De Wever schoffeert coalitiepartners: “Onze opmerkingen zijn amper meegenomen.”
Is de federale formatie in gevaar? De tweede versie van de nota van formateur Bart De Wever (N-VA), die een herwerking van het beleid op arbeidsmarkt, pensioenen en belastingen bevat, valt bij Vooruit, CD&V en Les Engagés totaal in het verkeerde keelgat. Zijn pogingen om met een gerecycleerde tekst de drie partijen te overtuigen lijken te falen, wat de vraag doet rijzen: komt de deadline van 20 september in gevaar en stevenen we af op de eerste grote crisis van deze formatie? Of is dit allemaal slechts een strategisch onderdeel van het onderhandelingsspel?
Laten we praten
Op dinsdag, na een welverdiende week vakantie, nodigde Bart De Wever alle partijvoorzitters en hun entourage uit voor een belangrijke bespreking. De kern van de bijeenkomst: de nieuwe versie van zijn ‘supernota’. Deze tekst, die De Wever en zijn team tijdens het verlof grondig hadden herschreven, zou moeten dienen als basis voor de verdere onderhandelingen. Helaas bleek de ontvangst allesbehalve enthousiast. Vooruit, CD&V en Les Engagés stempelden de nota wederom als ‘te rechts’. “Onze opmerkingen zijn nauwelijks verwerkt. We hebben duidelijk aangegeven wat wij nodig hadden om akkoord te gaan, maar dat is nauwelijks terug te vinden in de nieuwe versie,” aldus een betrokken onderhandelaar bij 4HLN'.
Het blijft voorlopig onduidelijk of deze nieuwe nota daadwerkelijk een crisis in de formatie inluidt of dat we te maken hebben met een klassieke onderhandelingsstrategie. De aangekondigde lunch met de vijf partijvoorzitters werd door De Wever geannuleerd, zodat hij de tijd had om aan een aangepaste versie van de nota te werken. Tegen het einde van de week moet er een vernieuwde tekst op tafel liggen.
Gerecycleerde maatregelen en cosmetische aanpassingen
De kritiek op de tweede nota is niet mals. De drie partijen verwijten De Wever dat hij vooral cosmetische aanpassingen heeft doorgevoerd en weinig fundamenteels heeft veranderd. De nieuwe nota telt 38 pagina’s – zes meer dan de vorige versie – maar de secties over arbeidsmarkt, langdurig zieken en pensioenen lijken vrijwel letterlijk overgenomen te zijn. Wat opvalt, is de facelift die het hoofdstuk over fiscale hervormingen heeft gekregen. De voorstellen omvatten onder andere een verhoogde belasting op tankkaarten voor privégebruik, een uniform btw-tarief van 9 procent, hogere maaltijdcheques en het schrappen van andere cheques. Opmerkelijk is dat de btw-verlaging op groenten en fruit volledig verdwenen is.
Een beetje stroop aan de linkse baard
Om tegemoet te komen aan de wensen van de linkerpartijen, heeft De Wever de meerwaardetaks van 10 procent op aandelen opgenomen in de nieuwe tekst. Dit moet de sterke schouders laten bijdragen, een eis van Vooruit. Daartegenover staat een mogelijke verlaging van de roerende voorheffing, wat de opbrengst aanzienlijk zou reduceren. Ook is er een tijdelijke verhoging van de effectentaks op effectenrekeningen voorgesteld. Deze maatregelen zijn echter niet genoeg om de drie partijen te overtuigen, waardoor De Wever opnieuw naar de tekentafel werd gestuurd.
Onderhandelingsspelletje of échte crisis?
Het is momenteel moeilijk te zeggen of we al dan niet op een crisis afstevenen. Het lijkt in eerste instantie meer op een strategisch spel. Vooruit, CD&V en Les Engagés hebben de nota niet afgekeurd uit kwade wil; zij hebben duidelijke bezwaren en vrezen dat een voortijdige goedkeuring hen later zou kunnen benadelen. Ze eisen substantiële veranderingen, terwijl De Wever zoekt naar een compromis dat alle partijen kan behagen.
Aan de andere kant is het niet verwonderlijk dat de nota een conservatieve inslag vertoont. De N-VA en MR, de twee rechtse partijen, hebben immers de verkiezingen gewonnen en hebben daardoor meer invloed op de inhoud van de voorstellen. De Wever is zich bewust van de noodzaak om een evenwicht te vinden, maar wil ook niet te veel inboeten op de kernwaarden van de N-VA. Hij is pas bereid concessies te doen als de vijf partijen echt aan tafel zitten om de onderhandelingen voort te zetten.
De lokale verkiezingen als drukmiddel
Het is duidelijk dat de federale onderhandelaars op een cruciaal punt staan. De ideologische verschillen zullen nu plaatsmaken voor harde politieke en financiële beslissingen. Hoe dichter de deadline van 20 september nadert, hoe heftiger de onderhandeling zal zijn. Vaak leidt zo’n spanningsveld tot tijdelijke crisisjes, gevolgd door een optimistisch moment van consensus.
Daarnaast spelen de lokale verkiezingen op 13 oktober een belangrijke rol. Voor de N-VA is het cruciaal om voor deze datum een regering op te richten. Hoewel Bart De Wever zijn ambities om Antwerps burgemeester te blijven misschien moet opgeven, zou een succesvolle regeringsformatie voor 13 oktober een krachtig signaal zijn naar de kiezer. De angst voor afstraffing bij gebrek aan een regering speelt zeker mee in de onderhandelingen. “Puur organisatorisch gezien is er geen reden waarom er voor de lokale verkiezingen geen regering zou zijn,” zegt een onderhandelaar. “Alleen politieke overwegingen en strategische belangen kunnen het proces vertragen.”
De komende dagen zullen dus cruciaal zijn in de vorming van de federale regering. De vraag blijft of de partijen daadwerkelijk tot een akkoord kunnen komen of dat dit proces nog verder zal worden vertraagd door onderhandelingsstrategieën en politieke spelletjes.
(Foto: Didier Lebrun/ /Photo News)
