Vervroegd pensioen blijft mogelijk, maar met financiële gevolgen
In januari gaat de pensioenleeftijd van 65 naar 66 jaar, maar velen willen het einde van hun carrière niet zolang uitstellen. Uit een studie van HR-dienstverlener Acerta blijkt dat een meerderheid van de Vlamingen liever vroeger stopt. Doch, vervroegd pensioen komt met financiële gevolgen. Pensioenexpert Marjan Maes zet in ‘Het Laatste Nieruws’ de opties en hun impact op een rijtje. Een noodzakelijke oefening om door het bos de bomen te blijven zien.
Wat is vervroegd pensioen en hoe werkt het?
Vervroegd pensioen houdt in dat je je rustpensioen opneemt voor de wettelijke leeftijd van 65 jaar. Dit kan, op voorwaarde dat je voldoet aan de leeftijds- en loopbaanvereisten. Je kunt bijvoorbeeld op vervroegd pensioen gaan vanaf 60 jaar, mits je een loopbaan van 44 jaar hebt. Bij 61 jaar volstaat een loopbaan van 43 jaar en bij 63 jaar is een loopbaan van 42 jaar voldoende. Zo krijgen mensen die op jonge leeftijd zijn begonnen met werken, de kans om eerder te stoppen.
Tussen theorie en praktijk
Dit systeem biedt vooral voordelen voor wie vroeg begon te werken. “Denk bijvoorbeeld aan arbeiders die al vanaf hun 16e jaar aan de slag gingen. Zij hebben op hun 60e al een carrière van 44 jaar achter de rug en kunnen met vervroegd pensioen. Hoogopgeleiden, die vaak pas op hun 23e beginnen te werken, halen op hun 60e slechts 37 jaar carrière en moeten dus langer wachten,” aldus Maes.
Gelijkgestelde periodes: niet altijd werken, toch meetellen
Het aantal gewerkte jaren hoeft echter niet per se gelijk te staan aan de tijd die je daadwerkelijk gewerkt hebt. Er is ook zoiets als zogenaamde ‘gelijkgestelde periodes’. Deze omvatten onder andere periodes van ouderschapsverlof of werkloosheid, en worden meegeteld bij de berekening van je loopbaan. Bij werknemers blijkt dat maar liefst 29 procent van de loopbaan van mannen en 38 procent van die van vrouwen uit niet-gewerkte periodes bestaat.
Oeps, die hadden we niet zien aankomen
Dit kan soms scheve situaties creëren. Iemand die effectief 40 jaar gewerkt heeft, komt niet in aanmerking voor vervroegd pensioen omdat hij of zij de loopbaanvereiste van 42 jaar niet haalt. Aan de andere kant kan iemand die 30 jaar heeft gewerkt, maar 15 jaar gelijkgestelde periodes heeft, wel in aanmerking komen voor een gunstiger pensioenberekening. Dit komt omdat de pensioenberekening gebeurt op basis van het aantal loopbaanjaren, ongeacht hoeveel daarvan daadwerkelijk gewerkt zijn. Ben je nog mee met de logica?
Andere mogelijkheden om vroeger te stoppen met werken
Naast het vervroegd pensioen zijn er nog andere opties om je carrière eerder af te bouwen. Maes licht toe: “Het SWT, het vroegere brugpensioen, was jarenlang de populairste methode om vervroegd de arbeidsmarkt te verlaten. Werknemers konden vanaf hun 60ste worden ontslagen en kregen dan een hoge werkloosheidsuitkering. Maar sinds 2015 is dat systeem sterk ingeperkt en moeten SWT’ers beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt.”
Landingsbanen
Daarentegen wint het systeem van landingsbanen snel aan populariteit. Dit eindeloopbaanstelsel stelt werknemers in staat om vanaf hun 60e halftijds of vier vijfde te werken, mits ze een loopbaan van 25 jaar hebben. Je ontvangt dan een forfaitaire RVA-uitkering van ongeveer 400 euro netto per maand voor een halftijdse landingsbaan en ongeveer 180 euro bij vier vijfde, afhankelijk van je gezinssituatie. Dit kan echter alleen als er op sector- of bedrijfsniveau een cao is afgesloten.
Voor werknemers met een zwaarder beroep of een loopbaan van 35 jaar is het zelfs mogelijk om vanaf 55 jaar een landingsbaan te nemen. Sinds 2021 is deze optie steeds populairder geworden.
Gelijkstelling van periodes bij een landingsbaan
Een belangrijk voordeel van de landingsbaan is dat de periodes waarin je minder werkt, toch meetellen voor je pensioen. “Wie kiest voor een landingsbaan en bijvoorbeeld halftijds gaat werken, bouwt pensioenrechten op alsof hij of zij voltijds blijft werken. Dit geldt ook voor landingsbanen die op 55-jarige leeftijd starten, al is de gelijkstelling dan iets minder voordelig,” zegt Maes.
In de publieke sector kunnen federale ambtenaren vanaf hun 55ste ook een landingsbaan aanvragen. Dit geldt echter niet voor Vlaamse ambtenaren. Kwestie van het simpel te houden. Bij federale overheidsdiensten kunnen werknemers wel vanaf 55 jaar halftijds of vier vijfde gaan werken met een RVA-uitkering, waarbij die periode wordt gelijkgesteld voor hun pensioen.
Deeltijds werken zonder RVA-uitkering
Let op, er is een verschil is tussen deeltijds werken binnen een landingsbaan en gewoon deeltijds werken. Werknemers die zonder RVA-uitkering deeltijds werken, bouwen slechts deeltijdse pensioenrechten op. Dit betekent dat de uren die ze niet werken, niet meetellen voor hun pensioenberekening. Duidelijk?
(Fotomontage: Pixabay)
