleegster. Je kan een allergische reactie krijgen, wat gevaarlijk is. Vandaar.”
De Nederlandse Nienke Hendriks werkt dat jaar als verzorgende in een verpleeghuis. Op aanraden van haar werkgever laat ze zich vaccineren tegen de Mexicaanse griep. Binnen een jaar na de vaccinatie krijgt ze vermoeidheidsklachten. "Via de media hoorde ik over een mogelijk verband tussen het vaccin Pandemrix en de slaapziekte. Ik zat op de bank, de klachten kwamen in beeld en ik dacht 'ja dit is het'." Uiteindelijk wordt ze ook echt gediagnostiseerd als narcolepsie patiënt. Dat vertelt ze op de Nederlandse tv.
Pandemrix is een griepvaccin dat speciaal is ontwikkeld voor grieppandemieën, zoals de H1N1-grieppandemie van 2009. Het vaccin werd ontwikkeld door GlaxoSmithKline en gepatenteerd in september 2006.
Het vaccin is een van de H1N1-vaccins die door de Europese Commissie in september 2009 op aanbevelingen van het Europees Geneesmiddelenbureau zijn goedgekeurd voor gebruik. Volgens de Europese productinformatie bevatte het vaccin het adjuvans AS03 dat het omstreden thiomersal bevat.
In augustus 2010 starten het Zweedse Medical Products Agency (Läkemedelsverket) en het Finse Nationaal Instituut voor Gezondheid en Welzijn (THL) een onderzoek met betrekking tot het verwerven van narcolepsie als een mogelijke bijwerking van Pandemrixvaccinatie bij kinderen. Hierbij vonden ze een minimaal 6,6-voudig verhoogd risico bij kinderen en jongeren.
In 2018 wordt aangetoond dat T-cellen gestimuleerd door Pandemrix kruisreactief waren door moleculaire mimiek met een deel van het hypocretinepeptide, waarvan het verlies geassocieerd is met type I narcolepsie.
Er zijn meerdere rechtszaken van personen die medische aandoeningen toeschreven aan de Pandemrix-vaccinatie. Er worden hoge schadevergoedingen uitbetaald. Sommige personen plegen zelfmoord. Een bekend voorbeeld is het geval van Katie Clack, een verpleegster die zelfmoord pleegde na het ontwikkelen van narcolepsie na het ontvangen van een vaccinatie. Clack moest zich tegen haar zin laten vaccineren om haar baan als verpleegkundige voort te zetten.
Arts Luc Bonneux in De Standaard: "Wereldwijd werden 30 miljoen kinderen gevaccineerd met Pandemrix, een experimenteel vaccin tegen hoesten en spierpijn, het grootste biomedische experiment ooit in de geschiedenis. Tweeduizend kinderen hebben daarbij ernstige gezondheidsschade opgelopen. Het was bewezen nutteloos, het was ook bewezen schadelijk.”
Het is de reden waarom Denemarken de vaccinatie met AstraZeneca staakte. Noël Wathion, de toenmalige nummer twee van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA), in HBVL: “En nog een paar andere landen ook. Dat kan te maken hebben met vroegere ervaringen met andere vaccins. Met Pandemrix, een griepvaccin, is er bijvoorbeeld een probleem geweest met narcolepsie, een zeldzame aandoening waarbij mensen overdag plots in slaap vallen. In noordelijke landen zijn ze daar heel gevoelig voor, ze zitten met die herinnering daaraan.”
Tot op vandaag is er overigens een wetenschappelijk debat over de link tussen Pandemrix en narcolepsie. Het toont 2 belangrijke elementen aan. Een eerste punt is dat er wel degelijke lange termijn bijwerkingen kunnen zijn bij een vaccin. Een tweede element is dat deze bijwerkingen niet onmiddellijk duidelijk zijn. Het zijn belangrijke (late) lessen voor de vaccinatiecampagne tegen Covid-19.
