Een puzzelstukje in Bouchez' grote plan.
Hadja Lahbib, de voormalige RTBF-journaliste en huidige minister van Buitenlandse Zaken, staat op het punt om een nieuwe, prestigieuze stap te zetten in haar politieke carrière. Ondanks een reeks pijnlijke blunders die haar ministerschap kenmerkten, heeft MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez besloten om haar naar voren te schuiven als de nieuwe Belgische Eurocommissaris. Hoe kan het dat iemand met zo'n beladen verleden nu in aanmerking komt voor een van de meest invloedrijke posities binnen de Europese Unie? De keuze voor Lahbib lijkt vooral een strategische zet in het schaakspel van Bouchez.
Een onverwachte pion naar Europa
De beslissing om Lahbib als Eurocommissaris voor te dragen, kwam niet zonder slag of stoot. De benoeming hing al langer in de lucht tijdens de onderhandelingen over de vorming van de Arizona-regering, maar moest nog formeel goedgekeurd worden door de ontslagnemende Vivaldi-coalitie. Aangezien de MR daar deel van uitmaakt, en Lahbib zelf minister is in die regering, leek die goedkeuring slechts een formaliteit.
Democratie, wat is dat?
Toch roept de keuze vragen op. Lahbib heeft binnen Europa nog niet veel aanzien, en België was bovendien het laatste land dat een kandidaat naar voren schoof. De timing en haar reputatie vormen geen sterke uitgangspositie. De Europese Commissievoorzitster Ursula von der Leyen beslist uiteindelijk welke portefeuille de nieuwe commissarissen krijgen, en daarbij is het lobbywerk van de lidstaten cruciaal. Voor België leverden eerdere rondes belangrijke portefeuilles op, zoals Sociale Zaken en Justitie. Ditmaal lijkt het echter een stuk moeilijker te worden om een waardevolle portefeuille binnen te halen.
Omdat het een vrouw is, heeft ze een streep voor
Wat dan wél in Lahbib’s voordeel speelt, is haar geslacht. Von der Leyen kampt namelijk met een nijpend tekort aan vrouwelijke commissarissen en had de lidstaten gevraagd om bij voorkeur twee kandidaten voor te dragen, om zo een evenwichtige genderverdeling te garanderen. Deze maatregel bood Lahbib een onverwachte kans, aangezien zittende mannelijke commissarissen, zoals Didier Reynders, zonder die extra vrouwelijke kandidaten weinig hoop hadden op verlenging van hun mandaat.
Reynders, die eveneens tot de MR behoort, had stiekem gehoopt op een verlenging van zijn termijn als Eurocommissaris of op een andere topfunctie binnen Europa, zoals het secretariaat-generaal van de Raad van Europa. Zijn teleurstelling was dan ook groot toen Bouchez uiteindelijk voor Lahbib koos.
Een parcours vol valkuilen
Het feit dat Lahbib überhaupt in aanmerking komt voor een functie als Eurocommissaris, is opmerkelijk gezien haar ministeriële prestaties. Haar mandaat als minister van Buitenlandse Zaken verliep allerminst vlekkeloos. Zo raakte ze in opspraak na een controversieel bezoek aan de Krim, wat haar een tijdlang de toegang tot Kiev kostte. Nog zwaarder woog het incident waarbij ze een visum verleende aan de burgemeester van Teheran, in een periode waarin België de gijzelaar Olivier Vandecasteele uit Iran probeerde vrij te krijgen. Het bijna uitblijven van duidelijke uitleg aan het parlement bracht haar op de rand van ontslag, en de regering-De Croo balanceerde even op het randje van de afgrond. Maar dankzij het politiek gewicht van Bouchez kon Lahbib blijven zitten.
Bouchez' meesterzet?
De keuze voor Lahbib lijkt echter niet puur gebaseerd op haar verdiensten of diplomatieke vaardigheden. Voor Bouchez is Lahbib een multifunctionele pion. Ze is bekend en populair in Franstalig België, en behaalde bij de vorige verkiezingen in Brussel een sterke score voor de MR. Vanuit Europa kan ze wellicht nog steeds electoraal interessant blijven, terwijl ze tegelijkertijd ruimte vrijmaakt binnen de federale regering voor nieuwe strategische benoemingen.
De postjes en niets ande'rs dan de postjes
Binnen de MR hoopt men dat Lahbib’s benoeming zonder verdere obstakels verloopt. Haar vertrek creëert immers nieuwe mogelijkheden om andere kopstukken tevreden te stellen. Denk bijvoorbeeld aan een mogelijke terugkeer van Charles Michel naar de Wetstraat of een toekomstige rol voor Sophie Wilmès, die zich om persoonlijke redenen niet beschikbaar stelde voor de positie van Eurocommissaris, maar nog steeds een sleutelspeler kan worden in de Belgische politiek.
Een onzeker pad naar Brussel
Hoewel Lahbib’s kandidatuur nu vaststaat, wacht haar nog een zwaar examen in het Europees Parlement. Elke kandidaat-Eurocommissaris moet daar door een intens vragenvuur, waarbij haar verleden als minister en haar diplomatieke capaciteiten zeker ter sprake zullen komen. Het wordt dus nog spannend of Bouchez’ gedurfde zet zich uiteindelijk uitbetaalt. Lahbib’s parcours naar Europa mag dan wel een hobbelige weg zijn, maar het is duidelijk dat Bouchez met haar benoeming een groter spel speelt, waarbij hij verschillende strategische belangen probeert te balanceren.
