Zes jaar lang heeft Jellis Vaes in het donker vertoefd. Van zijn 12 tot zijn 18 jaar kwam hij zijn kamer niet uit, gamede hij om de realiteit te ontvluchten en luisterde hij naar zwartgallige muziek. Het absolute dieptepunt bereikte hij op zijn 18 jaar, toen hij een zelfmoordpoging ondernam en zoveel schrik kreeg van zichzelf dat hij noodgedwongen op zoek moest naar hulp.
Die zocht hij niet bij een psycholoog of een therapeut. Hij trok voor enkele maanden naar Zuid-Afrika, keerde herboren terug naar België en besliste om er nog drie reisjaren aan te breien. Op zijn 25 bruist Jellis van de levensvreugde door zijn reiservaringen, nieuwe levensvisies en sociale contacten over de hele wereld. Zijn missie: mensen die donkere periodes doormaken op het juiste pad te krijgen. Met een wel heel inventief project.
Die zes donkere jaren… Wat liep er toen mis?
JELLIS VAES: “Ik merkte al snel dat ik niet in het schoolsysteem paste. De manier waarop me alles aangeleerd werd, lag me niet. En in mijn hoofd speelde ook voortdurend de idee dat je naar school gaat om uiteindelijk een job te kunnen uitoefenen, maar die jobs zijn heel schaars, dus dat wrong bij mij. Maar dat was niet het enige. Mijn vader is overleden toen ik drie jaar was, dus ik heb nooit een vaderfiguur gehad. Dat zorgde ook voor een onevenwicht in mijn leven. En op jonge leeftijd kreeg ik te horen dat ik aan een chronische hartziekte lijd. Die combinatie van die verschillende factoren hebben zich opgestapeld door de jaren heen. Zaken die ik beschouwde als zwakheden van mezelf. Ik leerde ook nergens om met die emoties om te gaan en hoe erover te praten. Ik zat met diepe emoties die ik niet kwijt kon omdat ik niet wist hoe dat moest. En dat bleef maar aanslepen.”
Kon je er dan echt met niemand over praten?
VAES: “Die zes jaar waren vrij eenzaam. Ik zat op een behoorlijk mannelijke jongensschool. Die plaats is niet echt gecreëerd om over zo’n zaken te praten. Ik dacht dat het abnormaal was om me zo te voelen, terwijl dat heel normaal is, maar iedereen verborg die kant. Ik praatte er dus met niemand over omdat ik niet wist dat het normaal was om me zo te voelen en ik had tevens de woorden niet om mijn emoties te omschrijven. Dat komt vaak voor bij jongere mensen. Dat ze wel iets willen zeggen, maar totaal niet weten hoe ze het moeten verwoorden. En ik heb niets tegen school, maar over dergelijke zaken – educatie over het leven – kregen we nooit les.”
Schrik van zichzelf
Je zegt dat je je eenzaam voelde in die periode. Leg eens uit?
VAES: “Ik bracht die zes jaar – buiten de schooluren – vrijwel uitsluitend op mijn kamer door. Ik zat voortdurend te gamen. Dat was voor mij een manier om de realiteit te ontvluchten. Dankzij die games kon ik wél op avontuur gaan en coole dingen doen. Dat hielp me enorm. Het klinkt misschien raar, maar dat gaf me een reden om te leven.”
Is het op die leeftijd niet normaal om vaak op je kamer te zitten en te gamen?
VAES: “Af en toe gamen is normaal, uiteraard. Maar als je dat continu doet en nooit buitenkomt, is er iets aan de hand. Dat is een teken dat er een reden is waarom je niet buiten wilt komen. Dat is hetzelfde als je ongelukkig voelen. Natuurlijk voel je je wel eens ongelukkig, maar als je dat gevoel voortdurend hebt, klopt er iets niet.”
En je deed echt niets anders dan gamen?
VAES: “Ik luisterde ook vaak naar zwaarmoedige muziek. En dan schreef ik gedachten neer die in me omgingen, maar die ik er verbaal niet uit kreeg. Dat waren behoorlijk donkere teksten.”
Donker, als in zelfmoordgedachten?
VAES: “Klopt. Toen ik 18 was, heb ik geprobeerd om zelfmoord te plegen. Het was eigenlijk niet meer proberen, het was het gewoon doen. Maar terwijl ik het deed, kreeg ik enorm veel schrik. Ik schrok zo hard van mezelf omdat ik nooit had verwacht dat ik die gedachten ook echt durfde te verwezenlijken. Ik ga hier geen specifieke details uit de doeken doen, maar ik weet tot in het detail nog waar, hoe en wanneer ik zelfmoord heb proberen te plegen. Ik zie het nog zo voor me. Na die zelfmoordpoging heb ik een belangrijk besluit genomen. Ik dacht: ‘het leven eindigt toch ooit, dus ik kan beter nadenken over hoe ik het voor mezelf leuk kan maken’. En toen heb ik besloten om te gaan reizen. Naar Zuid-Afrika.”
Ik weet tot in het detail nog waar, hoe en wanneer ik zelfmoord heb
proberen te plegen. Ik zie het nog zo voor me.
Reizen om te overleven
Waarom zo ver weg? Kon je de nabije wereld niet verkennen dan?
VAES: “Ik wilde zo ver mogelijk weg van thuis. Van alles. Ik wilde het gevoel hebben dat ik ergens opnieuw kon beginnen. Toen ik door mijn ouders aan de luchthaven werd afgezet, was ik plots helemaal alleen. Dat was het beste moment in zes jaar tijd. Er ging een nieuwe wereld voor me open. En naar dat gevoel had ik jarenlang gesnakt. Na die twee maanden Zuid-Afrika kwam ik terug thuis. Ik had ginder al zoveel geleerd, maar ik wilde meer.”
Wat was er dan zo speciaal aan Zuid-Afrika?
VAES: “Je kan landschappen en dieren op televisie zien, maar als je er zelf bent en de sfeer écht voelt, komt dat zoveel sterker binnen. En dan het ontdekken van die compleet andere cultuur. Ik verbleef daar bij een Afrikaans gastgezin, bij een project manager waarmee ik als vrijwilliger een school bouwde. Die man was enorm vriendelijk en heeft mij ongelooflijk veel bijgeleerd. Het ontdekken van de wereld, dat er meer is dan enkel mijn kamer, heeft mij nieuwsgierig gemaakt om nog meer te zien.”
Allemaal goed en wel, maar je werkte niet. En reizen kost geld, toch?
VAES: “Zuid-Afrika werd door mijn moeder gesponsord. Nadien trok ik naar Noorwegen en Ierland. Daar heb ik op een boerderij gewerkt. Daarna heb ik door Australië, Nieuw-Zeeland en Thailand gereisd. Ik had me toen aangesloten bij HelpX, een platform waarbij je voor mensen kan werken en als tegenprestatie gratis onderdak en eten krijgt. Heel handig. Vooral ook omdat ik er zoveel bijleerde. Ik wist dat ik later psychology coach en survival instructeur wilde worden. In Australië ben ik daarom in de leer gegaan bij een voormalige SAS-commandant. Dat was een cursus van tien dagen: The Warrior Program. De eerste vier dagen word je aangeleerd hoe je een eigen schuilplaats maakt, eten vindt, vuur maakt, enzovoort. En de zes dagen daarna word je op je eentje in de natuur gedropt en moet je zien te overleven. Dat is overigens niet zoals in de films, waarin ze van hier naar daar lopen. Nee, je moet zo weinig mogelijk energie proberen te verbruiken, dus zorgde ik dat ik een schuilplaats en eten had en zat ik rustig in de schaduw. Toen ik die cursus uitgedaan had, wist ik dat ik me in die materie wilde verdiepen. Vandaar ook mijn project: The IPS Tribe Program.
Het ontdekken van de wereld, dat er meer is dan enkel mijn kamer, heeft
mij nieuwsgierig gemaakt om nog meer te zien.
Onverstoord praten over het leven
Vertel?
VAES: “Ik wil mensen met donkere gedachten of lastige periodes in hun leven helpen aan de hand van de levenslessen die ik zelf heb geleerd in die drie jaar tijd. Niet in Zuid-Afrika, Australië of Thailand, maar in de Ardennen. De bedoeling is dat we met z’n vieren van vrijdag tot zondag overnachten op een door mij voorbereidde kampplaats. Ieder krijgt een rugzak. Bij de ene zit het eten daar in, bij de andere het drinken en de derde draagt de first aids. Daardoor heeft iedereen een reden om daar te moeten zijn. Ieder heeft ook een tent in zijn rugzak. Door deze setting creëren we een overlevingsgevoel, of genieten we gewoon van de natuur. De bedoeling is dat we dan ongedwongen en onverstoord kunnen praten over het leven en de moeilijkheden ervan.”
Krijg je mensen dan zover om over hun diepste – en enorm moeilijk te delen – gedachten te praten?
VAES: “Het is niet dat ik meteen met de deur in huis val en vraag: ‘allé, praat eens over uw zelfmoord’. Het is rustig opbouwend, rond een kampvuur. Als je een tijdje met een groep mensen in overlevingsomstandigheden bent, dan nodigt dat gemakkelijker uit om over vertrouwelijke gevoelens te praten. En als niemand erover wil of kan praten, dan kunnen ze gewoon luisteren. Ik zeg niet dat ik alle antwoorden heb, maar ik heb enorm veel lessen geleerd die mij geholpen hebben. Ik probeer iedere avond specifiek op hun problemen te focussen en mijn kennis om daarmee om te gaan met hen te delen.”
En na het weekend gaat het leven gewoon verder?
VAES: “Uiteraard. Maar ik heb voor een online platform gezorgd waar ze achteraf nog tools aangereikt krijgen. Daarop vinden ze verschillende boeken, podcasts, video’s, enzovoort over specifieke onderwerpen waarin ze nog meer informatie kunnen vinden om zichzelf te helpen. Dat educatieplatform heet Inner Picture Stories. Ik heb tal van interviews gedaan met mensen van over de hele wereld. Dat zijn gesprekken waarin we bewust gevoelig diep ingaan op bepaalde onderwerpen. Dat kan over zelfmoord gaan, eenzaamheid, mensen die kanker hebben overleefd, enzovoort. Menselijke verhalen waar iedereen levenslessen uit kan halen.”
Vroeger ging het ieder jaar slechter met mij. Nu lijkt het ieder jaar
nóg beter te gaan met mij. Dat is enorm positief.
Positieve psychologie
Ben jij nu zelf volledig van die donkere gedachten af?
VAES: “Nee. Het is normaal dat je af en toe een mindere dag hebt, maar het is niet meer continu zoals vroeger. Vandaar dat ik nu ook voel dat ik anderen hiermee kan helpen, omdat ik ervan af ben. Vroeger ging het ieder jaar slechter met mij. Nu lijkt het ieder jaar nóg beter te gaan met mij. Dat is enorm positief.”
Wil je hier je beroep van maken?
VAES: “Absoluut. Maar survival instructeur is slechts één aspect. Ik studeer positieve psychologie via een online universiteit. Dat gaat over het feit dat je hersenen niet gemaakt zijn om je gelukkig te maken, maar om je te laten overleven. Daarom zijn je hersenen automatisch meer afgesteld naar negativiteit. Geluk is niet iets dat je hebt of niet hebt. Dat is iets wat je oefent, net zoals je traint om verdrietig te zijn, of om te liegen of te haten. Je wordt er goed in door het te doen of erover na te denken. Ik wil gewoon beter worden in gelukkig te zijn en mensen daar professioneel in te kunnen bijstaan. En in een ideale wereld combineer ik die positieve psychologie met mijn kennis als survival instructeur.”
Is het de bedoeling om dergelijke praatweekends het hele jaar door te doen?
VAES: “In de winter wordt dat moeilijk in België. Voorlopig doe ik het enkele maanden, maar volgend jaar wil ik het concept ook uitbreiden naar het buitenland. Noorwegen, bijvoorbeeld. Met een grotere groep en voor een langere periode. Maar laat ons eerst hier beginnen. Ik kijk er enorm naar uit!
Lijkt The IPS Tribe Program wel iets voor jou? Schrijf je dan HIER in.
Meer info over Jellis Vaes en zijn levenslessen: http://jellisvaes.com en https://innerpicturestories.com
INTERVIEW en TEKST: Koen De Nef
