Da’s de vraag die Vlaanderen – en nu ook Nederland – al even bezighoudt.
Maar neen, dat ligt niet aan de magistraten. En driewerf neen, het Reuzegom-arrest is geen snertarrest. De magistraten van het Antwerpse hof hebben gedaan waarvoor ze betaald worden: de wet toepassen. Die wet maakt een onderscheid tussen doden met de intentie om te doden. Dat is moord. Die intentie was er niet. Dat weegt ook door in de strafmaat. Wie zonder dat te willen de dood van een ander veroorzaakt door wangedrag, verdient een straf. Maar niet de zwaarste. Diezelfde wet voorziet dat bij de bepaling van de straf, de kans op recidive belangrijk is. Kunnen we verwachten dat de daders het nog een keertje gaan overdoen? Die kans hier is zeer klein. De Reuzen zijn intussen behoorlijk van hun voetstuk gevallen. Tenzij er eentje een steenezel heeft opgegeten, kunnen we verwachten dat ze zo’n stoten niet meer uitsteken.
Nog belangrijk: hoe helpen we in de toekomst de samenleving vooruit? We moeten verder met die mensen. Ze moeten ‘resocialiseren’. Zetten we ze voor de rest van hun leven in een verdomhoekje, dan komt er van die resocialisatie niet veel in huis. Om nog maar een criterium te noemen dat de bestraffing bepaalt: komt die resocialisatie in het gedrang door een strafregister. Willen we dat over pakweg tien jaar, zo’n intussen klein gemaakte Reus een job in een bedrijf wordt geweigerd omdat hij een strafblad heeft? Neen, dat willen we niet. Een arbeider die betonwerken doet zal daar minder last van hebben dan een student boekhouden of bedrijfsrevisor. Is dat dan ‘klassejustitie’? Dat lijkt mij niet zo te zijn. Overigens, 300 uren werkstraf is in België het wettelijk maximum. In dat perspectief hebben de Reuzen behoorlijk op hun donder gekregen met meer dan 200 tot 250 uur. Je vindt die 300 uur laag als maximum? Ik ook. Dat maximum in de wet had best wat hoger gemogen. Dura lex sed durex.
En toch is het gerecht Reuzekrom. Inderdaad. Dat komt omdat er zoveel wetten zijn in ons land, dat justitie een zootje is geworden. Het evenwicht, de balans van Mevrouw Justitia, is uit haar handen gerukt en vervangen door twee bloemkolen. Het mens slaat nu geregeld geblinddoekt met haar zwaard duchtig in het rond. Voor zowat elk probleem dat onder de aandacht van de pers en de politiek komt, wordt een wet of een besluit gemaakt. Voorzien van een straf. Uiteraard, anders werkt die wet niet, zo wordt gedacht. In een tweede fase blijkt er dan nogal wat aandacht te zijn voor bepaalde overtredingen, en dan gaan die specifieke straffen omhoog. Zo krijgen we een kakofonie van straffen waarin elke logica zoek is. De gevolgen van een steekvlampolitiek van politici die de kiescijfers achternalopen. Draconische straffen en boetes voor verkeersinbreuken die zwaarder zijn dan straffen voor winkeldiefstallen of sjakossentrek. Boetes om je belastingen te laat aan te geven die in de duizenden euro’s oplopen. En dan een werkstraf voor het veroorzaken van iemands dood. Daar kan een mens met gezond verstand niet bij en daar is niet bij te komen. Om die wildgroei tegen te gaan, is ons arsenaal aan straffen aan een dringende revisie nodig. Met wat meer evenwicht en wat meer logica.
Een ander bijzonder ernstig probleem is er op vlak van inzet van mensen en materieel. In het hele land kan je haast geen straat meer inrijden of er hangen snelheidscamera’s. Auto’s worden constant gecontroleerd op parkeerovertredingen. Recent nog heeft het parket de zaak geseponeerd van een man van 76 jaar oud, die opgelicht werd door een internationale cybercriminelen. Voor 700.000 euro maar liefst. Na het eerste PV werd meteen beslist om de zaak niet verder te doen, want er is ‘gebrek aan politiecapaciteit’ in ons land. Terwijl er uitgerekend vandaag 250 politiemensen zijn ingezet om in de fitnesscentra te gaan kijken wie ‘drugs’ gebruikt om dikkere spieren te krijgen. Wie dikkere borsten of een kunstmatig wasbordje of een dikkere poep wil, kan gerust in zijn lijf laten snijden en een behoorlijke hoeveelheid ‘drugs’ opgespoten krijgen. Dat is allemaal geen probleem. Maar dikke spieren krijgen met een pilletje of een injectie, dat is het einde van de wereld. Het is dat soort van ongein dat heel veel kwaad bloed zet bij de mensen. Als de rechtsstaat niet in staat is om een onderzoek te doen naar de oplichting van mensen die 700.000 euro spaargeld kwijt zijn, maar je wel beboet omdat je 31 per uur rijdt in in de stad, dan leven we niet in een rechtsstaat maar in een kromstaat.
Daarbij geldt dat ernstige straffen niet altijd zo nodig zijn om de samenleving in een andere richting te duwen. Wees maar zeker dat iedereen na Reuzenstom met een vergrootglas en meer voorzichtigheid gaat kijken naar zo’n dooppartijen. Als preventie heeft deze zaak door zijn aandacht in de media en op sociale media zelfs nog voor ze in der rechtbank kwam, al behoorlijk gewerkt. Het is echt niet nodig om daarnaast nog wat meer drama te maken. En laat ons hopen dat geen enkele regelneef het in zijn hoofd haalt om een wet te maken hoe doopfeesten moeten worden georganiseerd, bij voorkeur vergezeld van een vergunningsaanvraag in zesvoud. Laat de mensen gerust. Ze hebben het nu wel begrepen.
Mogen we weten wie de kiekens zijn die met te veel haantjesgedrag misdrijven met zware gevolgen plegen? Dat is niet zo’n simpele vraag om te beantwoorden. Als het doel van de rechters vooral was om de daders een tweede kans te geven in het leven omdat ze al genoeg shit over hun kop hebben gehad, dan is een brandmerk voor de rest van hun leven niet zo te verdedigen. In sommige gevallen is het ongetwijfeld verantwoord dat de sociale afkeer van de samenleving voor mensen die ernstige misdrijven plegen mogelijk wordt gemaakt. Al was het maar omdat de samenleving zou weten dat er een gevaar is op recidive. Wat hier duidelijk niet het geval was. Mijn voorstel: laat de magistraten in het vonnis beslissen of de naam van de veroordeelde publiek wordt vermeld of niet. Als de verdachte dat zelf wil. Dat is dan voor iedereen duidelijk en dat past in de manier waarop de rechter met de zaak omgaat.
Zwaar schrappen in onze duizenden wetten en duizenden strafrechtelijke bepalingen. Zorgen voor een meer transparant en evenwichtig daadwerkelijk vervolgingsbeleid. Ook en vooral voor zware ingewikkelde misdaden. Niet alleen voor de gemakkelijke vaststelling van verkeersovertredingen. We willen ook een efficiënte en snelle justitie van de 21ste eeuw. De huidige regering had dat beloofd, maar het komt er totaal niet van. Van Quickenborne is meer bezig met zichzelf en zijn volgende leugen, dan met justitie.
We kunnen de slachtoffers van internationale fraude niet in de kou laten staan omwille van een ‘tekort aan politiecapaciteit’. Een staat die er niet in slaagt internationale fraude te bestrijden is een falende staat. In de plaats van soldaatje te spelen in een onmogelijk te winnen drugoorlog, wordt het tijd dat De Wever en de ministers zich daar eens mee onledig houden. Voor er nog meer brave mensen al hun spaargeld kwijt zijn.
(Michael Verstraeten, voorzitter Vrijheid)
