Niet iedereen vindt de opeenvolgende coronaprikken een goed idee. Ook de korte interval tussen die prikken doet hier en daar vragen rijzen.
De eenvoudige verklaring voor die twijfel is dat er voorlopig nog steeds geprikt wordt met het oorspronkelijke vaccin dat gebaseerd is op de oorspronkelijke Wuhan-stam uit 2019. Zelfs de vierde prik (tweede booster) is nog steeds het oorspronkelijke vaccin gebaseerd op die verouderde stam.
Opnieuw in eenvoudige termen wordt door een injectie met het coronavaccin van Pfizer of Moderna een beheerste besmetting gecreëerd in het lichaam. Het verklaart waarom sommigen toch flink ziek worden na de eerste of tweede prik. Je krijgt eigenlijk een gecontroleerde vorm van Covid-19. Als je vier keer (twee prikken en twee boosters) dezelfde reactie opwekt, dan krijg je een soort standaardreactie, maar op een oud virus.
Ondertussen is dat virus uiteraard geëvolueerd en verschilt het virus vandaag - meer bepaald Omikron subvariant BA.5 - fundamenteel van dat oorspronkelijk virus.
Sommigen blijven het dus merkwaardig - en zelfs gevaarlijk - vinden om te blijven prikken omdat ons immuunsysteem op die manier steeds ‘gereset’ wordt naar een verdediging op die oorspronkelijke stam terwijl het virus vandaag dus helemaal anders is.
Het fenomeen staat wetenschappelijk ook geboekstaafd als de ‘original antigenic sin’ of oorspronkelijke antigene zonde, ook bekend als immune of antigene imprinting of het Hoskins-effect. Het verwijst naar de neiging van het immuunsysteem van het lichaam om bij voorkeur immunologisch geheugen te gebruiken op basis van een eerdere infectie wanneer een tweede iets andere versie van die vreemde ziekteverwekker (bijvoorbeeld een virus of bacterie) wordt aangetroffen. Dit laat het immuunsysteem "gevangen" door die eerste reactie die het op elk antigeen heeft gegeven en niet in staat om potentieel effectievere reacties op te zetten tijdens volgende infecties. Onderzoek in Science vond een aanwijzing dat meer bepaald triple gevaccineerden last hebben van dat beschreven fenomeen, precies zoals voorspeld door critici van de vaccinatiecampagne.
Sommige kritische geesten hebben gewezen op dit gevaar van immune imprinting, op grond van het feit ook dat vaccins minder effectief worden naarmate het virus evolueert. Een studie verschenen in toptijdschrift Science geeft die kritische geesten voor het eerst gelijk: Immune boosting by B.1.1.529 (Omicron) depends on previous SARS-CoV-2 exposure.
De vermaarde immunoloog Danny Altmann werkte mee aan de studie. "Onze nieuwste bevindingen benadrukken duidelijke zorgen over de aard van de Omikron-infectie”, stelt hij in media. Het is voor het eerst dat de bezorgheid van de kritische geesten nu ook gedeeld wordt door ‘mainstream’ immunologen.
Concreet vonden de onderzoekers dat bij degenen die drievoudig gevaccineerd waren en geen eerdere SARS-CoV-2-infectie hadden, een Omikron-infectie zorgde voor een immuunboost tegen eerdere voorbije varianten (Alpha, Beta, Gamma, Delta en zelfs de oorspronkelijke Wuhanstam), maar veel minder tegen Omikron zelf. Dat is exact het fenomeen waarvoor sinds de vaccinatiecampagne door sommigen werd gewaarschuwd.
Dit effect wordt ook ‘hybrid immune damping’ (hybride immuundemping) genoemd, legt Joseph Gibbons uit, co-auteur van de studie en verbonden aan de Queen Mary University of London. "De grote diversiteit van de vaccinatie- en infectiegeschiedenis in onze bevolking betekent dat verdere immunisatie met het huidige vaccin verschillende implicaties heeft voor verschillende mensen."
Nadat iemand een virus voor de eerste keer tegenkomt, door infectie of vaccinatie, onthoudt het immuunsysteem dus zijn eerste reactie op een manier die meestal de reactie op toekomstige varianten van dezelfde ziekteverwekker verzwakt, maar volgens de onderzoekers soms ook kan versterken. Eiwitten op de "spike", die het virus gebruikt om te binden met menselijke cellen, spelen volgens hen een sleutelrol hierin.
"Onze eerste ontmoeting met het spike-antigeen, hetzij door infectie of vaccinatie, vormt ons daaropvolgende patroon van immuniteit door immuuninprenting," bevestigt professor Rosemary Boyton van Imperial College in de media.
Het patroon wordt al vele jaren waargenomen bij griep en denguevirus, toen het meestal de oorspronkelijke antigene zonde werd genoemd. Studies tonen nu aan dat het ook van toepassing is op Sars-Cov-2 en dat is geen goed nieuws.
Boyton: "Een zorg is dat Omikron mogelijk verder kan muteren in een meer pathogene stam of nog beter in staat kan zijn om vaccinbescherming te overwinnen. In dit scenario zouden (gevaccineerde) mensen die een Omikroninfectie hebben gehad, slecht worden beschermd tegen toekomstige infecties, afhankelijk van hun immuuninprenting." De auteurs waarschuwen dat de impact van meerdere herinfecties op de gezondheid op lange termijn, waaronder langdurige covid, niet bekend is.
Professor Christian Drosten, een vooraanstaande Duitse viroloog, zei in een interview met Der Spiegel dat het verlengen van het interval tussen prikken zou kunnen helpen de impact van immuuninprenting te verminderen. "Ik vermoed dat het effect [van vaccinatie] beter zal worden, hoe groter het interval van de vorige vaccinatie," zei hij. "[Maar] het is nog niet bekend hoe lang het interval tussen vaccinaties eigenlijk zou moeten zijn."
