Internationale factcheckers ontkrachten de Russische claims.
De hele wereld is nog altijd in shock van de wreedheden van Boetsja. Maar het Russische ministerie van Defensie heeft zondag ontkend dat zijn troepen burgers gedood hebben in Boetsja, laat staan dat ze wreedheden hebben begaan. “Zolang de stad door Russische troepen werd gecontroleerd, heeft geen enkele inwoner te lijden gehad van gewelddadige acties”, aldus het ministerie in een persbericht. En nog: “Het is een nieuwe productie van het regime in Kiev voor de westerse media.” Volgens de Russen hebben alle inwoners de kans gehad om de stad vrij te verlaten richting het noorden, omdat de zuidelijke buitenwijken van de stad “24 uur per dag beschoten werden door Oekraïense strijdkrachten”.
Over de beelden die een en ander moeten bewijzen, kwamen de Russen met 'een uitleg': “De Oekraïners hebben de doden er zelf gelegd.” En: “De slachtoffers zijn acteurs.”
Internationale factcheckers gingen aan het werk met die Pinokkio-verhalen en kwamen met antwoorden.
1. “De Lijken zijn acteurs, in een video beweegt een dode zijn arm en zie je in de achteruitkijkspiegel zelfs iemand rechtstaan.”
Het beeld van de zogezegd ‘bewegende arm’ van een slachtoffer is door data-experten via Open Source Intelligence weerlegd: zij toonden aan dat de vermeende beweging in feite een regendruppel is op de cameralens. “Zoals duidelijk wordt als je het beeld ‘negatief’ omkeert, schrijft 'Newsweek'.
Pro-Russische accounts beweren dat in de buitenspiegel te zien is hoe een lichaam "overeind" zit. Maar een vertraagde versie van de video laat zien dat de buitenspiegel duidelijk de weerspiegeling van het lichaam vervormt, evenals huizen op de achtergrond.
2. “De lichamen zijn niet verstijfd.”
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken twitterde: "Het is bijzonder zorgwekkend dat alle lichamen van de mensen van wie de beelden zijn gepubliceerd door het regime van Kiev, na ten minste vier dagen niet verstijfd zijn." Volgens het Oekraïense leger vertrokken de Russen in de vroege ochtend van 31 maart. De Russen zeggen dat ze op 30 maart zijn vertrokken.
Factcheckers van de BBC gingen te rade bij een forensisch patholoog die onder meer in Kosovo en Rwanda oorlogsmisdaden heeft onderzocht. Volgens de expert klopt het dat in de uren na de dood lichamen een proces dat rigor mortis wordt genoemd, waarbij spieren samentrekken en verstijven. Maar het klopt ook dat de rigor mortis na vier dagen "meestal is afgenomen".
De Russische tweet beweerde ook dat de lichamen "geen typische kadavervlekken hebben". Het is niet duidelijk wat dit betekent, maar de patholoog zei dat het uiterlijk van iemand die is overleden aan een schotwond of een andere daad van geweld sterk zal variëren, afhankelijk van het gebruikte wapen, van welke afstand ze werden neergeschoten, enzovoort.
Er is niet altijd veel zichtbaar bloed, omdat het onder de mensen kan ophopen of in zware kleding kan trekken, vooral als iemand gekleed is voor koud weer. De tweet zou kunnen verwijzen naar het feit dat het bloed in je lichaam na de dood naar beneden stroomt, omdat het niet meer rond het lichaam circuleert, waardoor de huid roodachtig of paars kan worden. Maar als iemand ligt, is de plaats van deze bloedophoping en verkleuring niet altijd te zien.
3. “Geen enkele buurtbewoner heeft geleden onder gewelddadige actie”
Deze bewering van het Russische ministerie van Defensie wordt door verschillende ooggetuigen tegengesproken. Een plaatselijke leraar vertelde Human Rights Watch op vier maart dat Russische troepen vijf mannen hadden opgepakt en een van hen standrechtelijk hadden geëxecuteerd.
Buurtbewoners die spraken met de Russische onderzoekswebsite 'The Insider' schetsten een soortgelijk beeld. "Het waren afschuwelijke dagen. Wanneer noch je binnenplaats, je huis of zelfs je leven van jou is. Er is geen elektriciteit, water, gas. Het is verboden om het huis te verlaten als je weggaat - je wordt neergeschoten."
4. “De slachtoffers zijn pas gedood toen de Russische troepen al weg waren, want de lichamen zijn nog niet verstijfd”
Het Russische ministerie van Defensie beweerde ook dat hun troepen Boetsja op 30 maart hadden verlaten, en dat beelden van lichamen daar "niet verschenen tot de vierde dag, toen de veiligheidsdienst van Oekraïne en vertegenwoordigers van Oekraïense media in de stad arriveerden". Maar mediaorganisaties zoals AFP toonden al op 2 april beelden van dode lichamen en op 1 april waren er op sociale media al video's van lijken in de straten van de stad.
5. “De Oekraïners hebben de doden er zelf gelegd nadat de Russische troepen zich hadden teruggetrokken”
Het Visual Investigations Team van ‘The New York Times' bestudeerde video’s en satellietbeelden, waaruit blijkt dat heel wat slachtoffers al meer dan drie weken dood zijn. Minstens 11 lichamen lagen al in de bewuste straat sinds 11 maart, toen de Russen de stad Boetsja nog controleerden, zo blijkt uit satellietbeelden van Maxar Technologies.
Satellite images refute Russia’s claim that the killing of civilians in Bucha, a suburb of Ukraine's capital, occurred after its soldiers had left town, a New York Times analysis found. https://t.co/yTsRuItPuA
— The New York Times (@nytimes) April 5, 2022
