Twee dingen op aarde zijn simpel: over het verleden praten en de toekomst voorspellen. Van dag tot dag een helder inzicht hebben is een andere zaak. Het is een uitspraak van de bij ons onterecht vergeten auteur Armand Salacrou.
De geschiedenis is volgestouwd met verkeerde voorspellingen. Edison voorspelde dat 'de radiohype een zachte dood zal sterven'. Econoom (economen zijn kampioenen in het verkeerd voorspellen) Irving Fisher oreerde in oktober 1929 enthousiast dat de aandelenkoersen op Wall Street een 'permanent hoog niveau' hadden bereikt. Een week later was er de beurskrach.
De bioscoop is alleen maar een modeverschijnsel, zei filmster Charlie Chaplin in 1916. 'Wat de mensen écht willen zien, is vlees en bloed op toneel.' Carl Benz verkondigde in 1920 dat de auto dan echt zijn definitieve vorm had gekregen: 'Wat voor nieuws zou er nog kunnen komen?'
Voorspellingen doen is dom, maar er is een nuttig alternatief: scenarioanalyse. De 'vader' van scenarioanalyse is Herman Kahn. In de jaren vijftig van de vorige eeuw was Kahn werkzaam bij de RAND Corporation, een militair-strategische denktank voor de strijdkrachten van de Verenigde Staten. De techniek werd later terecht overgenomen door bedrijven.
Kunnen we deze techniek gebruiken om iets zinvols te stellen over 2021? Uiteraard. Laten we beginnen met de basishypothese dat 2021 nog steeds rond COVID-19 zal draaien. Er zijn drie scenario’s denkbaar: het realistische, het optimistische en het pessimistische.
Laten we starten met het realistische scenario. Het is gebruikelijk om daar ook een probabiliteit of kans aan te koppelen. Doorgaans heeft het realistische scenario de hoogste probabiliteit, dus in elk geval meer dan 33 procent. In de praktijk loopt de kans op tot 60 of 70 procent. Anders zou het ook niet het realistische scenario zijn.
Binnen dat realistische scenario wordt de coronacrisis geleidelijk onder controle gekregen door het uitrollen van de vaccinatie bij de bevolking. Dat gaat met vallen en opstaan, maar uiteindelijk wordt de crisis wel bedwongen.
Er is ook een optimistisch scenario. In dat geval is er een grote meevaller. Er wordt bijvoorbeeld door serendipiteit (dat is het vinden van iets onverwachts en bruikbaars terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders) ontdekt dat een courant verkrijgbaar en goedkoop geneesmiddel het coronavirus onderdrukt. In een recordtempo kan de samenleving opnieuw vrijgemaakt worden. Hoe groot is die kans? Een paar percent misschien.
Dan rest nog het pessimistische scenario. Er duikt een vervelende mutatie op van het nieuw coronavirus waardoor het virus niet alleen besmettelijker is, maar ook veel dodelijker. Die coronavariant is dan vooral gevaarlijk voor jonge mensen. Of er duiken problemen op tijdens het vaccineren waardoor alles veel trager en moeizamer gaat. Of er duikt een nieuwe 'zwarte zwaan' op die niemand zag aankomen (anders was het geen zwarte zwaan) en die geen enkel verband heeft met de bestaande coronacrisis. Een nieuwe bijkomende crisis bovenop de bestaande crisis dus.
Hoe groot is de kans van dat pessimistische scenario? Groter dan de probabiliteit van het optimistische scenario in elk geval aangezien de kansen van de 3 scenario’s samen 100 % moeten bedragen.
Het realistische scenario is het meest waarschijnlijke. De kans dat we eind 2021 COVID-19 in Europa onder controle gekregen hebben, is het grootst. Afspraak over exact een jaar dus...
