De autoriteiten van het piepkleine Andorra - tussen Spanje en Frankrijk - hebben illegale fondsen ter waarde van 55 miljoen dollar van 21 Venezolaanse politici en zakenlui bij hun banken geblokkeerd. De 21 hadden steekpenningen aangenomen van onderaannemers die waren ingehuurd door PDVSA, het staatsoliebedrijf van Venezuela.
De verklaring? In oktober 2022 is in Venezuela een grootschalig corruptie-onderzoek gestart. Ondanks veel scepticisme leverde het sindsdien toch wel iets op.
NOG STRENGERE WET
De Nationale Vergadering van Venezuela heeft eind april zelfs een strengere wet tot verbeurdverklaring van activa aangenomen die gericht is op het versterken van de strijd tegen corruptie in het land. Maar in de handen van een corrupte staat met gepolitiseerde instellingen, zal de wet volgens kritische buitenlandse waarnemers waarschijnlijk niet erg effectief zijn. Misschien is die negatieve analyse wel verkeerd.
Wat weet je trouwens over Venezuela? Het zou een mooie vraag kunnen zijn voor De Slimste Mens. Alvast dit: de Bolivariaanse Republiek Venezuela is een land in het noorden van Zuid-Amerika, het meest corrupte land in Latijns-Amerika en een echte maffiastaat, aldus Transparency International (TI). Dat zijn toch al een paar goede antwoorden. En verrassender: Venezuela heeft de grootste oliereserves ter wereld. Dus zou de burger daar ook rijk moeten zijn? Dat valt dik tegen.
Even interessant: om de florissante cocaïnehandel in ons land aan te pakken, moet je volgens sommige experts wel met Latijns-Amerika samenwerken. Burgemeester De Wever onlangs bij Mediahuis: “Het besef is ook: als je het niet met Colombia doet, doe je het met niemand in deze regio. Je zal het niet met Panama doen, je zal het zeker niet met Venezuela doen en nog minder Ecuador. Dat zijn landen die, vanuit ons oogpunt, open riolen zijn. Dat klinkt heel hard en oneerbiedig, maar in die landen is gewoon geen basis om met de overheid te werken.”
MADURO
Het probleem van Venezuela heet Maduro. Bij de presidentsverkiezingen van 2018 werd die zittende president Nicolás Maduro immers onrechtmatig herkozen. Omdat de geldigheid omstreden is, heeft het parlement zijn voorzitter Juan Guaidó tot interim-president benoemd. Maduro erkent Guaidó niet als interim-president. Onder meer de VS, de meeste Zuid-Amerikaanse staten en een aantal landen van de EU doen dit wel. Onder meer bevriend Rusland en China erkennen Maduro wel als president. Maduro was er dan ook als de kippen bij om de recente 'drone-aanval' van Oekraïne op het Kremlin te veroordelen en zijn steun aan Poetin uit te spreken.
Het land staat de laatste tijd door dat corruptie-onderzoek wel steeds meer in de belangstelling. De Britse krant The Times onthulde dit weekend zelfs een deel van die gigantische corruptie in het land ter waarde van 17 miljard pond met hoeren, snelle auto's en villa's. Niet anders dan bij ons dus. De krant vermeldt de 19 in beslag genomen vliegtuigen en het hotel van de corrupte politici niet eens.
Het onderzoek dat dus al in oktober van vorig jaar begon, heeft ondertussen wel al geleid tot de arrestaties van meer dan 60 Venezolaanse functionarissen en zakenlieden en heeft ook geleid tot het ontslag van de zeer omstreden olieminister Tareck El Aissami van het land. Het onderzoek is vooral gericht op “ontbrekende oliebetalingen” en "het gebruik van cryptovaluta" voor die transacties.
Onder de opgepakte personen zijn voormalige functionarissen van dat staatsoliebedrijf Petróleos de Venezuela (PDVSA), het staatsbedrijf voor cryptomunten (Superintendencia Nacional de Criptoactivos – SUNACRIP), het mijnbouwconglomeraat de Venezolaanse Onderneming van Guyana (Corporación Venezolana de Guayana – CVG) evenals burgemeesters, rechters en zakenlieden.
Alleen al het staatsoliebedrijf PDVSA werd opgelicht voor een bedrag tussen 3 en 20 miljard dollar als onderdeel van een fraude waarbij de cryptocurrency-waakhond SUNACRIP van het land betrokken was. Tegelijk heeft PDVSA wel voor meer dan 20 miljard dollar aan onbetaalde rekeningen verzameld.
SUNACRIP staat centraal in die corruptiezaak omdat het werd gebruikt voor de verkoop van olieproducten van PDVSA na de Amerikaanse sancties tegen het bedrijf. Drie cryptotraders van PDVSA zaten een tijd in de cel, maar werden onlangs vrijgelaten.
Forbes in een stuk: “Venezolaanse gevangenissen zitten nu vol met mannen zoals Joselit Ramírez, voorzitter van SUNACRIP sinds 2018, en Rajiv Mosqueda, het hoofd van digitale mijnbouwactiviteiten bij SUNACRIP, samen met andere relevante functionarissen van PDVSA en van de crypto-waakhond. Deze arrestaties maken deel uit van wat Maduro-aanhangers, ook bekend als Chavistas zelf, het ‘PDVSA-crypto-complot’ noemen, het anticorruptieonderzoek.”
PDVSA
Die gigantische corruptie legt nog eens het fundamentele probleem van het land bloot: het staatsoliebedrijf PDVSA produceert nu nog geen vijfde van wat het in 2013 voortbracht. Dat vertelde voormalig minister van Energie en voormalig hoofd van PDVSA Rafael Ramirez onlangs aan De Morgen. Ramirez: "We hadden maar liefst 281 miljard dollar liquiditeit (cash) in 2013. We waren een van de vijf grootste bedrijven in de wereld. We produceerden per dag 3 miljoen vaten petroleum en daarnaast leverden we (goedkope) benzine aan onze eigen bevolking.” Vandaag is dat amper 700.000 vaten (bpd) per dag.
Ramirez: “Jaarlijks bezorgden we de overheid miljarden dollars om in gezondheidszorg, onderwijs, mobiliteit en huisvesting te voorzien. Dat is allemaal weg, doordat Maduro militairen in plaats van ingenieurs en experts als voorzitters en bedrijfsleiders heeft aangeduid. De man die nu minister van Economie is, was ooit de portier van het ministerie van Buitenlandse Zaken. De vicepresident van PDVSA is de man die vroeger de aktetas van Maduro droeg."
Recent werd ook een voormalige vicepresident van het Venezolaanse staatsoliebedrijf PDVSA gearresteerd als onderdeel van een breder anticorruptieonderzoek naar misstanden bij het staatsbedrijf, zei een regeringsfunctionaris woensdag. De corruptieonderzoeken hebben zich recent ook uitgebreid naar andere gebieden, waaronder de zware industrie en het gerechtelijke circuit van Caracas.
De Venezolaanse autoriteiten hebben recent ook negen functionarissen van het staatsmetaalconglomeraat Corporacion Venezolana de Guayana (CVG) - waaronder de staalfabriek Sidor - in hechtenis genomen tijdens corruptieonderzoeken, zei procureur-generaal Tarek Saab recent.
WITWASSEN
Iván Simonovis, Venezolaanse strafrechtelijk expert en veiligheidsadviseur, onlangs in De Morgen: "Venezuela is de plaats waar de georganiseerde misdaad haar geld kan witwassen. Drugskartels zoals het Sinaloa-kartel hebben in heel Caracas en andere grote steden bodegonas opgericht, een soort van supermarkten", legt hij in de krant uit. "Flessen champagne die in Frankrijk 50 euro kosten, worden daar voor 300 dollar verkocht. In deze winkels kun je alles wat je kunt bedenken kopen. Alle betalingen gebeuren cash, in dollar of euro. Vervolgens gaan de eigenaars naar de bank en zetten ze het geld op de rekening. Kun je je voorstellen dat je in Europa zomaar, zonder enige factuur of afschrift, 30.000 euro aan buitenlandse munten op je bankrekening kunt zetten? Aan de deuren van deze winkels zie je vaak Bentleys en Rolls-Royces staan. En dat in een land waar de meerderheid van de bevolking geen drinkwater en geen elektriciteit heeft."
OLIE-EXPORT
Sinds die omstreden presidentsverkiezingen van 2018 ligt de Venezolaanse olie-export naar de VS zo goed als stil. De geruïneerde Venezolaanse oliesector snakt dan ook naar buitenlandse investeringen.
De Tijd: “Venezuela was ooit een grote olieproducent, die in de jaren 90 meer dan 3,2 miljoen vaten per dag oppompte. Maar de industrie, gerund door de Venezolaanse overheid, is het voorbije decennium in elkaar gestuikt door onderinvestering, corruptie en wanbeheer.” De olieschepen van Venezuela zijn vandaag zo versleten dat ze elk moment kunnen zinken.
Het initiatief komt vandaag verrassend vanuit Colombia. Afgelopen herfst ontdooide de nieuwe linkse president van Colombia Gustavo Petro immers de bevroren betrekkingen met Venezuela.
Die Colombiaanse president Petro heeft onlangs zelfs zo'n twintig buitenlandministers uit Latijns-Amerika en Europa uitgenodigd om te praten over de politieke crisis in buurland Venezuela. Doel is het opheffen van internationale sancties tegen Venezuela, in ruil voor 'vrije en eerlijke' verkiezingen.
Venezuela zit immers ook al jaren in een diepe politieke crisis. Ook hier de bijna onvermijdelijke invloed van Wagner. De zogeheten Bolivariaanse revolutie is daar immers uitgedraaid op een autoritair bewind zonder ruimte voor oppositie. Die Bolivariaanse Revolutie is een politiek proces in Venezuela dat werd geleid door de Venezolaanse president Hugo Chávez.
Parlement, justitie, leger en media staan onder controle van de regeringspartij, tegenstanders zitten gevangen, en er zijn al jaren geen vrije verkiezingen meer geweest. Dat heeft geleid tot internationale isolatie van Venezuela en sancties door de VS én de Europese Unie.
Overleg tussen de regering en de diep verdeelde oppositie verloopt extreem moeizaam. Trouw: “De laatste poging begon in 2021, toen de partijen in Mexico aan tafel gingen - onder auspiciën van Noorwegen en met waarneming van onder meer Nederland. Maar sinds het tekenen van een akkoordje over sociale voorzieningen zit het overleg weer muurvast. Petro wil dit proces middels internationale druk vlot trekken.”
SANCTIES
In januari 2019 hebben de Verenigde Staten sancties afgekondigd tegen PDVSA. De bankrekeningen van het bedrijf in de VS zijn bevroren en het is Amerikanen niet meer toegestaan zaken te doen met het bedrijf. De sancties zijn een strafmaatregel tegen het beleid van Maduro. Olie is een belangrijke inkomstenbron van Venezuela en ruim 40% van alle olie-export gaat naar de VS. In 2016 werd US$ 19 miljard, van de totale omzet van US$ 42 miljard in dat jaar, gerealiseerd in de VS.
Eind vorig jaar bereidde de regering van de Amerikaanse president Joe Biden wel een afzwakking voor van de sancties tegen het autoritaire regime van het Zuid-Amerikaanse land Venezuela. Dat moet de Amerikaanse oliereus Chevron in staat stellen er opnieuw olie op te pompen. Onlangs kreeg de oppositie van Venezuela ook opnieuw toegang tot de Amerikaanse bankrekeningen.
Door de humanitaire crisis en het geweld hebben de voorbije jaren 6 miljoen Venezolanen beslist het land te ontvluchten. Een deel probeert de VS te bereiken. Ook dat is een reden om de relaties met Venezuela te herbekijken.
foto: Danny The Designer - via Pexels - ter illustratie
