Vijf jaar geleden leken ze de beste vriendjes, toen de Russische president Vladimir Poetin tijdens een bezoek aan Servië in 2019 zijn ambtsgenoot Aleksandar Vučić een ereteken opspeldde. Nu blijkt dat de Servische president de kant van het Westen kiest.
Vučić ontving een onderscheiding omdat hij zich zo’n goede Russische bondgenoot had getoond. Of Poetin die vriendschap vandaag nog steeds zo hoog inschat, is maar de vraag. Volgens een onderzoek van de Britse zakenkrant de Financial Times blijkt Vučić via een achterpoortje al voor 800 miljoen euro aan munitie geleverd te hebben aan Oekraïne.
Overloper
Historisch gezien heeft Servië goede banden met Moskou. Het land is geen lid van de Europese Unie (EU) of van de NAVO, en de bevolking voelt zich cultureel verwant met de Russen. De relatie met het Westen is een ander verhaal, vooral na de NAVO-bombardementen op Servië in 1999 als reactie op de etnische zuiveringen in de toenmalige provincie Kosovo.
Rusland helpt Servië ook om de internationale erkenning van Kosovo als soevereine staat tegen te houden. In 2019 kreeg Vučić zelfs het prestigieuze ereteken van de Orde van Alexander Nevski van Poetin, “voor zijn grote persoonlijke bijdrage” aan het versterken van de banden tussen Servië en Rusland.
Munitie langs het achterpoortje
Onderzoek van de Financial Times toont nu aan dat Servië al voor 800 miljoen euro aan munitie leverde aan Oekraïne. Dit gebeurde via een achterpoortje. Servië verkoopt de wapens aan Westerse landen, die ze vervolgens aan Oekraïne leveren. Officieel stelt Vučić dat hij geen partij kiest in het conflict en ziet hij deze constructie als een zakelijke opportuniteit. “Dit maakt deel uit van onze economische heropleving en is belangrijk voor ons,” zegt hij. “We exporteren niet naar Oekraïne of Rusland, maar hebben wel veel contracten met Amerikanen, Spanjaarden, Tsjechen en anderen. Wat zij met de munitie doen, is hun eigen zaak.”
Servië heeft al sinds de Koude Oorlog een bloeiende wapenindustrie en produceert nog steeds munitie uit de sovjettijd, die op grote schaal wordt gebruikt door het Oekraïense leger. Hoewel Servië officieel geen partij kiest, heeft Europa en de Verenigde Staten erin geslaagd Vučić enigszins los te weken van Poetin na de Russische invasie van Oekraïne.
