Over Korporaal Wojtek, een Poolse oorlogsheld die sigaretten doorslikte en voor wie de vijand na één blik op de vlucht sloeg, doen vandaag de dag nog verschillende verhalen de ronde. Deze beresterke soldaat kreeg zijn eigen standbeeld in het Imperial War Museum in Londen en over zijn aandeel in de Tweede Wereldoorlog werden verschillende boeken geschreven en zelfs een film gemaakt.
Korporaal Wojtek groeide in de jaren '40 alleen op in de Iraanse bergen, nadat zijn moeder in een grot was doodgeschoten. Op 8 april 1942 werd hij, uitgehongerd en verzwakt, nabij een spoorwegstation in het gezelschap van een Perzische jongen aangetroffen door het Tweede Poolse Legerkorps, dat zelf uit krijgsgevangenschap in een Siberisch werkkamp hun weg terug zocht naar het Midden-Oosten, waar ze zich bij de geallieerden zouden aansluiten.
Volgens de legende deelden de vermoeide soldaten hun voedsel met het Perzische jongetje, waarna ze, al dan niet door wodka bedwelmd, zijn juten zak plots zagen bewegen. Toen ze voorzichtig de zak openden, kwam de zwarte neus van Wojtek tevoorschijn. Aangedaan kochten de soldaten het Perzische jongetje om met chocolade, een Zwitsers zakmes en een blik gepekeld vlees. En zo adopteerde het Poolse 22ste Artillerie Aanvoer Regiment een kleine bruine beer.
Deze beer doopten ze Wojtek, wat Pools is voor 'vrolijke soldaat'. Ondanks verwoede pogingen om hem voor hun hogere officieren verborgen te houden, liep Wojtek tijdens een ochtendinspectie zelf pardoes tegen een generaal aan. Hoewel de man zo zijn bedenkingen had, cuz reasons, smolt ook zijn hart al snel voor het schriele diertje. Wojtek werd ondergebracht in de tent van een van de hoogste officieren, waar hij wekenlang sliep in een draagbare wastobbe. Het berenjong dronk melk uit een wodkafles en werd onder de jassen van de mannen rondgedragen om hen warm te houden. Wojtek werd het korps hoogsteigen militaire mascotte, die de moraal van de soldaten torenhoog wist op te krikken.
Al snel paste de beer zich aan het routineuze leven van de soldaten aan. 's Morgens deed hij de ronde door het kamp, waarna hij zich naar de eettent begaf. Daar deed hij zich tegoed aan melk, marmelade, noten enzovoort. Overdag rende hij achter de appelsienen aan die de soldaten gebruikten als oefengranaten en zodra hij groter en sterker geworden was, mengde hij zich brullend van plezier in de worstel- en bokswedstrijden in het kamp. Zoals elke badass puberende beer living the thug life, kon hij ook genieten van aangestoken sigaretten, die hij smakelijk doorslikte. Wojtek liet zich echter niet bedotten door sigaretten die niet aangestoken waren. Die spuwde hij weer uit. Not cool, man.
Wojtek werkte zichzelf echter ook in de problemen. Zo plunderde hij na een kerstfeest (en waarschijnlijk na een teveel aan de wodka waar hij nu oud genoeg voor was) de voorraadkamer van het kamp. Dat werd hem door de soldaten niet bepaald in dank afgenomen. Ook ontdekte hij hoe hij gemakkelijk in de douches kon inbreken en kwam hij er al snel achter hoe deze werkten, waardoor er wel eens een watertekort ontstond. Deze truc kwam het korps in juni 1943 echter van pas, toen de schalkse Wojtek in de vroege ochtend een geïnfiltreerde spion wist te snappen onder de douche. Deze was erop uit gestuurd om een overval op het kamp voor te bereiden. De spion deed het bij de aanblik van de bruine beer die argeloos de wasplaats binnen kwam gestruind, van schrik bijna in zijn broek en gaf zich al snel over, waardoor de overval vermeden werd. Als beloning kreeg Wojtek een groot stuk vlees met bier en mocht hij een langgerekte douche nemen. Nice work, papa bear.
Verrassend genoeg was Wojtek niet de enige bruine beer die meereisde met het Poolse leger. Een infanteriebataljon zou van de Iraanse Sjah een beer cadeau hebben gekregen, genaamd Mikael, die bekendstond om zijn woeste temperament. In september 1943 kwam het op een post in Irak tussen Wojtek en Mikael tot een gewelddadige confrontatie. Tot ieders verrassing triomfeerde Wojtek, die Mikael enorm toegetakeld had. Het bataljon probeerde daarna Mikael aan het 22ste Regiment te verpatsen, maar zij besloten Wojteks rivaal aan de zoo in Tel Aviv af te staan. De eigenaar van de zoo bedankte de soldaten daarvoor met een aap. Cuz... Reasons...
Toen het regiment in Napels aankwam en er met de boot de doortocht naar Egypte wilde maken, werd Wojtek een plek op het schip geweigerd. De soldaten handelden snel en maakten documenten op met dienstnummer, rank en loonboek voor Private Wojtek, die hiermee zijn eerste militaire titel verkreeg en zo werd goedgekeurd voor de reis.
Private Wojtek kwam met zijn Regiment onder meer in de Slag om Monte Cassino terecht in 1944. Terwijl de geallieerden onder vuur werden genomen en munitie en voorraad nodig hadden, stak hij samen met zijn makkers de handen uit de mouwen... De klauwen uit de poot.... De poten uit de vacht. Hoewel hij daar niet voor getraind was, zeulde Wojtek heldhaftig met de 45 kilo wegende kratten met artilleriegranaten in zijn voorpoten naar de opslagplaatsen, zonder er ook maar één te laten vallen. Eén van zijn verzorgers verklaarde later dat de beer al eerder geholpen had met het dragen van munitie, maar dat hij normaal gezien, lui als een beer, er de lege kratten uit zocht om te dragen.
De geallieerden kwamen triomfantelijk uit de slag en er wordt geschat dat Wojteks eenheid ongeveer 17.300 ton munitie geleverd had, samen met 1.200 ton brandstof en 1.100 ton voedsel aan de Poolse en Britse troepen. Na de Slag om Monte Cassino begon het 22ste Regiment een nieuw embleem te dragen: Wojtek die granaten vervoert.
Bij de ontbinding van het leger van de Vrije Polen in 1947 kwam soldaat Wojtek eerst bij een gezin op een boerderij in Schotland terecht, waar hij te gast was bij lokale volksfeesten en zijn opwachting maakte op kinderfeestjes. Daarna werd hij overgebracht naar de zoo van Edinburgh, waar hij regelmatig bezocht werd door zijn oude strijdmakkers. Eén van hen verklaarde dat de beer, wanneer hij zijn naam hoorde, op de grond ging zitten en met zijn hoofd begon te schudden, om aan te geven dat hij een sigaret wou. Op 15 november 1963 overleed Wojtek op 21-jarige leeftijd, deels wegens problemen met zijn slokdarm.
