Met een e-mail dient een boze verpleger een klacht in bij de Raad voor de Journalistiek tegen VTM Nieuws. Aanleiding is een reportage in de nieuwsuitzending over mogelijk verplichte vaccinatie tegen corona voor zorgpersoneel.
De reportage van midden vorig jaar gaat over het feit dat 17.500 personeelsleden uit de zorgsector zich niet willen laten vaccineren tegen corona, waarop Vlaams minister van Volksgezondheid Beke zegt dat hij verplichte vaccinatie laat onderzoeken.
In de reportage vertelt klager, die verpleger is, waarom hij zich niet wil laten vaccineren. Hij zegt: “We weten nog altijd niet wat de complicaties zijn op middellange en lange termijn; ik zie de noodzaak ook niet in, want dan kunnen we ons alle jaren opnieuw vaccineren, gelijkaardig met het griepvaccin; het virus gaat zich zodanig snel muteren dat het geen zin heeft om ons te laten vaccineren en dat er niemand spreekt over eigen immuniteit te gaan opbouwen”, waarop de commentaarstem vervolgt: “Let wel, de wetenschap spreekt de argumenten tegen en ook alle grote gezondheidsinstanties.”
VTM Nieuws zet klager volgens hem neer als een leugenaar en framet hem als een onwetenschappelijke verpleegkundige die uitspraken doet in strijd met de wetenschap en de argumenten van grote gezondheidsorganisaties. Dat is een leugen en getuigt van subjectiviteit. Nadat klager in de reportage vier redenen geeft om zich niet te laten vaccineren, zegt de journalist dat de wetenschap en alle grote gezondheidsinstanties de argumenten tegenspreken.
Zo bestempelt hij de feitelijke, wetenschappelijk vaststaande redenen die klager geeft zonder overleg, eenzijdig, onverwacht en op onware gronden als niet in overeenstemming met de wetenschap en de standpunten van internationale gezondheidsorganisaties. Dit ontkracht het getuigenis van klager volledig, terwijl het factueel onjuist is en het commentaar niet vooraf was afgesproken en klager er niet op kon reageren.
Met de leugen dat zijn argumenten onwetenschappelijk zijn, schildert VTM klager volgens de RvdJ af als een zorgmedewerker die ingaat tegen de medische wetenschap, terwijl de redenen die hij aanhaalt in overeenstemming zijn met wat internationale gezondheidsorganisaties en de wetenschap zeggen. Dat complicaties van vaccinatie op (middel)lange termijn nog onduidelijk zijn, dat er jaarlijks een vaccinatie nodig zou zijn, dat het virus snel zal muteren en dat naast vaccinatie natuurlijke besmetting een manier is om immuun te worden, wordt bevestigd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Ook de CEO van Pfizer zei dat jaarlijkse vaccinatie nodig zou zijn.
De journalist had met klager volgens de RvdJ duidelijke en ondubbelzinnige afspraken gemaakt over anonimisering. Door de stem van klager in de headlines niet te vervormen, is die afspraak niet nageleefd. Dat strookt niet met artikel 21 van de Code dat bepaalt dat afspraken over het vermelden van namen – in dit geval anonimisering van beelden – moeten worden nageleefd. VTM Nieuws verwijst naar misgelopen communicatie door tijdsdruk, maar de redactie is verantwoordelijk voor het feit dat de stem niet werd vervormd, wat de oorzaak daarvan ook is.
De reportage gaat over de mogelijke verplichting tot vaccinatie tegen corona voor gezondheidswerkers. Klager is verpleegkundige en haalt in de reportage vier elementen aan waarom het – zoals hij het in het interviewfragment uitdrukt – geen zin heeft om zich te laten vaccineren. Het is het recht van de redactie en beroepsethisch verantwoord om die uitspraken in een bredere context te plaatsen en te verwijzen naar de grote consensus op dat moment binnen de wetenschappelijke wereld en grote gezondheidsorganisaties over vaccinatie van gezondheidswerkers. Dat standpunt heeft de journalist kort en bondig samengevat en geformuleerd. Dat is journalistiek verantwoord en er is in de formulering geen sprake van beroepsethische tekortkomingen. Verder zijn er geen aanwijzingen dat het interview met klager niet getrouw zou zijn weergegeven of dat de geest van het gesprek niet zou zijn gerespecteerd.
Om die redenen is de Raad voor de Journalistiek van oordeel: de klacht is gegrond wat de niet naleving van de afspraak over anonimisering betreft. De klacht is ongegrond wat de omkadering en weergave van het interview betreft.
