Waar mogen we ons aan verwachten nadat een rechter alle coronamaatregelen onwettig verklaarde?
"Het is niet zo dat de kortgedingrechter gezegd heeft dat alle coronamaatregelen moeten opgeheven worden binnen de dertig dagen, maar wel dat de overheid er moet voor zorgen dat er binnen de dertig dagen een degelijke juridische basis moet komen voor de coronamaatregelen", aldus de Antwerpse advocate Kati Verstrepen die de Belgische Staat dagvaarde en gelijk kreeg. Met dat vonnis belanden we in de winkel van minster van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V). De niet-verkozen-minister wisselde van Ministeriële Besluiten als van onderbroek. Soms lichtte zij de bevolking en het parlement daar pas over in nadat ze al in het Staatsblad waren verschenen, om - naar eigen zeggen – niemand ongerust te maken.
Maar ‘ongerust’ zijn een aantal grondwetsspecialisten al langer. Het respect voor de grondwet is al een tijdje zoek. Onder het mom ‘nood breekt wet’ wordt het ene basisrecht na het andere met een eenvoudig ‘Mbtje’ van tafel geveegd. Eind vorige maand sleepte de Antwerpse advocate en voorzitter van de Liga voor Mensenrechten Kati Verstrepen de Belgische Staat daarom voor de rechter. En zij kreeg gelijk.
Verlinden verslikte zich in haar koffiekoek, De Croo had een slapeloze nacht. De regering moet nu écht aan de slag met een pandemiewet en kan er zich niet langer vanaf maken met een vage mededeling dat ze er mee bezig zijn.
Let wel het vonnis van de rechter veegt de juridische basis voor de maatregelen van tafel, maar heft de regels zelf niet op. Je moet je dus nog wel aan de maatregelen houden, de cafés blijven dicht. Maar het is maar de vraag wat er zou gebeuren als iemand zich er niet aan houdt, straks de boete daarvoor zou aanvechten. Hoe illegaal ben je vandaag nog als je een feestje organiseert? Het huidige vonnis zou door andere rechters wel eens kunnen worden aangewend om die boete als onwettig te bestempelen.
Dat er na een jaar nog altijd geen pandemiewet is, komt omdat zo’n wet lastig is voor kornuiten als Verlinden. Met een pandemiewet zijn stiekeme publicaties in het Staatsblad niet meer mogelijk. De regering wordt daardoor verplicht om corona-maatregelen op voorhand open en bloot in het parlement te bespreken vóór ze ingevoerd worden. Als men bijvoorbeeld een regel wil invoeren die zegt dat je enkel aan het raam van de trein richting kust mag zitten, dan zal men eerst moeten uitleggen in het parlement waarom dat noodzakelijk is.
Volgens advocate Verstrepen zal een pandemiewet ook gevolgen hebben voor de avondklok. “In zo'n pandemiewet zal altijd moeten staan dat ze onze grondrechten niet kunnen schorsen, maar enkel beperken”, legt Verstrepen uit in ‘Het Laatste Nieuws. “Dat is een zeer groot verschil. De avondklok is een voorbeeld van een schorsing van onze rechten: de regering verbiedt dat we nog buitenkomen tussen bepaalde uren. Dat is een schorsing van de grondrechten en kan dus niet. Wat de regering wel nog kan doen, is onze rechten inperken via een samenscholingsverbod.”
Annelies Verlinden heeft al beslist om hoger beroep aan te tekenen. “Intussen blijven de maatregelen wel van kracht en dus gaan we nu bekijken hoe we daar mee omgaan”, zei de minister in een reactie aan ‘VTM’. Het legt op pijnlijke wijze bloot, dat ze wel degelijk de titel verdient van minister van ON-democratische hervormingen.
