In een opiniestuk vorige week rekende journalist Jeroen Bossaert van Het Laatste Nieuws uit hoe rijk de huidige politieke partijen zijn. Hun totale oorlogskas bedraagt samen 157 miljoen euro. Gekregen van de overheid. Het Vlaams Belang geeft jaarlijks miljoenen uit op Facebook en andere social media. Allemaal overheidsgeld. Nergens in Europa wordt zoveel betaald door politieke partijen aan sociale media als in België. Het Vlaams Belang heeft 610.000 volgers op Facebook. De nieuwe partij Vrijheid heeft er 2100. Zonder overheidsgeld. Er lijkt een verband te zijn. We vragen het aan Michael Verstraeten, voorzitter van Vrijheid.
Een schatkist van 157 miljoen euro hebben de grote partijen samen. Hoe groot is de schatkist van Vrijheid?
Michael Verstraeten: “4.000 euro. De regels over de partijfinanciering zijn er gekomen omdat het niet fair is dat partijen die veel geld kunnen verzamelen bij particulieren, grotere campagnes konden betalen en meer mensen konden overtuigen. Wel, met overheidsgeld is dat natuurlijk hetzelfde. Het mechanisme werkt daar bevestigend voor de grote partijen. Die krijgen meer geld, en kunnen daardoor meer kiezers aantrekken dan mochten ze dat geld niet hebben. Kijk, er is iets voor te zeggen om partijen overheidsgeld te geven. Op die manier wordt vermeden dat ze afhankelijk worden van privépersonen en er een soort van corruptie bestaat. We zien in de VS dat private bedrijven de politiek proberen te beïnvloeden door geld te geven aan toekomstige presidenten en andere politici. Veel keuze is er niet. Het is ofwel privaat geld, ofwel overheidsgeld. Het absoluut nadeel is dat nieuwe partijen het daardoor moeilijk hebben om tegen de bestaande op te boksen.”
Hoezo? Volstaat een goed programma dan niet om verkozen te worden?
Michael Verstraeten: “Totaal niet. De meeste mensen lezen het programma niet. We mogen al blij zijn dat als ze een folder krijgen, ze die niet meteen in de vuilbak gooien. De aversie voor de politiek is zeer groot. Er wordt voor een partij gekozen, vooral op basis van een globale indruk over waar die partij voor staat. Daarom is naambekendheid zo belangrijk. De mensen moeten weten dat je er bent. Dat is de eerste stap. Heel veel mensen kennen Vrijheid bijvoorbeeld gewoon niet. Dat kan je niet veranderen met een programma op een website te zetten. Daarvoor moet je publiciteit voeren, je kan niet anders. In een ideale wereld volgen alle mensen de politiek en wat er beweegt en wat nieuw is. Maar we leven niet in een ideale wereld. Veel kiezers weten zelfs op weg naar het stemhokje nog niet voor wie ze gaan kiezen. Laat staan dat ze het programma van de partijen kennen. Uit onderzoek van De Stemming blijkt dat de meeste Vlaams Belang-kiezers zelfs niet eens voor het Belang kiezen omwille van hun programma.”
Het Vlaams Belang en de N-VA zijn toch groot kunnen worden ondanks deze partijfinanciering in het voordeel van de bestaande partijen?
Michael Verstraeten: “Hola, de start van de partijfinanciering vanuit de overheid dateert van 1989. In 1991 was er de eerste zwarte zondag waarbij het Vlaams Blok serieus vooruitging bij de verkiezingen. Toen had het Blok al 2 verkozenen. N-VA kwam er in 2001, maar is de opvolger van de Volksunie die ook al verkozenen had. De partijfinanciering heeft die partijen juist toegelaten om sterk te groeien. De opeenvolgende federale regeringen hebben dus eigenlijk de groei van het Vlaams Belang en de separatisten gefinancierd.”
P-magazine: Het cordon sanitaire was bedoeld om die groei terug te dringen.
Michael Verstraeten: “Het cordon is een systeem van intellectuele apartheid, uitgevonden door Jos Geysels van Agalev destijds, nu Groen. De ecologisten zijn de vaders en moeders van het gevoel dat de mensen nu hebben dat met hun gedachten en standpunten geen rekening wordt gehouden. Ik mag dat zeggen, want ik zat destijds zelf bij Agalev. Het is precies omwille van die irrationele controledrang - tot en met over het denken van de mensen - dat ik die partij vaarwel heb gezegd. Het is beslist mogelijk om de natuur te ondersteunen zonder hulp van Big Brother. Maar Geysels, die uit ‘klein links’ kwam - extreemlinks dus - had zijn ratio niet meer onder controle toen hij het belang zag groeien. En met hem de andere partijen die daar ‘stoemweg’ zijn in meegegaan. Daarmee hebben ze het Blok destijds een gigantisch dubbel cadeau gedaan: exponentiële media-aandacht en de identificatie met een protestpartij.”
P-magazine: Dat moet u eens uitleggen.
Michael Verstraeten: “Het cordon sanitaire is een maatregel van uitsluiting die haaks staat op ons democratisch systeem. Een uitzonderingsregime in het midden van het politiek speelveld. Tot en met in de gemeenten. Dus telkens er verkiezingen zijn, of er moet worden gestemd in de kamer of in een gemeenteraad, dan wordt er iedere keer gekeken naar het Belang. De andere partijen willen vooral niet de indruk geven toch mee te stemmen met hen of in coalities te stappen. Zo ontstaan er elk jaar duizenden stemmingen waarbij het onderwerp van het cordon een deel van de politieke besluitvorming wordt. Terwijl het onderwerp zelf daar eigenlijk niets mee te maken hebben. Iedere keer het cordon op die manier ter sprake komt in de media, won het Belang aandacht. Een fundament van publiciteit is herhaling. Hoe meer iets wordt herhaald, hoe sterker de reclame. Geysels liet zich in die periode zo erg door zijn buik leiden dat hij die exponentiële herhaling totaal uit het oog is verloren. Zoals de virologen de collaterale schade niet wilden zien. Zoals de Groen nu de kolossale gevolgen van een amechtige controledrang niet wil zien.”
Waardoor het Vlaams Belang iedere keer weer werd bevestigd in zijn rol van luis in de pels.
Michael Verstraeten: “Juist. De separatisten kregen er ongevraagd de rol bij van protestpartij. Het schoonste cadeau aan het Belang ooit. Op dit ogenblik bestaat naar schatting twee derde van hun kiezers, en nog meer potentiële kiezers, uit proteststemmers. Mensen die totaal niet nationalistisch zijn, maar tegen de bestaande politieke partijen willen opkomen. Reken daar gerust intussen de N-VA ook bij. Het ‘De Wever-effect’ als kritische, humoristische zagevent tegen het establishment, begint te tanen. Al bijna 20 jaar zit de N-VA in de Vlaamse regering. En heeft u daar een verschil gezien? Ik niet. Het hoeft dus niet te verwonderen dat het Belang van die protestkiezers haar businessmodel is gaan maken. Het ‘verdienmodelletje’, om het met de koning van het verdienmodel bij Rega, Marc Van Ranst, te zeggen.”
“Dat overkomt nu ook de coronacrictici. In 2020 vertikten Van Grieken en Co die beweging te ondersteunen, maar nu tonen ze zich de grote tegenstanders van het beleid. Hypocriet is dat. Proteststemmers doen hun stemmenaantal fors groeien. Er is immers geen alternatief. Wie tegen de bestaande partijen wil stemmen moet wel voor het Vlaams Belang stemmen. Moest, tot wij er zijn gekomen. De combinatie van partijfinanciering door de overheid, het cordon en de media-aandacht voor het Vlaams Belang hebben het Belang groot gemaakt. De grootste klagers over het Belang, met name de grote media en de politici, zijn dus helemaal zelf verantwoordelijk voor de grote groei ervan.”
Wat zou erop tegen zijn om ze eens ‘een kans’ te geven?
Michael Verstraeten: “Maar niets. Als het Belang morgen bereid is een totaal ander beleid te voeren dan wat er in hun programma staat, helemaal niets. De kans is nog reëel dat ze hun broek zo diep gaan laten zakken ook. Omwille van de postjes. Het Vlaams Belang is de nieuwe CD&V geworden. Voor de macht is elke bocht te verantwoorden. Maar vooral om na de verkiezingen de onafhankelijkheid van Vlaanderen uit te roepen. Want let wel, al die proteststemmers en coronacritici die voor het Belang gaan stemmen, worden plotseling separatisten. Hoewel in werkelijkheid zij niet extreemrechts zijn, en niet eens nationalistisch, maar alleen hun proteststem krachtig willen laten horen. Het programma van het Belang kan hen geen bal schelen. Hoe meer ze bij ‘De Morgen’ dat programma verketteren, hoe minder impact ze daar hebben. De proteststemmer kiest daarvoor niet voor het Belang. Dat is klap tegen de vaak en kloppen op de borst om het eigen links publiek te paaien. Totaal contraproductief. Er is geen protestkiezer die zich laat leiden door de verkettering van de journalisten om opnieuw voor de traditionele partijen te stemmen. No way. Het misbruik van die proteststemmers straks om de onafhankelijkheid van Vlaanderen uit te roepen is een nieuw bedrog dat die proteststemmers te wachten staat. Bij gebrek aan alternatief hé! Ze kunnen – konden niet anders. Als wij er niet in slagen om die mensen te laten weten dat we bestaan en een alternatief zijn, gaan we regelrecht naar het scenario van een groot Belang en de splitsing van België. Is het dat wat ze bij ‘De Morgen’ graag willen?”
Zou dat dan zo erg zijn, die splitsing van België?
Michael Verstraeten: “Mij kan dat op zich niet schelen. Ik ben voor een efficiënte overheid. Of dat nu met Vlaanderen, met België, met de Hollanders, de Duisters, de Britten of met de Fransen is, je m’en fous. Mijn punt is dat je daarmee de zaken niet oplost. Kijk nu naar de onderwijspolitiek in Vlaanderen. Wat we zelf doen, doen we gewoon hetzelfde. Dus door parmantig de onafhankelijkheid van Vlaanderen uit te roepen, worden die proteststemmers die op verandering hopen gewoon in de zak gezet. Opnieuw bedrogen. Ze worden ongewild nationalisten en krijgen geen oplossing voor hun probleem. Er zijn zeer fundamentele veranderingen nodig. Zowel nationaal als internationaal. We zitten met een overheid die denkt het heelal te kunnen controleren met regeltjes en pesterijen. Daar moeten we van af. En hoe ga je dat dan concreet doen door België te splitsen? We gaan jaren oeverloos met dat probleem bezig zijn - zie de staatshervormingen vroeger - en al de rest zal lam liggen. Er zijn echt wel andere prioriteiten.”
Hoe gaat u nu met uw 4.000 euro proberen die protestkiezer te benaderen?
Michael Verstraeten: “Wel, wij zijn eigenlijk gewoon zelf protestkiezers die de huidige politiek zo beu zijn dat we een alternatief gemaakt hebben. Wij zijn geen separatisten en al evenmin extreemrechts. Wij waren het gewoon zo beu te zien dat niemand in de coronatoestand echt oppositie voerde. We voelden ons totaal niet vertegenwoordigd door de politici, ook niet van de oppositie. Dus hebben we zelf een partij opgericht. Dat is de eerste stap.”
“De tweede stap is dat we de huidige politici en de media moeten van overtuigen dat ze aan de protestkiezer eindelijk een stem moeten gunnen. Al 30 jaar kankeren ze over het feit dat die protestkiezer bij het Vlaams Belang zit. Wel, dat ze eens de daad bij het woord voegen. Vrijheid is de stem van de protestkiezers. Dat zit in ons DNA. We hebben de hele coronatoestand lang hard geprotesteerd. Zo hard ingehakt op de geloofwaardigheid van de regering dat het ons is gelukt de regering in de touwen te hangen. We hebben zelf de oppositie georganiseerd van buiten het parlement. Geholpen door een aantal externe factoren die we zagen aankomen. Dit beleid moet fundamenteel vastlopen. Dat weten we al 2,5 jaar. Niet alleen op vlak van corona. Wij hebben dat vastlopen versneld door de ogen te openen van veel mensen. Onze voorstelen zijn radicaal, maar wat we voorstellen is hard nodig. Je kan de huidige politiek gewoon niet meer verderzetten. Dat geeft de huidige politiek ook meteen een breekijzer om te veranderen. Na de verkiezingen – als wij veel steun krijgen – wordt dat mogelijk. Het besef groeit bij hen ook dat het zo niet verder kan. Ze dreigen gewoon te verdwijnen onder de kiesdrempel. Alleen doen ze het zo in de broek voor de kiezer dat ze verlammen. De illusie van de controle is dan sterker dan de gedachte hun greep op de samenleving te verminderen. Onze voorstellen zijn niet extremistisch. De bezwaren van het cordon bestaan niet tegen ons. Het is aan de media en aan de andere politici om ons een stem te geven. Zoals ze dat eigenlijk hebben gedaan voor het Vlaams Belang. Ongewild toen. Ondoordacht. Het is tijd om hun fouten recht te zetten en eindelijk naar de mensen die het terecht beu zijn, te luisteren en met hen te spreken. Maar wat doen ze? Ze leggen een cordon médiatique rond ons. Opnieuw de verkeerde keuze waarmee ze in hun eigen voet schieten.”
U wil dus het debat aangaan als nieuwe partij met de bestaande partijen?
Michael Verstraeten: “Ja. Ik wil aan de proteststemmers een echte stem geven in het politiek debat. We zijn dat bij Vrijheid moreel verplicht. We hebben iets in gang gezet bij de coronacrisis. We kunnen de mensen nu niet in de steek laten en de verkiezingen maar hun beloop laten. Met opnieuw dezelfde partijen zonder echt alternatief. Hoe groter het Belang wordt, hoe meer de huidige partijen voor hun coalitievorming verplicht zijn om te werken met hun bestaande collega’s met tegengestelde visies. Dan blokkeert de boel natuurlijk. Met ons hebben ze een passe partout, als ze maar bereid zijn om het beleid radicaal om te gooien. Om de regelneverij vaarwel te zeggen, en de overheid stukken meer bescheiden en efficiënt te maken. Ik ga even stout zijn: als we het niet halen om boven de kiesdrempel uit te komen, gaan we gegarandeerd ook stemmen bij het Belang weghalen. De traditionele partijen en de media hebben er dus alle belang bij ons te steunen. Alleen wie het ijdele geloof heeft de proteststemmers ervan te kunnen overtuigen om terug voor die traditionele partijen te stemmen, denkt daar anders over. Hopelijk heeft die naïviteit minder en minder aanhang.”
En wat als u nu echt onder de kiesdrempel uitkomt?
Michael Verstraeten: “We werken zeer hard om dat niet te moeten meemaken. Als wij in het parlement komen, dan open er zich allerlei nieuwe mogelijkheden. Voor iedereen, ook voor de huidige politici, maar vooral ook voor de mensen. Het is het moment voor al wie vindt dat de huidige politiek zo niet meer verder kan, om met ons samen te werken. Wie zelfs in de huidige omstandigheden nog niet uit zijn zetel rechtstaat, moet niet hopen nog ooit zo’n kans te krijgen om iets te betekenen. De mensen zijn het echt wel grondig beu. De traditionele partijen hangen in de touwen juist omwille van de radicale veranderingen die nodig zijn om de politiek te deblokkeren. Halen wij het niet, dan gaan we regelrecht naar nog een paar jaar verder geklungel, of 10 jaar gezever over de staatshervorming.”
Allez, we gaan De Croo uitnodigen voor een debat met u.
Michael Verstraeten: “Doen! Daar gaat niemand spijt van hebben.”
