Vandaag spreken we over de coronavaccins van Pfizer en Moderna, maar ook in Australië werd een vaccin ontwikkeld op basis van een revolutionaire techniek: de moleculaire klem. Het werd een flop. De ontwikkeling leidde vreemd genoeg wel tot een merkwaardige theorie over het coronavirus en de vaccins die wel - zoals vaak - een kern van waarheid heeft.
Het begon nochtans veelbelovend aan de Australische universiteit van Queensland begin 2020. De sleutel tot de ontwikkeling van een vaccin om de verspreiding van de ziekte in te dammen, is dus die nieuwe "moleculaire klem" -technologie (‘molecular clamp’), ontwikkeld door wetenschappers van die universiteit en gepatenteerd door UniQuest. Een moleculaire klem is een polypeptide die wordt gebruikt om de vorm van eiwitten in sommige experimentele vaccins te behouden.
De baanbrekende technologie werkt door stabiliteit te bieden aan het eiwit dat het belangrijkste doelwit is voor de immuunafweer van mensen en kan worden gebruikt om een breed scala aan infectieuze virale ziekten aan te pakken. De makers beweren dan een beetje te entousiast dat de nieuwe techniek de manier waarop we op wereldwijde epidemieën zullen aanpakken, effectief kan veranderen.
"De technologie is ontworpen als een platformbenadering om vaccins te genereren tegen een reeks menselijke en dierlijke virussen en heeft veelbelovende resultaten laten zien in het laboratorium gericht op virussen zoals influenza, Ebola, Nipah en MERS-coronavirus," zei Dr Keith Chappell van de UQ's School of Chemistry and Molecular Biosciences aan de Australische media. Opmerkelijk: de ontwikkeling wordt alweer (indirect) gefinancierd door de Gates Foundation.
En dan die vermeende link met AIDS? De onderzoekers gebruikten voor de ontwikkeling van dat Australische coronavaccin effectief een deelje van het HIV-virus (Gp41) en dat was achteraf beschouwd geen goed idee. Het spike-eiwit (stekeleiwit) werd immers gestabiliseerd (de moleculaire klem dus) met een klein stukje eiwit van HIV, dat bedoeld was om het spike-eiwit in zijn oorspronkelijke vorm te houden, om hierdoor een sterkere immuunrespons op te wekken.
De ontwikkeling van het vaccin werd uiteindelijk op 11 december 2020 geannuleerd tijdens de Fase I-studie, nadat een aantal deelnemers aan de studie vals positieve testresultaten voor HIV-antilichamen bleken op te leveren terwijl ze in feite geen HIV hadden. Dit kwam dus doordat de moleculaire klem werd afgeleid van fragmenten van Gp41 wat leidde tot "een gedeeltelijke antilichaamrespons" op HIV. Gp41, ook bekend als glycoproteïne 41, is een subeenheid van het enveloppe-eiwitcomplex van retrovirussen, waaronder het humaan immunodeficiëntievirus (HIV) dat AIDS geeft.
Het onderzoek was wel niet helemaal zinloos. De onderzoekers weten nu dat ze geen onderdeel meer van het HIV-virus mogen gebruiken bij de techniek van de moleculaire klem. Dat is toch al iets.
