“Circa 80 procent van de belastingcontroles is nu al gebaseerd op allerhande algoritmes.”
De fiscus kent je bankrekening en weet hoeveel erop staat. De fiscus distilleert uit allerlei databanken een volledig beeld van je financieel doen en laten: je inkomsten (je loon via je werkgever, of de btw-aangifte van een handelaar) en je uitgaven (denk aan dienstencheques, kinderoppas of giften).
Dat doet fiscus niet potlood en papier maar een slimme technologieën zoals webscraping, datamining en artificiële intelligentie. Juist dankzij AI leert de fiscus constant bij.
“De fiscus is een van de best geïnformeerde, zo niet dé best geïnformeerde overheidsdienst van ons land”, bevestigt David Hadwick, onderzoeker bij Digitax, in ‘Het Nieuwsblad’. Je kan maar beter opletten wat je allemaal op je sociale media deelt. Want onze Big Brother kijkt mee en ‘interpreteert’. Een slimme technologie doorploegt automatisch alle mogelijke databanken en linkt die aan mekaar, op zoek naar verdachte onregelmatigheden. Dat heeft een naam: 'Datamining'. Hoezo, je hebt een nieuwe wagen, hoezo je bent weer eens op reis, jij die maar zoveel/zo weinig aangeeft? Als één en één geen twee, gaat er een digitaal alarm af bij de FOD en krijg je niet veel later 'bezoek'.
Dit hadden we zelf ook kunnen verzinnen, maar blijkbaar gaat de Fiscus veel en veel verder. Zo ver dat het beangstigend wordt. We citeren ‘Het Nieuwsblad:“Je kunt zelfs een belastingcontrole krijgen wanneer uit zo een ‘social network analysis’ blijkt dat jij vaak contact had met iemand die net betrapt is bij een btw-carroussel. Diezelfde analysetechniek kan de fiscus er bijvoorbeeld ook attent op maken dat jij zijdelings betrokken bent bij meerdere bedrijven waarvan er een paar in het vizier van de fiscus lopen. In dat geval hoef je niet raar op te kijken dat hij al je andere firma’s de komende jaren ook grondig tegen het licht zal houden.”
De vraag is hoe ver we nog af zijn van een volledige controle/analyse die door computers wordt gemaakt. In Nederland zaten ze onlangs dankzij een ‘slimme computer’, met een gênant probleem met de zogenaamde toeslagenaffaire, waarbij tienduizenden ouders ten onrechte forse boetes moesten betalen.
Hoe dan ook, transparantie werkt bij de belastingen slechts in één richting. De burger dient transparant te zijn, de deuren van de FOD blijven gesloten.
