Kop in het zand of de koe bij de horens vatten?
De regering-De Wever is flink op weg als finaciële beul de geschiedenis in te gaan. In de Wetstraat hebben ze de mond vol van hervormingen en besparingen, de bevolking bibbert en beeft, en toch is de Nationale Bank allerminst overtuigd dat de plannen van Bart volstaan om de Belgische begroting snel op het juiste spoor te krijgen. Gouverneur Pierre Wunsch waarschuwt: als er een nieuwe economische klap komt, kan ons land zich niet langer verschuilen achter andere Europese probleemkinderen. De financiële markten liggen op de loer.
Begroting blijft uit de bocht gaan
Volgens het nieuwste jaarverslag van de Nationale Bank liep het begrotingstekort vorig jaar op tot een hallucinante 4,6 procent van het BBP – een verdere verslechtering ten opzichte van 2023. De federale kas balanceerde op het slappe koord van een gapend gat van 28 miljard euro, een rechtstreeks gevolg van stijgende overheidsuitgaven die structureel blijven groeien. En dat zonder de excuuskosten van crisissen zoals de energiecrisis als zondebok.
De vergrijzing speelt ons daarbij parten: pensioenen en gezondheidszorg vreten een steeds groter deel van de begroting op. En hoewel de nieuwe federale ploeg ambitieuze plannen heeft aangekondigd rond pensioenen en de arbeidsmarkt, blijft de Nationale Bank voorzichtig sceptisch.
Moedig, maar niet moedig genoeg
Gouverneur Wunsch erkent dat de regering-De Wever lef toont door enkele structurele problemen aan te pakken. "Er wordt een serieuze poging ondernomen om de arbeidsmarkt te hervormen en de kosten van de vergrijzing te beheersen. Dat is een stap in de goede richting," aldus Wunsch. Maar tegelijk plaatst hij een stevige kanttekening: "Ik ben niet zeker dat de plannen van de nieuwe regering voldoende zijn om de kredietbeoordelaars gerust te stellen."
Het tekort zal volgens Wunsch wel dalen, maar de hamvraag blijft: hoe snel en hoe ver? De regering rekent op zogenaamde ‘terugverdieneffecten’, maar die zijn allesbehalve een zekerheid. Bovendien blijft de groeinorm voor de gezondheidszorg behouden op 2 procent, wat het besparingspotentieel in die sector meteen fnuikt. "De besparingen blijven al bij al beperkt," stelt Wunsch. En dat is niet bepaald wat Europa van ons verwacht.
Europa kijkt mee, financiële markten likken hun vingers af
België heeft zich jarenlang kunnen verschuilen achter probleemlanden als Portugal, Griekenland en Italië. Maar die tijd is voorbij. Die landen kregen hun economieën en begrotingen grotendeels op orde kregen. België daarentegen, zakte steeds dieper weg in een bodemloze put van schulden en tekorten. "Nu behoren we samen met Frankrijk tot de slechtste leerlingen van de Europese klas," zegt Wunsch zonder omwegen.
Twee van de drie grote kredietbeoordelaars, Fitch en Moody’s, hebben België al onder negatief toezicht geplaatst. Als ons land verder afzakt op de ranglijst van kredietwaardigheid, kan dat een stevige financiële kater opleveren. Een lagere rating betekent hogere rentes op Belgische overheidsobligaties, en dat maakt het financieren van onze torenhoge staatsschuld alleen maar duurder.
En daar wringt het schoentje
"Als de financiële markten ons in het vizier nemen, dan zijn we eraan voor de moeite," waarschuwt Wunsch. Een scenario waarin België hogere rentetarieven moet ophoesten om schulden te financieren, zou een financiële kettingreactie kunnen veroorzaken. Dan wordt besparen plots geen politieke keuze meer, maar pure overlevingsstrategie.
Vijf na twaalf
De waarschuwing van de Nationale Bank is duidelijk: België danst op een slappe koord en de regering-De Wever zal meer moeten doen dan wat kosmetische ingrepen. "De tijd van pappen en nathouden is voorbij," klinkt het in de wandelgangen van de financiële sector. Is de nieuwe regering bereid om de afspraak met de geschiedenis aan te gaan en echt diep in het vlees te snijden?
Hoor je de klok tikken?
(Foto: Philip Reynaers/Photo News)
