Het blijft een zeer fascinerend programma, Shalom Allemaal! op Play4.
Gisteren zagen we de Kaparot: een ritueel waarbij levende witte kippen (hanen voor mannen en hennen voor vrouwen volgens de traditie) driemaal rond het hoofd worden bewogen om de zonden van de persoon over te dragen op het dier. Interessant is dat het ook geld mag zijn.
Onze joodse vrienden hebben trouwens ook een voorkeur voor witte eieren omdat daar minder bloed in zou zitten. “We zijn toch geen vampieren”, lacht een joodse vrouw.
In de familie van een andere joodse vrouw doen ze de Kaparot met geld, in de familie van de man met kippen. Dus voor de kinderen werden het kippen. De man primeert. Niet leuk als een kip poept op het hoofd van een van die kinderen. Die kippen worden vervolgens ritueel geslacht volgens de regels van de Shechita.
Tijdens het ritueel moet een gebed gezegd worden: “Dit is mijn uitwisseling, dit is mijn plaatsvervanger, dit is mijn verzoening. Deze haan (kip) zal naar zijn dood gaan, terwijl ik zal binnengaan en doorgaan naar een goed lang leven en naar vrede.”
Het past allemaal binnen de halacha, het geheel van goddelijke en rabbijnse wetgeving die gefundeerd is in de Thora en opgetekend in de Rabbijnse literatuur vanaf de 4e eeuw voor Christus.
Intellectueel is het eigenlijk ook best logisch: de zonden van die persoon gaan over op de kip waarna de kip gedood wordt. Op die manier wordt de genade van god afgekocht en zal die persoon niet sterven. Door de handeling wordt dus eigenlijk een interventie van het opperwezen gevraagd.
Het (eerste) ritueel wordt dan ook ondersteund door Kabbalisten, zoals Isaiah Horowitz en Isaac Luria, die de selectie van een witte haan (voor mannen) aanbevalen als verwijzing naar Jesaja 1:18 en die andere mystieke toespelingen vonden in de voorgeschreven formules.
Met die Kabbala - een vorm van joodse mystiek of esoterie die binnen rabbijnse kringen ontstond in het twaalfde-eeuwse Europa - wordt het uiteraard nog boeiender. Theürgische kabbala veronderstelt in principe dat de mens via zekere rituelen de goddelijke sfeer kan beïnvloeden, zoals met die kippen.
Nog meer dieren overigens gisteren in de boeiende aflevering: onze joodse vrienden in Antwerpen en elders zijn doorgaans geen liefhebbers van honden. Dat heeft ook te maken met het verleden.
Angst voor honden kan immers worden gekoppeld aan culturele toetsstenen die zijn ingebed in het collectieve Joodse bewustzijn. "Veel Joden die uit Europa komen, hebben een hekel aan honden", zegt Natan Slifkin, een orthodoxe rabbijn die bekend staat om zijn werk over de Thora, zoölogie en wetenschap, elders. Dit komt door de Shoah.
De nazi's waren immers geobsedeerd door (Duitse herders)honden. Veel hoge nazi's liepen met honden rond die joodse gevangenen in de uitroeiingskampen angst inboezemden. Kurt Franz, de sadistische commandant van Treblinka, bezat een hond genaamd Bari die getraind was om genitaliën van gedetineerden aan te vallen. Hitler zelf was toegewijd aan Blondi, zijn Duitse herder.
foto: screenshot Play4
