Er is een interessant en zeer dik boek uit van de gepassioneerde en interessante wetenschappers van het Santa Fe Institute (SFI) de over de coronacrisis: 'The Complex Alternative: Complexity Scientists on the COVID-19 Pandemic'.
Een van de uitgangspunten van het Santa Fe Instituut is dat de klassieke wetenschap onvoldoende rekening houdt met de complexiteit van haar studieobjecten, doordat ze disciplinair is opgedeeld en reductionistisch te werk gaat. Het SFI heeft eerder al zeer interessante inzichten geponeerd voor de economische wetenschap.
Je kan het dikke boek kopen aan een zeer bescheiden prijs, maar je kan evengoed de artikels van het boek gratis lezen op de website van SFI. Winst hoeven de gepassioneerde nerds van SFI niet te maken, in tegenstelling tot de farmaceuten Pfizer, BioNTech en Moderna.
Een interessant artikel gaat over het reproductiegetal R van Covid-19. Het is een indicator, die het gemiddeld aantal secundaire besmettingen aangeeft die veroorzaakt worden door een primair geval in een populatie zonder immuniteit en in afwezigheid van profylactische maatregelen, zoals bijvoorbeeld vaccinatie. Het basaal reproductiegetal (R0) moet niet worden verward met het effectief reproductiegetal R (ook wel aangeduid als Reff of Rt) dat het feitelijke gemiddeld aantal secundaire besmettingen weergeeft. Bijvoorbeeld: een R van 1,9 betekent dat 100 geïnfecteerde individuen gemiddeld 190 anderen besmetten. De R ligt vaak lager dan de R0 door preventieve maatregelen en door de opgebouwde immuniteit in de populatie.
Het probleem volgens het SFI is dat het een gemiddelde is. De auteurs tonen aan dat zelfs een R onder 1 zeer vervelend kan zijn. Het doet een beetje denken aan de man van 1.80 meter die toch verdronken is bij het oversteken van een kalme rivier van gemiddeld 1,50 meter diep.
Het Santa Fe Instituut (SFI) is een non-profit interdisciplinair onderzoeksinstituut in de Amerikaanse staat New Mexico, gericht op de studie van complexe systemen met zaken als artificial life, chaostheorie, complexe adaptieve systemen, complexiteit, en zelforganisatie. Onlangs kregen ze een grote donatie waardoor ze nog autonomer kunnen werken.
Het Santa Fe Instituut is opgericht in 1984 door George Cowan, David Pines, Stirling Colgate, Murray Gell-Mann, Nick Metropolis, Herb Anderson, Peter A. Carruthers, Geoffrey West en Richard Slansky. Op Pines en Gell-Mann na waren dit alle wetenschappers van het Los Alamos National Laboratory.
Het instituut dankt zijn bekendheid aan de betrokkenheid van Murray Gell-Mann (kortweg: MGM), Philip Anderson (natuurkunde) en Kenneth Arrow (economie). In het boek Complexity: the emerging science at the edge of order and chaos van M. Mitchell Waldrop uit 1993 wordt de oprichting van het instituut uitgebreid beschreven.
Volgens de nerds van SFI heeft de reductionistische wetenschap ons inzichten verschaft in afzonderlijke stukjes van de puzzel, maar er is wetenschap nodig om het totaal te begrijpen. Om het geheel te bevatten, bestudeert het SFI systemen, die in hoge mate complex en adaptief zijn en balanceren op wat zij noemen the edge of chaos. Zoals ook de coronacrisis dus.
Het boek is een aanrader voor politici waardoor ze iets meer bescheidenheid aan de dag zullen leggen bij het formuleren van uitspraken over Covid-19. Een probleem: het is net iets te moeilijk voor de meesten onder hen.
