De wereldwijde strijd tegen overgewicht was nog nooit zo heftig.
Het wereldwijde beeld van honger en ondervoeding heeft de afgelopen decennia een knauw gekregen. Waar vroeger de grootste zorg was dat mensen te weinig te eten hadden, is de weegschaal inmiddels volledig omgeslagen. Volgens een recente publicatie in het gerenommeerde medische tijdschrift Lancet blijkt dat in 2022 meer dan 1 miljard mensen officieel als zwaarlijvig zijn geclassificeerd. Dit cijfer komt voort uit een diepgaande analyse van de lengte- en gewichtsmetingen van maar liefst 220 miljoen mensen, verspreid over 190 landen. De studie legt bloot hoe obesitas in sneltempo terrein wint en vooral de armere en middenklasse-landen treft.
Verdubbeling en verviervoudiging van obesitas wereldwijd
De explosie van obesitas is ronduit schokkend. Sinds 1990 is het aantal zwaarlijvige volwassenen verdubbeld, en bij kinderen en adolescenten is het aantal zelfs verviervoudigd. Deze verontrustende trend zorgt wereldwijd voor een groeiende gezondheidscrisis die maar moeilijk te beheersen lijkt. Uit de studie blijkt dat obesitas nu verantwoordelijk is voor naar schatting 4 miljoen sterfgevallen per jaar. Ziekten zoals diabetes type 2 en verschillende vormen van kanker zijn enkele van de levensbedreigende aandoeningen die in verband worden gebracht met een hoge Body Mass Index (BMI).
In de studie wordt een BMI boven de 30 beschouwd als zwaarlijvig. Onderzoekers tonen aan dat mensen met een BMI boven deze grens veel meer risico lopen op ernstige gezondheidsproblemen dan zij die een BMI van 23 of lager hebben. Hoewel de gevolgen van obesitas wereldwijd voelbaar zijn, variëren de percentages enorm van land tot land en van regio tot regio.
De zwaarlijvigheidshoofdsteden van de wereld: Polynesië en Micronesië voeren de lijst aan
De resultaten van het onderzoek onthullen welke landen zich in de frontlinie van de obesitascrisis bevinden. Polynesië en Micronesië prijken bovenaan de lijst, met maar liefst 60 procent van de volwassen bevolking die in 2022 te kampen had met obesitas. Deze eilanden in de Stille Oceaan hebben het hoogste percentage zwaarlijvige mensen ter wereld, wat hen de titel "obesitas-hoofdsteden" van de planeet oplevert. De combinatie van beperkte toegang tot gezonde voeding en de opkomst van westerse eetgewoonten wordt vaak aangewezen als de boosdoener.
In Europa zijn de cijfers ook schrikbarend hoog, met Turkije als zwaarlijvigheidshoofdstad voor vrouwen. Bij maar liefst 43 procent van de Turkse vrouwen was sprake van obesitas. Voor mannen neemt Roemenië de dubieuze eer in ontvangst, met 38 procent van de mannen die kampen met overgewicht. Aan de andere kant van het spectrum staan de Fransen, met zowel mannen als vrouwen die het slankst zijn binnen Europa. Slechts 10% van de Franse bevolking wordt als zwaarlijvig beschouwd.
De wereldwijde impact: van rijke tot arme landen
Wat misschien nog opvallender is, is dat de landen met lage en middeninkomens nu het zwaarst getroffen worden door de obesitas-epidemie. De situatie is omgekeerd aan wat je zou verwachten: in rijke landen is obesitas vaak geconcentreerd in de armere lagen van de bevolking, terwijl het in armere landen vooral een probleem van de middenklasse is. Zodra het gemiddelde inkomen in deze landen stijgt, neemt het aantal mensen met overgewicht toe. Dit leidt tot een “dubbele epidemie” van ondervoeding én obesitas.
Het Westen: Amerika blijft zwaargewicht-kampioen
De situatie in de Verenigde Staten blijft zorgwekkend, waar obesitas onder zowel mannen als vrouwen een enorm probleem is. Maar liefst 44% van de Amerikaanse vrouwen en 42 procent van de mannen hebben een BMI boven de 30. Dit maakt Amerika tot een van de zwaarlijvigste naties ter wereld. Hoewel er al jaren campagnes worden gevoerd om mensen bewust te maken van de risico's van obesitas, lijkt de stijging niet te stoppen.
De nieuwe norm: meer zwaarlijvige kinderen dan ondervoede kinderen
Een van de meest schokkende bevindingen uit het onderzoek is misschien wel dat het aantal zwaarlijvige kinderen nu groter is dan het aantal ondervoede kinderen in tweederde van de onderzochte landen. In rijke landen is obesitas bij kinderen vaak geconcentreerd in huishoudens met lage inkomens, waar ongezond voedsel vaak goedkoper en makkelijker beschikbaar is dan voedzame alternatieven. In armere landen daarentegen, worden kinderen uit de middenklasse steeds vaker geconfronteerd met overgewicht. Dit heeft alles te maken met de toenemende welvaart en de groeiende beschikbaarheid van calorierijke, ongezonde voeding.
De toekomst van obesitas: een wereldwijde uitdaging
De wereldwijde obesitasepidemie lijkt voorlopig niet af te remmen. De verstedelijking, de toename van zittende levensstijlen en de wereldwijde verspreiding van goedkoop, ongezond voedsel drijven de percentages alleen maar verder omhoog.
